Từ ngày 01- 06/7/2011, giá vàng thế giới ổn định chỉ quanh mức 1.490 - 1.515 USD/ounce. Dự báo giá sẽ ổn định trong ngắn hạn. Những ngày qua, quy đổi theo tỉ giá USD bình quân là 20.630 đồng/USD, giá vàng trong nước luôn đắt hơn giá thế giới khoảng 400 - 600 ngàn đồng/lượng. Giá được đẩy cao phần vì có một số đơn vị kinh doanh vàng cho rằng mức giá hiện tại không trụ được lâu, sẽ tăng vào thời gian tới. Do đó, thị trường xảy ra hiện tượng bên bán thì neo giá kiếm lợi, trong khi những nhà đầu tư thì muốn mua cất trữ.

Theo nhận định của các chuyên gia, giá vàng 2011 sẽ liên tiếp lập đỉnh mới từ 1.500 USD/ounce trở lên. Thực tế, từ  ngày 15- 29/4, giá vàng thế giới đã phá kỷ lục mọi thời đại khi ghi mốc 1.575USD/ounce. Giữa tháng 6 vừa qua, giá vàng thế giới đã cố bứt phá nhưng chỉ chạm đến mức 1.549 USD/ounce, và ngay sau đó sụt giảm về trên dưới mốc1.500 USD/ounce. Những biến động chính trị ở các nước Trung Đông, khủng hoảng kinh tế ở Hy Lạp vẫn là các yếu tố hỗ trợ cho giá vàng trong thời gian tới. Khủng hoảng thì không thể giải quyết trong ngày một ngày hai nên về lâu dài, vàng vẫn là kênh đầu tư và trú ẩn an toàn nhất.

Từ cuối tháng 5/2008, Chính phủ đã quyết định ngừng nhập khẩu  vàng. Hơn nửa năm sau đó, vào hai tháng đầu năm 2009, giá vàng trong nước đột ngột tụt hẳn so với giá vàng thế giới từ 300.000 - 800.000 đồng/lượng, việc xuất khẩu vàng được đưa ra nhanh chóng. Khoảng 70 tấn vàng đã “ra đi” đem lại thành tích xuất siêu trong Quý I/2009, thành tích VN lần đầu tiên đạt được sau 17 năm nhập siêu. Nhưng 8 tháng sau đó, tháng 11/2009, VN buộc lại phải quyết định nhập khẩu vàng. Vấn đề đặt ra là liệu có thể tái diễn “kịch bản” sốt giá vàng để rồi phải nhập khẩu để làm hạ nhiệt như hồi tháng 11/2009? Bởi, sau đợt cấp quota nới tay trong những tháng đầu năm 2009, giúp hoạt động ngoại thương nói chung của VN bất ngờ nghiêng về thế xuất siêu, đến nay hầu như Ngân hàng Nhà nước không cấp quota xuất khẩu vàng miếng. Hoạt động xuất khẩu vàng miếng của VN hiện vẫn bị quản lý ngặt nghèo, doanh nghiệp chỉ được cấp quota theo đợt, với số lượng nhỏ.

Theo ghi nhận, từ tháng 4/2011, do chính sách từ Nghị quyết 11 ban hành hồi tháng 2, Chính phủ yêu cầu tiến tới xóa bỏ kinh doanh vàng miếng tự do. Trong quá trình Ngân hàng Nhà nước soạn thảo nghị định quản lý hoạt động kinh doanh vàng, đã có ý kiến đề xuất cấm người dân mua vàng miếng, làm cho giao dịch trong nước trầm lắng, nhà đầu tư hờ hững với vàng miếng, góp phần kìm giá trong nước luôn ở mức thấp hơn thế giới, nhưng lại tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tăng cường xuất khẩu vàng từ tháng 4, đặc biệt là giữa tháng 5 đến giữa tháng 6/2011, có doanh nghiệp thu lãi lớn.

Tuy nhiên lợi nhuận kỳ này thua xa cùng kỳ năm ngoái. Nữ trang xuất khẩu những tháng đầu năm nay chủ yếu có hàm lượng dưới 99% và không chịu thuế, nhưng mức lãi chỉ đạt 50 - 60 triệu đồng/tấn. Từ năm ngoái trở về trước, các doanh nghiệp chủ yếu xuất nữ trang hàm lượng trên 99% và lúc lãi nhất phải đạt tới 600 triệu đồng/tấn. Điều này lý giải vì sao VN vừa mới cho nhập vàng cuối năm 2009 và 2010, để làm giảm cơn sốt giá trong nước, nhưng trong 6 tháng đầu năm 2011 lại có gần 20 tấn vàng xuất khẩu. Riêng lượng xuất khẩu vàng trong tháng 6 đạt trên 12 tấn, nhiều hơn cả 5 tháng đầu năm cộng lại, giúp “làm đẹp” cán cân ngoại thương của cả nước.

Nhìn lại bức tranh xuất - nhập khẩu vàng trong 3 năm 2008, 2009 và 2010 có thể thấy rất rõ: Vấn đề căn bản nhất để ổn định thị trường vàng chính là việc ra những quyết định kịp thời và chính xác trong xuất - nhập khẩu mặt hàng này. Điều hành xuất nhập khẩu vàng thời gian qua, chủ yếu chỉ chạy theo xu hướng giá mà đưa ra quyết định, chứ không mấy khi đón đầu được xu hướng. Và cơn bão giá vàng hồi trung tuần tháng 11/2009, chính là hệ quả của việc cấm không cho nhập khẩu vàng kể từ tháng 5/2008, trong khi đầu năm 2009 đã vội xuất đi một khối lượng vàng khổng lồ. Mặt khác, các doanh nghiệp kinh doanh vàng không thể thấy lợi trước mắt mà làm ảnh hưởng tới nền kinh tế đất nước.

Việc xuất khẩu vàng tại thời điểm như hiện nay là không nên. Nhờ vào lượng xuất khẩu vàng để giữ cân bằng cán cân nhập khẩu chỉ làm cho nền kinh tế vĩ mô thêm bất ổn.

Duy Khanh