(Thanh tra) - Tại Kết luận số 53/KL-TTr ngày 10/9/2025 của Thanh tra tỉnh Sơn La về việc quản lý, sử dụng đất của các tổ chức, cá nhân sử dụng đất trên địa bàn bản Lứa, bản Cang Phiêng, xã Pi Toong, huyện Mường La cũ (nay là xã Mường La, tỉnh Sơn La) đã kiến nghị Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Sơn La xem xét, kiểm tra tổ chức Đảng và đảng viên có dấu hiệu vi phạm.
Theo Thanh tra tỉnh Sơn La, do thời kỳ thanh tra từ ngày 1/1/2023 đến ngày 17/6/2025, UBND xã Pi Toong chưa sáp nhập vào UBND xã Mường La và đổi tên, do đó tên gọi trong kết luận thanh tra lấy tên theo cơ quan cũ để đảm bảo tính khách quan, chính xác, trung thực gắn với chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Luật Đất đai.
Tại kết luận, Thanh tra tỉnh Sơn La đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế: UBND xã Pi Toong chưa thực hiện đúng và đủ trách nhiệm quản lý đối với đất chưa sử dụng tại địa phương theo quy định tại Điều 8 Luật Đất đai năm 2013 và Điều 7 Luật Đất đai năm 2024 dẫn đến để người dân hủy hoại đất với tổng diện tích là 14.781,7m² đất do UBND xã quản lý thuộc 2 bản. Trong đó tại bàn Cang Phiêng là 8.392,2m², bản Lửa (khu 1) là 4.609,2m²; (khu 2) là 1.788,3m².
Chủ tịch UBND xã chưa thực hiện hết trách nhiệm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai tại địa phương theo quy định tại Điều 208 Luật Đất đai năm 2013 và Điều 241 Luật Đất đai năm 2024, do đó trong công tác quản lý đất đai còn để xảy ra vi phạm; việc kiểm tra, rà soát phát hiện hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai không triệt để, không hết diện tích, không đủ đối tượng.
UBND xã ban hành 3 quyết định xử phạt vi phạm hành chính không đúng, đủ các nội dung theo quy định tại Điều 13 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Không kịp thời chuyển biên bản vi phạm hành chính (6 biên bản vi phạm hành chính do UBND xã lập tháng 6/2025) tới người có thẩm quyền xử phạt đối với trường hợp vượt quá thẩm quyền xử phạt theo quy định tại Khoản 3 Điều 58 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và quy định tại Khoản 6 Điều 12 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật xử lý vi phạm hành chính.
Lập biên bản vi phạm hành chính không đủ nội dung theo quy định tại điểm đ khoản 4 Điều 126 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ (1 biên bản vi phạm hành chính về đất đai do UBND xã lập không ghi diện tích vi phạm).
1 hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính trong đó xác định không rõ hành vi của người vi phạm. Do đó thuộc trường hợp vi phạm tại điểm d Khoản 1 Điều 13 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chỉ tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Chưa có giải pháp hiệu quả để ngăn chặn và xử lý triệt để đối với các vi phạm, dẫn đến có các trường hợp vi phạm diễn ra nhiều lần như các hộ gia đình ông Vì Văn Cu, ông Quàng Văn Sôn, ông Lò Văn Ương.
UBND xã không thực hiện đúng, đủ trách nhiệm theo dõi, kiểm tra việc chấp hành quyết định xử phạt của cá nhân, tổ chức bị xử phạt theo quy định tại Khoản 2 Điều 730 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, dẫn đến các biện pháp khắc phục hậu quả (buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất) vẫn chưa được thực hiện theo quy định của Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; Nghị định số 123/2024/NĐ-CP ngày 4/10/2024 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Đối với các hộ dân: Có 37 hộ dân trong 4 khu vực có đất bị đào xới, san lấp, làm biến dạng địa hình không thực hiện đúng các nghĩa vụ của người sử dụng đất theo quy định tại Luật Đất đai năm 2024 và vi phạm các trường hợp cấm của Luật Đất đai năm 2024.
Không quản lý tốt đối với ranh giới thửa đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đang sử dụng đất dẫn đến mất toàn bộ ranh giới, mốc giới giữa các thửa đất; các thửa đất đều bị biến dạng địa hình hoặc thay đổi lớp mặt của đất bằng việc đưa đất lẫn cát, sỏi, đá hay loại đất có thành phần khác với loại đất đang sử dụng làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng đất theo mục đích ban đầu đối với từng thửa đất.
Có 2 hộ gia đình cho người khác mượn đất để đào bới, san lấp làm biến dạng địa hình trên đất và 737 hộ gia đình cho người khác thuê đất người khác thực hiện đào xới, san lấp, làm biến dạng địa hình đất đã vi phạm điều cấm quy định tại khoản 3 Điều 121 Luật Đất đai năm 2013, khoản 7 Điều 114 Luật Đất đai năm 2024; 14 hộ gia đình thực hiện hành vi hủy hoại đất vi phạm Điều 14 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP ngày 4/10/2024 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (tự thuê máy xúc về đào xới, san lấp, làm biến dạng địa hình trên phần đất của gia đình đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).
Có 17 hộ gia đình sau khi bị UBND xã Pi Toong xử phạt vi phạm hành chính về đất đai không chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả là khôi phục tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm; 3 hộ gia đình nhiều lần thực hiện hành vi phạm (ông Vì Văn Cu, Quàng Văn Sôn, Lò Văn Ương), 2 hộ gia đình có hành vi vi phạm trên diện tích lớn (Lò Văn Ương bản Cang Phiêng với diện tích 3.050.3m². Quàng Văn Sôn bản Cang Phiêng với diện tích 2.849m²). Tuy nhiên, theo Công văn số 1678/CSĐT ngày 28/7/2025 của Cơ quan Cảnh sát điều tra thì các hộ gia đình trên thuộc trường hợp vi phạm hành chính về đất đai.
Từ những sai phạm nêu trên, Thanh tra tỉnh Sơn La yêu cầu tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, hạn chế trong thực hiện các quy định của pháp luật về đất đai đã nêu trên.
Yêu cầu UBND xã Mường La tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm và xử lý theo quy định của pháp luật đối với đồng chí nguyên là Chủ tịch UBND xã Pi Toong, nguyên là Phó Chủ tịch UBND xã Pi Toong phụ trách lĩnh vực đất đai; nguyên công chức địa chính xã Pi Toong có liên quan đến trách nhiệm.
Tổ chức kiểm điểm, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tập thể, cá nhân, đặc biệt là người đứng đầu trong việc chậm lãnh đạo, chỉ đạo; không giải quyết triệt để đối với những vi phạm, sai phạm được chỉ ra trong báo cáo của UBND xã Pi Toong, dẫn đến tái diễn hành vi vi phạm gây bức xúc trong dư luận; thực hiện không đúng, không đủ trách nhiệm quản lý đất đai trên địa bàn theo quy định tại Điều 208 Luật Đất đai năm 2013 và Điều 241 Luật Đất đai năm 2024.
Tổ chức kiểm tra xác định hành vi vi phạm của các hộ gia đình, cá nhân trên diện tích 64.560,5m²/70.508,5m² chưa được xem xét, xử lý và tiến hành xử lý theo quy định. Thời gian hoàn thành trước ngày 30/11/2025.
Đối với 2 trường hợp cho người khác mượn đất và 7 trường hợp cho thuê đất người khác để đào bới, san lấp làm biến dạng địa hình của đất đề nghị kiểm tra, rà soát và xử lý theo quy định của pháp luật.
Bổ sung nội dung tính số lợi bất hợp pháp đối với 3 quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 14 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính, được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 837 Điều 1 Nghị định số 68/2025/NĐ-CP ngày 18/3/2025 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Ngoài ra, Thanh tra tỉnh Sơn La cũng đề xuất, kiến nghị Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Sơn La xem xét, kiểm tra tổ chức Đảng và đảng viên có dấu hiệu vi phạm theo quy định tại Quy định số 69-QĐ/TW ngày 6/7/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về về kỷ luật tổ chức Đảng, đảng viên vi phạm đối với Đảng bộ xã Pi Toong giai đoạn năm 2023 - 2025; Đảng bộ UBND huyện Mường La cũ giai đoạn năm 2023 - 2025.
