Sản xuất bình phun nước nhựa tại Công ty nhựa Đức Đạt (TP.HCM) - Ảnh: THANH ĐẠM

Nhiều doanh nghiệp cho biết trở ngại lớn nhất hiện nay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ là phải chứng minh được năng lực tài chính, cũng như các khoản thanh toán qua NH một cách minh bạch, chưa kể phải có tài sản thế chấp…

Đủ điều kiện cũng bị từ chối

Ông N. - chủ một doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyên kinh doanh vải và sản phẩm may (quận Bình Tân, TP.HCM) - cho biết ngay ngày đầu tiên áp dụng mức trần LS cho vay 15%/năm, tự thấy mình đáp ứng đủ các điều kiện, ông đến NH X để làm thủ tục vay hơn 100 triệu đồng trong tổng hạn mức cho vay hơn 1 tỉ đồng mà NH này dành cho doanh nghiệp lâu nay. Thế nhưng ông N. đã phải thất vọng ra về do không được vay vốn với mức LS công bố.

“Nghe nhân viên NH thông báo LS cho vay là 18%/năm, tôi thắc mắc rằng hồ sơ của tôi đủ điều kiện để được vay với LS 15%/năm, nhưng nhân viên tín dụng nói chưa nghe hướng dẫn cụ thể…”, ông N. kể. Theo ông N., khoản vay hơn 100 triệu đồng dù không nhiều, nhưng do công ty ông chuyên bán hàng cho các công sở nhà nước nên việc trả chậm thường xuyên diễn ra vì vậy rất cần khoản vay này để không bị chôn vốn.

Bà T., phụ trách kinh doanh Công ty dịch vụ thương mại TH (Q.9), cho hay hồ sơ xin vay 2 tỉ đồng làm vốn lưu động của công ty đã bị ách lại khi NH thẩm định tài sản thế chấp thấp hơn rất nhiều so với thực tế. “Họ chưa nói mức LS cho vay là bao nhiêu, nhưng cho biết lô đất mà công ty thế chấp được định giá rất thấp, không thể đáp ứng tiêu chuẩn cho vay” - bà T. than thở.

Cũng theo bà T., nhân viên tín dụng nói thẳng ngay cả trong trường hợp công ty có vay được thì mức LS cũng không phải là 15%/năm mà phải trên 18%/năm. Ông Trương Chí Thiện, giám đốc Công ty CP thực phẩm Vĩnh Thành Đạt, cho rằng dù NH có quy định hạ trần LS cho vay xuống 15%/năm “nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng tiếp cận được, đặc biệt doanh nghiệp vừa và nhỏ, dù nằm trong tiêu chuẩn”.

Phải quy định rõ tiêu chí

Là một trong số ít doanh nghiệp được NH xét cho vay với LS 15%/năm, ông Lương Trọng Tuấn, giám đốc điều hành Công ty CP sản xuất thương mại dịch vụ Phú Phong, cho biết so với mức 18-19%/năm như trước thì doanh nghiệp đã dễ thở hơn. Vấn đề là thủ tục nhiêu khê vì NH thẩm định rất kỹ. Hơn nữa không phải doanh nghiệp vừa và nhỏ nào cũng có thể tiếp cận được.

Trong khi đó, trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo nhiều NH cho biết dù đã có quy định nhưng NH khó áp dụng do quá chung chung. Phó tổng giám đốc phụ trách khối khách hàng doanh nghiệp một NH cho biết 97% doanh nghiệp tại VN là doanh nghiệp vừa và nhỏ, NH Nhà nước lại không quy định cụ thể, do vậy sẽ dẫn đến tình trạng mỗi NH đưa ra quy định riêng. Như vậy đối tượng được vay LS 15%/năm sẽ tùy theo quy định của từng NH và sẽ không giống nhau.

Như tại NH Maritime Bank, các doanh nghiệp thuộc bốn nhóm đối tượng khách hàng ưu tiên phải đạt một số tiêu chí như trong 12 tháng gần nhất không có nợ xấu, doanh nghiệp phải có báo cáo kiểm toán và đạt xếp hạng A, 2A, 3A theo hệ thống đánh giá nội bộ của NH mới được áp dụng LS 15%. Lãnh đạo NH HDBank cho biết sẽ ưu tiên cho vay LS 15%/năm với những doanh nghiệp vừa và nhỏ thuộc lĩnh vực xuất khẩu.

Tổng giám đốc một NH cho biết việc giảm 1%/năm LS không phải là nhiều. Vấn đề là hàng tồn kho của doanh nghiệp quá nhiều, do vậy doanh nghiệp không có nhu cầu vay vốn để sản xuất. Ông này kiến nghị thay vì kích cung, tức giảm LS, nên có biện pháp kích cầu nhằm giải phóng hàng tồn cho doanh nghiệp vì một khi bán được hàng doanh nghiệp mới dám vay vốn để đầu tư sản xuất.

Đẩy vốn qua tiêu dùng

Sau khi NH Nhà nước áp trần 15%/năm cho doanh nghiệp thuộc bốn lĩnh vực ưu tiên, nhiều NH cho biết sẽ chọn lọc kỹ khách hàng. Trước đây chênh lệch lý tưởng giữa LS đầu vào - đầu ra là 3,5-4%/năm, nay chênh lệch giảm nên NH phải tiết giảm chi phí, chọn lọc cho vay doanh nghiệp tốt để dòng vốn không bị tắc lại. Một cửa khác là đẩy vốn qua kênh tiêu dùng để có thể cho vay với LS cao hơn.

Ngày 9-5, NH HSBC công bố giảm LS cho vay tiêu dùng gồm vay mua nhà để ở, vay thế chấp, vay mua xe và vay tín dụng tiêu dùng. Theo đó LS vay mua nhà và vay mua xe hơi sẽ được giảm lần lượt là 1,5% và 2%. NH cũng giảm 1% cho các khoản vay tín dụng tiêu dùng. Như vậy trong vòng chưa đầy bốn tháng, LS cho vay tiêu dùng tại HSBC đã giảm 4,5% đến 5%. Hiện nay, LS vay dài hạn thấp nhất với khách hàng vay thế chấp tại HSBC là 15,5%/năm.

Nhiều NH khác cũng tung chiêu để kích thích cá nhân vay tiền thông qua việc áp dụng LS cho vay thấp hoặc giảm lãi các tháng đầu tiên. Các NH cũng liên tục cho nhân viên chào mời các khách hàng vay cũ. Theo các NH, kênh cho vay tiêu dùng là cửa thoát vốn trong bối cảnh LS trên đà giảm mạnh và khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp rất hạn chế. Tuy nhiên theo các chuyên gia, khách hàng vay vốn nên tìm hiểu kỹ cũng như cân nhắc khả năng trả nợ do nhiều NH chỉ ưu đãi LS trong những tháng đầu, những tháng sau LS cho vay sẽ cao hơn.

Hiện nay dù NH Nhà nước đã có chỉ thị về giảm LS cho những khách hàng vay cũ, nhưng nhiều NH cho biết chỉ điều chỉnh LS khi đến hạn điều chỉnh LS theo hợp đồng. Chưa kể đoán trước xu hướng LS đi xuống, nhiều NH còn thiết kế hợp đồng theo hướng ưu đãi LS nhưng kéo dài thời hạn điều chỉnh LS lên sáu tháng, thay vì ba tháng như trước đây nhằm trì hoãn việc giảm LS cho khách hàng.

(Theo TTO)