Một dự án của HUD tại Hà Nội (Ảnh: TTXVN)

Theo kết luận Thanh tra kể trên, HUD thiếu trách nhiệm trong việc quyết định đầu tư, kinh doanh dự án đô thị. Cụ thể, từ năm 2011 về trước, HUD đã quyết định các dự án đầu tư vượt xa năng lực tài chính và quản trị, dẫn đến chậm và trì trệ trong việc triển khai các dự án, sản phẩm dở dang quá nhiều, hàng tồn kho lớn, chậm luân chuyển, đẩy HUD và một số đơn vị thành đến tình trạng khó khăn như hiện nay. Nợ lớn phải trả, cân đối khả năng thanh toán khó khăn, nợ phải thu chậm thu hồi, phát sinh quá hạn; doanh thu, thu nhập giảm mạnh, kinh doanh kém hiệu quả.

Bên cạnh đó, HUD còn làm trái và buông lỏng quản lý trong hoạt động ủy quyền kinh doanh dự án cho các đơn vị thành viên quy mô lớn. 

Cụ thể, kết luận chỉ rõ, các dự án đô thị sau khi đầu tư hạ tầng kỹ thuật, HUD không tiếp tục đầu tư công trình trên đất hoặc chuyển nhượng đất đã có hạ tầng cho nhà đầu tư thứ cấp, mà ủy quyền đầu tư kinh doanh cho các Công ty thành viên, trái với điều lệ tổ chức hoạt động và quy chế quản lý tài chính của HUD.

Thông qua hình thức ủy quyền đầu tư kinh doanh, HUD đã chuyển giao cho các Công ty thành viên cả những diện tích đất Nhà nước đã ưu đãi miễn không thu tiền để đầu tư kinh doanh nhà theo giá thị trường; không thực hiện đúng nghĩa vụ xây dựng căn hộ chung cư cao tầng để bán và cho thuê đối với đối tượng gặp khó khăn về nhà ở, không giao tầng 1 các chung cư cho thành phố Hà Nội theo quy định.

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, HUD thiếu trách nhiệm đối với việc trích trước chi phí trọng yếu trong kinh doanh bất động sản vào giá vốn kinh doanh. Cụ thể, HUD đã hạch toán trích trước chi phí phải trả vào giá vốn kinh doanh hàng kỳ theo suất đầu tư mét vuông đất, mét vuông nhà phân bổ trên cơ sở tổng mức đầu tư các dự án sai với quy định phải căn cứ chi phí phát sinh và dự toán công trình. 

Dự án Việt Hưng (Hà Nội) trích thiếu chi phí phải trả quá nhiều, dẫn đến hậu quả là thiếu nguồn vốn để xây dựng hoàn trả khối lượng các hạng mục công trình hạ tầng còn nợ và khối lượng giải phóng mặt bằng của dự án chưa thực hiện là quá lớn (1.099.006 triệu đồng) trong khi sản phẩm dự án đã cơ bản kinh doanh hết.

Việc xác định giá vốn sai dẫn đến xác định giá bán kinh doanh cho dự án thấp hơn mức phải thực hiện, làm giảm doanh thu và kết quả kinh doanh của HUD.

Ngoài ra, HUD còn có nhiều khuyết điểm, vi phạm về quản lý tài chính, tài sản.

Điển hình là việc bổ sung vốn điều lệ từ lợi nhuận kinh doanh dự án Văn Quán (Hà Nội) khi chưa quyết toán không đúng chỉ đạo của Thủ tướng; đầu tư xây dựng sai quy hoạch chi tiết được duyệt, xây dựng tăng căn hộ và tăng diện tích sàn chung cư để kinh doanh thu lợi; sử dụng các nguồn chi phí phải trả trích trước để đầu tư vào các dự án khác gây tồn động, làm trầm trọng thêm khó khăn về tài chính của HUD…

Quản lý các khoản đầu tư ra ngoài doanh nghiệp của HUD yếu kém, hiệu quả đầu tư thấp, làm thâm hụt vốn như việc đầu tư vào Công ty xi măng Sông Thao 516.550 triệu đồng nhưng do dự án chậm tiến độ, chi phí phát sinh sớm nên đến cuối năm 2012, lỗ lũy kế 305.000 triệu đồng (bằng 45% vốn đầu tư của chủ sở hữu) góp vốn vào Công ty Cổ phần Thép Sông Hồng 46.217 triệu đồng từ tháng 5/2005, đến 1/2007 đã thỏa thuận thoái vốn nhưng đến nay không thu hồi được và chưa xử lý…

Thanh tra Chính phủ cho rằng: Kết quả thanh tra cho thấy việc quản lý sử dụng vốn, tài sản và hoạt động kinh doanh của HUD đang trong tình trạng hết sức khó khăn, nhiều việc có khả năng mất vốn. Thanh tra Chính Phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng căn cứ Kết luận thanh tra, phối hợp với cơ quan chức năng rà soát xử lý và khắc phục tồn tại gắn với tái cơ cấu theo Đề án được phê duyệt. Ngoài ra, việc xử lý trách nhiệm các tập thể và cá nhân có khuyết điểm cũng cần được chú ý.

Riêng đối với HUD cần thực hiện xử lý những đơn vị, cán nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm đã được nêu trên./.

VIETNAM+