Thóc gạo hoàn toàn có thể thay thế ngô làm TĂCN

Theo Phòng TĂCN, Cục Chăn nuôi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT), tổng nhu cầu thức ăn sử dụng trong chăn nuôi gia súc, gia cầm năm 2011 của Việt Nam khoảng 20 triệu tấn. Trong đó, TĂCN công nghiệp xấp xỉ 11,5 triệu tấn, chiếm 50% nhu cầu.

Khó khăn lớn nhất hiện nay của ngành Chăn nuôi là sự thiếu hụt nguồn nguyên liệu tại chỗ để sản xuất vì phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Điều này không những gây khó khăn cho sản xuất trong sự chủ động nguồn nguyên liệu mà còn khó khăn về giá, chất lượng và những khó khăn phát sinh khác.

Năm 2011, Việt Nam nhập khẩu xấp xỉ 8,9 triệu tấn TĂCN (tăng gần 3 lần so với năm 2006), trong đó, TĂCN giàu năng lượng (ngô, lúa, cám mỳ) 3,86 triệu tấn đạt hơn 40%, TĂCN giàu đạm (đỗ tương, khô dầu các loại bột cá… 4,76 triệu tấn đạt hơn 50%, còn lại là TĂCN bổ sung.

Ứớc tính, đến năm 2020, nhu cầu sử dụng TĂCN của nước ta là 27,4 triệu tấn. Như vậy, với năng lực của ngành Nông nghiệp hiện tại, chúng ta sẽ phải nhập nhiều hơn nữa nguyên liệu TĂCN, đặc biệt là loại giàu năng lượng. Việc thay thế ngô bằng thóc, gạo làm TĂCN tại thời điểm này chỉ có thể áp dụng tại vùng đồng bằng sông Cửu Long, còn các vùng khác không thích hợp vì giá thành cao.

Để chủ động nguồn nguyên liệu trong nước, thóc gạo thay thế ngô và lúa mỳ là phương án có thể mở ra một cuộc cách mạng về nguyên liệu TĂCN, nếu thành công. Tuy nhiên, để làm được điều này cũng không ít trở ngại, thách thức cần được tính toán kĩ trên cả cơ sở khoa học, lẫn hiệu quả kinh tế.

Chuyên gia Trần Quốc Việt, Viện Chăn nuôi phân tích: Về mặt dinh dưỡng, khi được loại bỏ vỏ trấu, gạo lật, gạo sát máy, tấm là loại thức ăn có tính ngon miệng cao đối với lợn, gia cầm không thua kém so với ngô, lúa mỳ và các loại ngũ cốc khác. Tương tự, cám gạo cũng vậy. Nhiều nghiên cứu cũng chứng minh thay thế hoàn toàn hoặc một phần ngô bằng gạo lật không ảnh hưởng đến năng suất sinh trưởng ở lợn, thậm chí tỷ lệ thành phần dinh dưỡng trong khẩu phần gạo lật cao hơn so với ngô.

Theo khuyến cáo của FAO (Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc), có thể thay thế 50% ngô bằng thóc trong khẩu phần TĂCN cho lợn giai đoạn sinh trưởng và vỗ béo. Tương tự, có thể sử dụng 20 - 30% thóc trong khẩu phần cho gia cầm đẻ trứng mà không ảnh hưởng đến năng suất.

Còn theo tính toán về cơ sở thực tiễn, nhu cầu nguồn TĂCN giàu năng lượng nước ta vẫn thiếu khoảng 4 triệu tấn. Từ nay đến năm 2020, việc sử dụng thóc để giảm nhập siêu các nguyên liệu như ngô và lúa mỳ, cám mỳ sẽ là một giải pháp có tầm chiến lược.

Để giải quyết vấn đề cho ngành TĂCN, ngoài các biện pháp kỹ thuật về trồng trọt thì chính sách Nhà nước giữ một vai trò quyết định. Nếu giả định rằng, thay vì nhập 3,9 tấn nguyên liệu TĂCN giàu năng lượng ta sử dụng 5 triệu tấn thóc để thay thế. Để thóc có lợi thế, hấp dẫn các nhà sản xuất TĂCN và người chăn nuôi thì giá thóc phải giảm khoảng 900 đồng/kg (từ 6.500 đồng xuống còn 5.600 đồng/kg). Về phương diện chính sách có 2 cách thường được áp dụng là hỗ trợ người trồng lúa vay vốn ngân hàng để canh tác, thu hoạch và bảo quản; hoặc hỗ trợ các nhà sản xuất TĂCN và người nuôi mua thóc với giá thị trường bằng nguồn tín dụng không lãi suất.

“Giả thiết với mức hỗ trợ chính sách này, về kinh tế, Nhà nước thua thiệt 5 triệu tấn x 900 đồng/kg bằng 4.500 tỷ đồng. So với các chương trình trọng điểm quốc gia khác, số tiền trên không quá lớn, nhưng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp phát triển ngành Nông nghiệp và nông thôn nước nhà”, ông Việt tính toán.

 
Tràng An