Quang cảnh Diễn đàn M&A 2012

Theo số liệu thống kê, giá trị hoạt động M&A tại Việt Nam trong quý I/2012 đạt khoảng 1,5 tỷ USD. Đáng chú ý là thương vụ M&A của Hanel mua lại cổ phần của Khách sạn Daewoo Hà Nội; Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nhà Hà Nội (Habubank) sáp nhập vào Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB)…; các thương vụ còn lại bên mua chỉ mua khoảng 15 - 25% cổ phần.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế tại Diễn đàn M&A 2012 do Báo Đầu tư tổ chức sáng nay (7/6), hầu hết các thương vụ M&A diễn ra trong thời gian qua đều đem lại hiệu quả nhất định cho cả hai phía, bên mua cũng như bên bán. Thế nhưng, cảm nhận về M&A trong cộng đồng doanh nghiệp (DN) và dư luận vẫn chưa thật thấu đáo, dẫn đến các DN còn ái ngại, do dự, nên đánh mất cơ hội. M&A luôn tồn tại hai đối tượng, đối tượng có nhu cầu chủ động tìm kiếm M&A, và đối tượng cần tìm đối tác M&A (các DN nhỏ, yếu thế). Do đó những DN nhỏ thường có “mặc cảm” mình bị “thâu tóm” nên do dự…

Quá trình tái cấu trúc nền kinh tế nói chung, tái cấu trúc các tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước và hệ thống tài chính - ngân hàng nói riêng, đang diễn ra mạnh mẽ chính là cơ hội để các công ty, các ngân hàng yếu kém tìm kiếm những giá trị mới, khả năng phát triển mới thông qua M&A - các chuyên gia nhận định.

Tuy nhiên, trong thời gian qua, một số thương vụ M&A chưa tạo ra được giá trị mới và vượt trội như kỳ vọng ban đầu của DN. Điều này một phần được lý giải là do tính chất đặc thù của thương vụ M&A, nên không dễ cho thấy kết quả một sớm, một chiều. Mặt khác, hệ thống khuôn khổ pháp lý liên quan đến M&A còn chưa đồng bộ, dẫn đến phần nào hạn chế hiệu quả thương vụ M&A.

Ông Phạm Mạnh Thường, Phó Tổng Giám đốc Công ty Mua bán nợ và tài sản tồn đọng của doanh nghiệp (DATC) cho biết, đối tượng mua lại của DATC là DN quy mô nhỏ và vừa, có thương hiệu song gặp khó khăn tạm thời, xét về tương lai vẫn có tiềm năng. Với những DN này, DATC sẽ mua lại, tạo giá trị thị trường và thoái vốn sau 3 - 4 năm. Trong quá trình mua, bán nợ, DATC luôn phối hợp với các nhà đầu tư và đây là những nhà đầu tư dài hạn, không vì lợi ích trước mắt.

Một cản trở khác khi tiến hành M&A đó là việc tính toán giá trị tài sản vô hình gặp không ít khó khăn bởi sự không rõ ràng của các tiêu chí định giá. Do các yếu tố vô hình trong DN rất đa dạng, có mức độ đóng góp rất khác nhau vào giá trị của DN và tiêu chí xác định mức độ đóng góp của mỗi yếu tố vào giá trị của DN cũng khác nhau dẫn đến trong lúc đàm phán M&A khó tìm được tiêng nói chung.

Theo ông Nguyễn Văn Lộc, chuyên viên tư vấn cao cấp HTV Investments, để đàm phán thành công một thương vụ M&A, các bên cần tìm ra đáp án cho các câu hỏi: Vốn thực tế tại thời điểm đó là bao nhiêu? Tính pháp lý của nguồn vốn? Có thể thẩm định được giá trị tài sản vô hình không? Nghĩa vụ tài chính của đối tượng M&A? Tiềm năng phát triển của DN…

Nhiều đại biểu cho rằng, để các thương vụ M&A thành công, cùng với nỗ lực hoàn thiện hệ thống pháp lý về M&A của cơ quan chức năng, các DN cần chủ động tìm kiếm đối tác và coi M&A như một cơ hội hợp tác, tái cơ cấu và hoàn thiện mô hình để phát triển.

Trần Quý