Liên minh Nông nghiệp đề xuất xây dựng chiến lược và quy hoạch chăn nuôi. Ảnh: TQ

Tại hội thảo, Liên minh Nông nghiệp cũng đưa ra một số đề xuất đáng chú ý khác như: Kiểm soát nhập lậu sản phẩm thịt qua biên giới theo đường tiểu ngạch; siết chặt kiểm soát vệ sinh môi trường chăn nuôi; kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm cho hệ thống giết mổ - phân phối thịt và quản lý hiệu quả thị trường thuốc và dịch vụ thú y. 

Liên minh Nông nghiệp còn khuyến nghị hình thành hiệp hội người tiêu dùng như một cơ quan độc lập kiểm tra, xác nhận chất lượng của các hệ thống cung ứng và phân phối sản phẩm chăn nuôi, bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng.

Theo Niên giám thống kê 2013, ngành chăn nuôi chiếm vị trí ngày càng quan trọng trong nền nông nghiệp với tổng sản lượng thịt gia súc gia cầm tăng khoảng 2,5 lần từ năm 2000 đến 2012, và tổng giá trị ngành chăn nuôi Việt Nam đạt khoảng 10 tỷ USD vào năm 2012, chiếm gần 27% tổng giá trị ngành nông nghiệp. 

Tuy nhiên nghiên cứu của Liên minh Nông nghiệp cho thấy chi phí cho thức ăn chăn nuôi đã chiếm tới khoảng 70% tổng giá trị thị trường chăn nuôi (6,958 tỉ USD năm 2012 và 7,643 tỉ USD năm 2013). Mặc dù giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi ổn định, sản lượng thức ăn chăn nuôi nội địa tăng, thuế VAT 5% cũng đã được bãi bỏ, nhưng giá thức ăn chăn nuôi trên thị trường vẫn luôn tăng, gây nhiều khó khăn cho người chăn nuôi Việt Nam. 

Thị trường thức ăn chăn nuôi ngày càng phụ thuộc vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, khi các doanh nghiệp này chiếm phần lớn thị phần và có khả năng điều khiển thị trường, có thể gây tổng thiệt hại xã hội hàng ngàn tỉ đồng mỗi năm theo tính toán.

 Người chăn nuôi vẫn đối diện với nhiều rủi ro từ nhiều phía. Ảnh: TQ

Vì vậy, trong khi nhìn nhận vai trò của các công ty thức ăn chăn nuôi FDI trong việc thay đổi phương thức kinh doanh và phát triển quy mô chăn nuôi, cần có biện pháp phá vỡ thế độc quyền và khả năng kiểm soát thị trường của một số công ty, nâng cao tính cạnh tranh lành mạnh của thị trường này.

Bên cạnh đó, mặc dù các thống kê cho thấy các hộ chăn nuôi nhỏ đạt hiệu quả kinh tế cao hơn trên mức đầu tư, nhưng những rủi ro đến với người chăn nuôi nhỏ cũng ngày một tăng do ảnh hưởng của giá thức ăn, dịch bệnh và giá bán, trong khi các chính sách hiện hành chủ yếu hỗ trợ và thúc đẩy 

TS Nguyễn Văn Giáp, trưởng nhóm nghiên cứu về chăn nuôi của Liên minh Nông nghiệp cho biết, chiến lược ngành Chăn nuôi Việt Nam rất cần xác định rõ vị trí và quan hệ giữa chăn nuôi quy mô nhỏ và quy mô lớn. Quy mô đa dạng sẽ nâng cao lợi ích và giảm rủi ro cho người nông dân, vì vậy chính sách không thể bỏ ngỏ một đối tượng chiếm tỉ trọng chủ đạo trong ngành chăn nuôi là người chăn nuôi nhỏ như hiện nay.  

Trần Quý