(Thanh tra) - Báo cáo tham luận gửi đến hội nghị trực tuyến sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ công tác 6 tháng cuối năm 2025 của ngành Thanh tra, được tổ chức ngày 11/7, Thanh tra tỉnh Đồng Nai đã kiến nghị nhiều nội dung liên quan đến công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Thanh tra tỉnh Đồng Nai cho biết, nguyên nhân của việc khiếu nại, tố cáo kéo dài là do nhận thức về pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của một số công dân còn hạn chế, dẫn đến khiếu nại, tố cáo chưa đúng quy định. Một số cá nhân đi khiếu nại mang tính chất cơ hội, cầu may, lợi dụng khiếu nại kéo dài hòng mong các cấp giải quyết theo chính sách an sinh xã hội; bên cạnh đó có một số phần tử lợi dụng dân chủ, nhân quyền lôi kéo, kích động nhiều người cùng khiếu nại, tố cáo gây rối trật tự địa phương.
Do việc bồi thường trong thu hồi đất để phát triển kinh tế vẫn còn một số hộ cho rằng quyền lợi của mình chưa được bảo đảm và một phần do trước đây việc quản lý đất đai còn lỏng lẻo, một số hộ dân vào lấn chiếm, sử dụng trong một thời gian dài. Khi thu hồi đất, các hộ không đủ điều kiện được bồi thường về đất mà chỉ được hỗ trợ công khai phá và cây trồng trên đất, nên đã đi khiếu nại.
Công tác thu hồi đất của một số UBND huyện, thị trước đây để thực hiện dự án, do các cơ quan tham mưu chưa thực hiện đúng quy trình thu hồi đất (như không ban hành quyết định thu hồi đất cho từng hộ) dẫn đến khi cưỡng chế giải tỏa khó thực hiện; một số hộ dân khi khiếu nại đề nghị ban hành quyết định thu hồi đất.
Luật Khiếu nại đã khắc phục những hạn chế, bật cập, nhưng trong quá trình triển khai thực hiện vẫn bộc lộ những khó khăn, vướng mắc nhất định. Hệ thống các văn bản khác có liên quan (nhất là quyền khiếu nại, tố cáo trong một số lĩnh vực "nóng" như đất đai, phòng, chống tham nhũng,…) vẫn chưa được sửa đổi, bổ sung. Việc giải quyết khiếu nại còn chưa có điểm dừng; Luật Khiếu nại năm 2011 quy định đối với các vụ việc đã được giải quyết khiếu nại lần 2 thì các cơ quan hành chính không được giải quyết; mà người khiếu nại có quyền khởi kiện ra toà án để được giải quyết theo thủ tục tố tụng hành chính. Tuy nhiên, trên thực tế thì có rất ít vụ việc được khởi kiện ra toà, mà hầu hết các hộ dân lại tiếp khiếu lên các cơ quan Nhà nước ở Trung ương, và sau đó đơn thư này lại được chuyển về UBND cấp tỉnh để rà soát, làm cho người dân không tin tưởng kết quả giải quyết của địa phương.
Từ thực tiễn nêu trên, Thanh tra tỉnh Đồng Nai kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai kiến nghị Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương một số nội dung:
Luật Khiếu nại, mặc dù đã có quy định giải quyết khiếu nại lần 2 thì không giải quyết nữa mà hướng dẫn công dân khởi kiện ra tòa án để được giải quyết, tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, người dân không đồng ý với kết quả của UBND tỉnh giải quyết, lại ra các cơ quan Trung ương mà không khởi kiện ra toà án. Do đó, kiến nghị Thanh tra Chính phủ nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số nội dung cụ thể hơn để các cấp, các ngành thực thi có hiệu quả.
Hầu hết các vụ khiếu kiện đông người, vượt cấp tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh xảy ra trong thời gian qua đều là các vụ việc đã được UBND tỉnh rà soát giải quyết theo Báo cáo kết luận thanh tra số 13/BC-TTCP, Kế hoạch 1130/KH-TTCP và Kế hoạch 2100/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ, và Thanh tra Chính phủ phối hợp với các bộ, ngành đã rà soát theo các Kết luận 13/BC-TTCP, Kết luận 3021/BC-TTCP ngày 15/11/2016 và Kết luận 740/BC-TTCP. Việc giải quyết cho đến nay cơ bản đã xong, các chính sách an sinh xã hội đã được địa phương vận dụng triệt để. Do vậy, đề nghị Ban Tiếp công dân Trung ương Đảng và Nhà nước tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, các cơ quan Trung ương trả lời dứt khoát và từ chối nhận đơn với các hộ dân trong trường hợp có phát sinh khiếu kiện vượt cấp.
Sớm xây dựng phần mềm theo dõi công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và thi hành quyết định, kết luận giải quyết khiếu nại, tố cáo có hiệu lực pháp luật nhằm tạo sự liên thông kịp thời các thông tin về tiếp công dân, giải quyết và thi hành.
Tiếp tục hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo. Trong đó quy định cụ thể về trình tự, thủ tục thi hành các quyết định, kết luận giải quyết khiếu nại, tố cáo có hiệu lực pháp luật; quy định cụ thể về việc rà soát, xem xét lại các quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.
