DA NTND Nỗng Tranh sau hơn 4 năm thi công chỉ để khai thác đất san lấp. Ảnh: N.P

Theo kết luận thanh tra, DA NTND Nỗng Tranh được UBND huyện Quế Sơn phê duyệt chủ trương đầu tư vào tháng 6/2016 với tổng kinh phí đầu tư 9,9 tỷ đồng. Đến tháng 5/2020, UBND huyện điều chỉnh tổng mức đầu tư lên hơn 12,3 tỷ đồng và giao cho UBND xã Quế Cường làm chủ đầu tư.

Để thực hiện DA, UBND huyện đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam và các sở, ngành giao cho Cty Quảng Phú (trụ sở xã Quế Xuân, Quế Sơn) lập hồ sơ khai thác tận thu đất san lấp nền.

Trên cơ sở đề nghị của UBND huyện Quế Sơn và Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Quảng Nam, đầu năm 2020, UBND tỉnh Quảng Nam cấp phép cho Cty Quảng Phú khai thác đất san lấp, xây dựng công trình dư thừa trong quá trình thi công DA.

Diện tích khu vực khai thác được cấp phép rộng hơn 9,9 ha, trữ lượng hơn 1,1 triệu m³ đất, công suất hơn 260.000m³/năm và thời gian thực hiện là 4 năm 4 tháng.

Cty Quảng Phú đã kê khai và đã nộp thuế tài nguyên từ tháng 2/2020 đến tháng 6/2022 với tổng số tiền hơn 1,9 tỉ đồng, tương ứng với trữ lượng đất đã khai thác theo kê khai là hơn 470.000m³.

Trước đó, vào tháng 8/2017, UBND xã Quế Cường đã ký kết hợp đồng thi công với Cty Quảng Phú theo hình thực hợp đồng trọn gói, giá trị hợp đồng hơn 6,1 tỉ đồng.

Cty Quảng Phú chỉ tập trung tận thu đất san lấp đưa ra ngoài tiêu thụ. Ảnh: N.P

Trên thực tế cho thấy, việc thi công DA NTND Nỗng Tranh của Cty Quảng Phú đến nay vẫn chưa thực hiện xong.

Nguyên nhân xuất phát từ việc Cty Quảng Phú chỉ tập trung thực hiện tận thu đất theo giấy phép của UBND tỉnh. Vì vậy, hợp đồng giữa UBND xã Quế Cường với Cty Quảng Phú được điều chỉnh nhiều lần. Thời gian thi công DA NTND Nỗng Tranh được điều chỉnh đến hết năm 2024.

Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã chỉ ra hàng loạt hạn chế, vi phạm trong quá trình triển khai DA. Qua kiểm tra xác định vị trí quy hoạch chi tiết 1/500 NTND Nỗng Tranh không trùng khớp về tọa độ và diện tích của khu NTND Nỗng Tranh theo quy hoạch nông thôn mới của xã Quế Cường.

Tại thời điểm thỏa thuận vị trí quy hoạch DA NTND Nỗng Tranh chưa có trong quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch thu hồi đất năm 2016 của huyện Quế Sơn. UBND huyện Quế Sơn cũng chưa thực hiện điều chỉnh quy hoạch phần diện tích 1,7 ha theo nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Nam.

Việc giao đất cho UBND xã Quế Cường thực hiện DA theo quyết định của UBND tỉnh Quảng Nam vào tháng 10/2019, trong đó giao đất đến hết tháng 12/2024 là chưa đảm bảo về quy hoạch sử dụng đất, chưa đảm bảo quy định của Luật Đất đai.

Công tác thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt, điều chỉnh báo cáo kinh tế - kỹ thuật DA còn nhiều hạn chế, tồn tại.

Cụ thể: Quyết định của UBND huyện Quế Sơn vào tháng 6/2016 phê duyệt chủ trương đầu tư DA khi chưa xác định được nguồn vốn, khả năng cân đối vốn là thực hiện không đảm bảo quy định.

Tiếp đó, quyết định của UBND huyện phê duyệt điều chỉnh DA lên hơn 12,3 tỷ đồng vào tháng 5/2020, vượt tổng mức đầu tư DA đã được phê duyệt là không đảm bảo quy định.

Sau khi lấy đất san lấp để lại nhiều tảng đá to chưa xử lý gì. Ảnh: N.P

Có 5 thành phần công việc được xây dựng trong báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng trùng lắp với các thành phần công việc thuộc trách nhiệm của Cty Quảng Phú thực hiện khi khai thác khoáng sản, làm tăng giá trị các thành phần công việc xây lắp của công trình với tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng.

Công tác triển khai thực hiện đầu tư còn nhiều thiếu sót trong trình tự thủ tục, không phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu các gói thầu trước khi phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật; không ban hành quyết định chỉ định lựa chọn nhà tư vấn và một số công tác tư vấn không thực hiện thương thảo hợp đồng.

Đến nay, chủ đầu tư chưa thanh toán các chi phí liên quan đến hợp đồng tư vấn do chưa có nguồn thực hiện. Việc UBND xã Quế Cường tạm ứng hơn 5,1 tỉ đồng từ Cty Quảng Phú để chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân là không đảm bảo quy định…

Thanh tra tỉnh Quảng Nam cũng xác định việc xây dựng, thẩm định phương án khai thác, báo cáo đánh giá tác động môi trường, phương án cải tạo, phục hồi môi trường làm cơ sở xác định trữ lượng để phê duyệt chưa đảm bảo. Cty Quảng Phú đã khai thác vượt diện tích cấp phép hơn 3.900m² đất. Việc huy động đóng góp cơ sở hạ tầng khai thác khoáng sản đối với Cty Quảng Phú là không đúng quy định…

Trước những sai phạm nghiêm trọng nêu trên, Chánh Thanh tra tỉnh Quảng Nam đề nghị UBND tỉnh giao Sở TN&MT phối hợp với UBND huyện Quế Sơn và các đơn vị liên quan tham mưu UBND tỉnh chấm dứt hoạt động tận thu khoáng sản theo giấy phép đã cấp trước đó và thực hiện quy trình đóng cửa mỏ theo quy định. Xác định lại các nghĩa vụ tài chính về tiền cấp quyền, chi phí cải tạo môi trường, đóng cửa mỏ và các chi phí khác có liên quan của Cty Quảng Phú.

Điều chỉnh các hợp đồng xây dựng hoặc thanh lý chấm dứt hợp đồng xây dựng để lựa chọn nhà thầu tư vấn, xây lắp theo đúng quy định để tiếp tục hoàn thành DA NTND Nỗng Tranh.

Ngoài ra, Thanh tra tỉnh còn yêu cầu Sở TN&MT Quảng Nam, UBND huyện Quế Sơn tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan đến các sai phạm, hạn chế mà thanh tra chỉ ra.

Trong đó, nổi cộm là việc DA NTND đã có từ năm 2016, ký kết hợp đồng thi công từ năm 2020; nhưng đến nay đã hơn 3 năm xây dựng vẫn còn dở dang…