Hầu hết các công trình thuỷ điện ở Quảng Nam đều tận thu khoáng sản tại chỗ để xây dựng

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam xử lý thuhồi vào ngân sách hơn 4,1 tỷ đồng sai phạm, gồm thuế tài nguyên (TN) là  2,88 tỷ đồng, phí bảo vệ môi trường (BVMT) 1,28 tỷ đồng; do các đơn vị chưa kê khai đầy đủ để nộp cho ngân sách Nhà nước.

Riêng đối với công trình Thuỷ điện Sông Bung 4, do thiếu sự hợp tác giữa đối tượng thanh tra với Đoàn Thanh tra tỉnh, coi thường pháp luật về thanh tra; nên việc tính toán và xác nhận số liệu sai phạm của các đơn vị liên quan không được thực hiện đầy đủ. Chủ tịch UBND tỉnh giao Cục Thuế tỉnh Quảng Nam rà soát, truy thu và xử phạt theo đúng quy định của pháp luật về thuế, phí đối với các sai phạm tại công trình thuỷ điện này.

Theo đó, tổng số tiền sai phạm phát hiện qua thanh tra tại đây là 5,52 tỷ đồng. Trong đó, thuế TN 4,42 tỷ đồng, phí BVMT là 1,09 tỷ đồng; liên quan đến hàng loạt Cty, đơn vị như: Cty TNHH MTV Xây dựng 470 là 280 triệu đồng, Cty CP Đầu tư và Xây lắp số 5 hơn 108 triệu đồng, Cty SINOHDRO CORPORATION Ltd có số tiền thuế, phí phải nộp là 4,29 tỷ đồng...

Liên danh Cty CP Thành An và Cty CP Trường Danh phải nộp hơn 142 triệu đồng, Cty TNHH Kim Sơn phải nộp hơn 112 triệu đồng,  Cty CP Việt Ren phải nộp hơn 147 triệu đồng...

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu ban quản lý các Nhà máy thuỷ điện Sông Tranh 2, Đăk Mi 4 xây dựng kế hoạch thực hiện nghiêm kết luận thanh tra, nộp các khoản tiền sai phạm và đôn đốc các doanh nghiệp nộp tiền sai phạm vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh.

Yêu cầu Cục Thuế tỉnh Quảng Nam rà soát, truy thu và xử phạt theo đúng quy định của pháp luật về thuế đối với các sai phạm tại công trình Thuỷ điện Sông Bung 4. Báo cáo kết quả thực hiện về UBND tỉnh (qua Thanh tra tỉnh) trước ngày 12/2/2021, để tổng hợp, theo dõi và chỉ đạo.

Chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh là vậy, tuy nhiên, ngày 26/12/2020, Cục Thuế tỉnh Quảng Nam có Văn bản số 9778/CTQNA-TTKT1 về việc báo cáo xử lý kết luận thanh tra; do Phó Cục trưởng Lê Mai Khắc Hưng ký.

Theo văn bản, đối với đơn vị được UBND tỉnh cấp phép tại Thuỷ điện Sông Bung 4 để khai thác khoáng sản là Cty CP Sông Đà 5 đã kê khai vãng lai tại Cục Thuế tỉnh Quảng Nam...

Riêng đối với 15 doanh nghiệp tại điểm 3b Công văn 7192/UBND-NC và cũng là danh sách tại Công văn số 287/TTT-NV1 đã được Cục Thuế trả lời...; thì các doanh nghiệp này là các doanh nghiệp sử dụng khoáng sản không thuộc đối tượng kê khai nộp thuế TN và phí BVMT; đồng thời các doanh nghiệp này không có trụ sở tại tỉnh Quảng Nam, không thuộc phạm vi quản lý của Cục Thuế; nên Cục Thuế tỉnh Quảng Nam không có thẩm quyền tiến hành rà soát, truy thu và xử phạt theo quy định về thuế, như yêu cầu tại Công văn số 7129/UBND-NC của UBND tỉnh Quảng Nam.

Theo Thanh tra tỉnh Quảng Nam, trong nhiều năm qua, ngành Thuế tỉnh Quảng Nam đã thiếu kiểm tra, thanh tra việc kê khai và nộp thuế của các doanh nghiệp có sử dụng, tận dụng đá khai thác tại chỗ để phục vụ thi công, xây dựng các công trình thủy điện trên địa bàn tỉnh nói chung và công trình Thủy điện Sông Bung 4 nói riêng. Trách nhiệm quản lý, thu thuế các loại là thuộc ngành Thuế. Vì vậy, sau khi thanh tra, Thanh tra tỉnh đã kiến nghị UBND tỉnh giao Cục Thuế tỉnh Quảng Nam rà soát, truy thu và xử phạt theo đúng quy định của pháp luật về thuế đối với các đơn vị có sử dụng, tận dụng đá phục vụ xây dựng công trình Thủy điện Sông Bung 4; là phù hợp với chức năng và trách nhiệm của ngành Thuế. Song, ngược lại, Cục Thuế Quảng Nam cho rằng Cục Thuế không có thẩm quyền rà soát, truy thu và xử phạt theo quy định.

Để xử lý nghiêm các sai phạm của các đơn vị tận dụng đá phục vụ thi công các công trình tại dự án Thủy điện Sông Bung 4, nhưng không kê khai và thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước với số tiền trốn thuế nhiều tỷ đồng; Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã gửi công văn đề nghị Thanh tra Chính phủ cho ý kiến hướng xử lý kết luận thanh tra nêu trên bằng văn bản để Thanh tra tỉnh có cơ sở tham mưu UBND tỉnh Quảng Nam xử lý kết luận thanh tra liên quan đến sai phạm của các đơn vị đã tận dụng đá phục vụ thi công các công trình tại dự án Thủy điện Sông Bung 4 - huyện Nam Giang.

Dư luận cho rằng, Cục Thuế là cơ quan chuyên ngành quản lý Nhà nước về thuế, phí; tạo nguồn thu cho ngân sách; có hệ thống ngành dọc từ Trung ương đến các địa phương nên dễ dàng xác minh, nắm bắt tình hình hoạt động của các doanh nghiệp, dù bất kỳ ở địa phương nào. Điều đó, cho thấy ngành Thuế thuận lợi trong việc hỗ trợ áp dụng các chế tài để đảm bảo việc tuân thủ pháp luật về thuế, phí đối với các doanh nghiệp vi phạm; tránh thất thoát cho ngân sách.

Việc trả lời của Cục Thuế Quảng Nam khác nào “né” trách nhiệm được giao trong rà soát, kiểm tra và xử lý các sai phạm về thuế, phí như đã nêu trên. Trong khi đó, tại Quyết định số 1836/QĐ-BTC ngày 8/10/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Thuế trực thuộc Tổng cục Thuế đã nêu: “... Trực tiếp thanh tra chuyên ngành thuế, kiểm tra thuế, giám sát việc kê khai thuế, hoàn thuế, khấu trừ thuế, miễn thuế, giảm thuế; nộp thuế và chấp hành các chính sách pháp luật về thuế đối với người nộp thuế; tổ chức và cá nhân quản lý thu thuế, tổ chức được uỷ quyền thu thuế thuộc thẩm quyền của Cục trưởng Cục Thuế”.

Ngọc Phó