Thanh tra tỉnh Lâm Đồng phát hiện hàng loạt sai phạm tại 2 KCN lớn của tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: GB

Theo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, qua thanh tra việc quản lý, sử dụng đất, thu nộp tiền cho thuê lại đất tại các KCN phát hiện nhiều sai phạm.

Đối với việc thực hiện quy hoạch các KCN, quy hoạch ngành nghề trong KCN, tại KCN Lộc Sơn có 12 hộ dân chưa chấp hành việc giải phóng mặt bằng với diện tích 1,5ha thuộc vị trí quy hoạch đất cây xanh. Trong đó, có 6/12 hộ đã nhận tiền nhưng không bàn giao mặt bằng với lý do vị trí bố trí đất tái định cư không tương đương với vị trí đất bị thu hồi, 6/12 hộ không nhận tiền bồi thường từ năm 2002 đến nay với lý do đơn giá bồi thường thấp.

Công ty chậm hoàn thành hệ thống xử lý nước thải chung của KCN Phú Hội, việc này ảnh hưởng đến môi trường trong khu vực, phát sinh nhiều đơn thư phản ánh, vi phạm quy định pháp luật về bảo vệ môi trường và đã bị Tổng cục Môi trường xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường vào các năm 2017 - 2019. Ngoài ra, tại KCN Phú Hội có 3 dự án (DA) qua kiểm tra có vị trí đất được bố trí không phù hợp giữa ngành nghề sản xuất kinh doanh với quy hoạch chi tiết xây dựng theo quy định đã được UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt. Đặc biệt, có 2 DA đã được UBND tỉnh kết luận và chỉ đạo xử lý tại Kết luận thanh tra số 66/KL-UBND ngày 5/1/2019 về việc bố trí các doanh nghiệp sử dụng đất không phù hợp quy định nhưng đến nay vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

Việc Ban Quản lý các KCN ban hành quyết định về việc phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết sử dụng đất (quy hoạch ngành, nghề - lần 4) nhằm “hợp thức hóa” các sai phạm trên bằng cách điều chỉnh, bổ sung nhóm ngành, nghề mới “khác” vào tất cả các khu quy hoạch, ngành nghề đã được UBND tỉnh phê duyệt của KCN Phú hội là vượt thẩm quyền. Đồng thời, làm ảnh hưởng đến các chỉ tiêu quản lý xây dựng, môi trường tại KCN do có thể bố trí vị trí đất cho các doanh nghiệp không phân biệt ngành nghề.

Đối với việc cho thuê đất tại KCN, Công ty PTHT KCN có hơn 9,4 ha đất thuộc diện được thuê nhưng chưa được Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) ký hợp đồng cho thuê đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, công ty này đã ký 8 hợp đồng cho các chủ đầu tư thuê lại toàn bộ diện tích đất trên tại KCN Lộc Sơn. Qua kiểm tra, các hợp đồng cho thuê đất trên thể hiện đầy đủ thông tin về diện tích đất được thuê, xác định rõ quyền lợi, nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng, các chủ thể ký tên trong hợp đồng cho thuê lại đất có đầy đủ tư cách pháp nhân khi ký hợp đồng. Tuy nhiên, một số hợp đồng có nội dung chưa đảm bảm.

Công ty PTHT KCN đã ký hợp đồng cho thuê đất với 3 doanh nghiệp vượt quá thời gian công ty được Sở TN&MT cho thuê, 46 hợp đồng thuê lại đất từ sau ngày 3/3/2017 chưa xác định cụ thể tiến độ sử dụng đất tương ứng với diện tiến độ thực hiện DA đầu tư và biện pháp xử lý nếu bên thuê lại đất không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất.

Về quản lý, sử dụng đất được thuê lại của các chủ đầu tư, Ban Quản lý các KCN, Công ty PTHT KCN thiếu trách nhiệm không kiểm tra, đôn đốc và báo cáo cơ quan có thẩm quyền về tình trạng các chủ đầu tư chưa đưa đất vào sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng theo quy định. Ngoài ra, chưa kịp thời tham mưu các cấp có thẩm quyền, đề nghị UBND tỉnh thu hồi diện tích hơn 10 ha đất vị phạm tại 8 DA chậm đưa đất vào sử dụng từ 36 đến 135 tháng theo quy định.

Qua kiểm tra, có 18/31 DA chưa đưa vào sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng với tổng diện tích khoảng 22,409 ha. Đồng thời, có 5/26 DA được kiểm tra sử dụng đất thuê lại không đúng với mục đích đầu tư tại Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (CNĐKĐT) được cấp. Trong đó, điển hình như Công ty Cổ phần Vinasolar Bảo Lộc được cấp Giấy CNĐKĐT để thực hiện DA Nhà máy cán kéo định hình kim loại tại KCN Lộc Sơn. Tuy nhiên, Công ty chỉ xây dựng nhà xưởng (có chiều cao, kết cấu sai giấy phép xây dựng) với diện tích 0,7 ha và lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái để đấu nối với hệ thống điện do cơ quan Điện lực quản lý từ ngày 28/12/2020 với giá 1.900đ/kWh. Việc kinh doanh này không nằm trong mục tiêu đầu tư đã được cấp và được UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo xử lý. Tại thời điểm kiểm tra, Ban Quản lý các KCN đang triển khai xử lý theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Ngoài ra, theo báo cáo của Ban Quản lý các KCN cho thấy, hiện nay, ngoài Công ty Vinasolar Bảo Lộc đầu tư, sản xuất, kinh doanh điện mặt trời mái nhà, có 8 doanh nghiệp trong KCN đang đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà. Trong đó, có 2 công ty đã bổ sung mục tiêu đầu tư, 6 công ty tự ý lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà không đúng mục tiêu đầu tư theo Giấy CNĐKĐT.

Bên cạnh đó, có 5/26 DA tồn tại công trình không có cấp phép xây dựng, trong đó có DA Nhà máy sản xuất dược phẩm của Công ty TNHH Sản xuất dược phẩm Nanogen Lâm Đồng. Chủ đầu tư đã lấn chiếm và xây dựng công trình xử lý nước thải, hàng rào bao quanh diện tích khoảng 10.000 m² đất nằm ngoài phạm vi, ranh giới đất được thuê lại (thuộc quy hoạch đấy cây xanh). Hành vi này đã được UBND tỉnh chủ đạo xử lý ngày 5/1/2019, tuy nhiên đến nay vẫn chưa xử lý dứt điểm.

Đáng chú ý, một số chủ đầu tư DA sử dụng đất không đúng mục tiêu đầu tư theo Giấy CNĐKĐT như sản xuất, kinh doanh điện mặt trời, cho thuê lại nhà xưởng, việc này có dấu hiệu trục lợi từ các chính sách ưu đãi đầu tư của Nhà nước (miễn giảm tiền thuê lại đất, ưu đãi thuế) nhưng chưa được Ban Quản lý các KCN kiểm tra, xử lý kịp thời.

Đặc biệt, việc Công ty TNHH Hu Cha Vina cho Công ty TNHH Kanaan thuê lại nhà xưởng tại KCN Lộc Sơn, trên cùng một địa điểm cấp 2 Giấy CNĐKĐT cho 2 DA cùng ngành nghề kinh doanh. Công ty TNHH Hu Cha Vina được Nhà nước cho hưởng các ưu đãi nhưng không đưa đất vào sử dụng theo hợp đồng thuê đất đã ký kết, không trực tiếp sản xuất, kinh doanh theo mục tiêu đầu tư ban đầu, có dấu hiệu lợi dụng chủ trương, chính sách về đầu tư, ưu đãi đầu tư của tỉnh để thu lợi. Theo hợp đồng cho thuê nhà xưởng từ tháng 4/2020 đến tháng 10/2021, Công ty TNHH Hu Cha Vina thu lợi hơn 19 tỷ đồng từ hoạt động cho thuê nhà xưởng trên diện tích 3,5ha, gần bằng tổng số tiền thuê lại đất, phí sử dụng hạ tầng thu được trong 6 năm (2015 - 2020) của tất cả các DA trong 2 KCN cộng lại.

Ngoài ra, đối với việc quản lý, sử dụng kinh phí đầu tư xây dựng hạ tầng tại đây cũng có vấn đề. Chất lượng công tác khảo sát, lập, thẩm định báo cáo kinh tế - kỹ thuật còn hạn chế, sai sót như: Tính sai khối lượng, áp dụng biện pháp thi công không phù hợp, không cập nhật đơn giá vật liệu và các quy định về cước phí vận chuyển vật liệu, từ đó làm tăng chi phí đầu tư xây dựng công trình.

Thanh tra tỉnh Lâm Đồng chỉ rõ, để xảy ra các sai phạm trên, Trưởng Ban Quản lý các KCN (qua các thời kỳ thanh tra) phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh đối với các tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý hoạt động đầu tư, quản lý quy hoạch, quản lý đất đai và xây dựng tại 2 KCN. Nhất là, trong việc cấp Giấy CNĐKĐT, bố trí đất sai quy hoạch ngành nghề sản xuất, kinh doanh tại KCN Phú Hội… Bên cạnh đó, Giám đốc Công ty PTHT KCN Phú Hội, Giám đốc Công ty PTHT KCN Lộc Sơn (qua các thời kỳ), chịu trách nhiệm trước Ban Quản lý các KCN đối với các sai phạm nêu trên…

Đối với Công ty TNHH Hu Cha Vina xin cấp Giấy CNĐKĐT để được hưởng các ưu đãi về đầu tư tại KCN Lộc Sơn, nhưng không đưa đất vào sử dụng theo hợp đồng thuê đất đã ký, không trực tiếp sản xuất, kinh doanh theo mục tiêu đầu tư đăng ký mà cho Công ty TNHH Kanaan thuê lại nhà xưởng tại KCN Lộc Sơn để thực hiện DA, trên cùng một địa điểm cấp 2 Giấy CNĐKĐT cho 2 DA cùng ngành nghề kinh doanh. Có dấu hiệu lợi dụng chủ trương, chính sách về đầu tư, ưu đãi của tỉnh để thu lợi. Để làm rõ và xử lý sai phạm theo quy định.

Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh giao Công an tỉnh điều tra, làm rõ đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến Công ty TNHH Hu Cha Vina.