1. Về nhận định vụ việc của Viện KSND huyện Đồng Hỷ:

Khoảng 9 giờ ngày 6/1/2011, ông Nguyễn Văn Thật là nhân viên của Cty Cổ phần Luyện Kim đen Thái Nguyên (Cty CP LKĐ) đang làm nhiệm vụ bảo vệ tại khu vực công trường điểm mỏ Chỏm Vung được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp giấy phép khai thác (tại xã Cây Thị, huyện Đồng Hỷ) thì có ông Nguyễn Văn Tùng cùng một số người đi xe ô tô đến và đỗ xe chắn ngang đường đi của công trường rồi đi đến chỗ công nhân đang thi công có lời nói, hành động cản trở không cho công nhân, máy xúc làm việc. Đến khi lãnh đạo Cty CP LKĐ gọi điện báo Công an xã Cây Thị đến giải quyết thì những người này mới đi.

Khoảng 13 giờ cùng ngày, khi ông Nguyễn Văn Thật làm nhiệm vụ tại trạm gác barie của công trường thì ông Tùng (cùng các ông Từ Văn Chanh, Nguyễn Văn Hà và một số người khác) tự ý đi vào khu vực đang thi công, sản xuất, đỗ xe ô tô chắn ngang đường, đóng cọc, chăng dây trong khu vực sản xuất của Cty CP LKĐ. Lãnh đạo Cty CP LKĐ đã gọi điện báo Công an xã Cây Thị. Lúc này, ông Nguyễn Văn Hà vẫn hung hăng hô hào mọi người tiếp tục đóng cọc, chăng dây, cản trở hoạt động sản xuất của Cty CP LKĐ. Ông Thật đi đến can ngăn, liền bị ông Hà chửi và dơ, dí búa sắt vào mặt. Ông Hà còn dùng tay du đẩy ông Chu Minh Phương (là Phó Giám đốc Cty CP LKĐ). Khi ông Thật can ngăn hành vi này thì bị ông Hà chửi, dí búa vào mặt. Do bức xúc và bị kích động mạnh trước hành vi trái pháp luật nghiêm trọng nên trên nên ông Thật đã cầm gậy cao su vụt nhiều nhát vào người ông Hà, làm ông Hà phải bỏ chạy được khoảng 3 - 4m thì bị vấp ngã ra đất. Sau đó, ông Hà được đưa đi điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Hỷ - Phân viện Trại Cau và Bệnh viện Tâm thần Thái Nguyên.

Gần 3 tháng sau khi xảy ra vụ việc, ông Hà cũng đã được đưa đi giám định pháp y và được Tổ chức Giám định pháp y tỉnh kết luận bị thương tật 29% (trong đó 8% vĩnh viễn, 21% tạm thời).

2. Về kết quả giải quyết vụ việc:

Với tình tiết nêu trên, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an huyện Đồng Hỷ nhận thấy ông Thật gây thương tích cho ông Hà có dấu hiệu của tội “Cố ý gây thương tích trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” được quy định tại Điều 105, Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, tỷ lệ thương tật của ông Hà dưới 31% nên hành vi của ông Thật chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngày 27/9/2012, Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an huyện Đồng Hỷ đã ra quyết định không khởi tố với vụ việc này.

Ngày 4/11/2012, ông Hà có đơn KN quyết định không khởi tố vụ án gửi đến Cơ quan CSĐT Công an huyện Đồng Hỷ.

Ngày 4/2/2013, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an huyện Đồng Hỷ có quyết định giải quyết KN, giữ nguyên quyết định không khởi tố vụ án. Ông Hà còn đề nghị xem xét, xử lý đối với các ông Chu Thái Hà, Chu Minh Phương cũng có hành vi gây thương tích cho mình. Tuy nhiên, qua kết quả điều tra xác định thấy, không đủ căn cứ để xử lý.

Ngày 18/2/2013, ông Hà tiếp tục gửi đơn KN đến Viện KSND huyện Đồng Hỷ. Trong quá trình Viện KSND huyện thụ lý đơn của ông Hà, ông Thật đã tự nguyện nộp 120 triệu đồng để hỗ trợ, bồi thường thiệt hại và giải quyết phần dân sự.

Khi làm việc với Viện KSND, ông Hà đưa ra đề nghị muốn được trực tiếp đối thoại và thỏa thuận thống nhất với lãnh đạo Cty CP LKĐ và đương sự có liên quan về hướng giải quyết vụ việc. Viện kiểm sát đã kéo dài thời gian giải quyết vụ việc để đáp ứng yêu cầu của ông Hà. Trong buổi làm việc giữa các bên tại Viện KSND huyện, ông Hà đã đồng ý rút đơn KN và nhận tiền bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, sau đó ông Hà đã thay đổi ý kiến và giữ nguyên nội dung KN.

Qua nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ, Viện KSND huyện Đồng Hỷ nhận thấy Quyết định số 17 ngày 27/9/2012 của Cơ quan CSĐT Công an huyện Đồng Hỷ (không khởi tố vụ án) là có căn cứ, đúng quy định của pháp luật. Ngày 8/5/2013, Viện KSND huyện Đồng Hỷ đã ra Quyết định giải quyết KN số 10 với nội dung: Bác đơn KN của ông Nguyễn Văn Hà.

3. Về nội dung bài “Gián tiếp giết người, cơ quan nào chịu trách nhiệm?” đăng trên số 138, ngày 17/11/2012:

Bài báo cho rằng, cái chết của bà Nghiêm Thị Liên (vợ ông Hà) có một phần trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Đồng Hỷ vì chậm giải quyết vụ việc của ông Hà (bà Liên bức xúc vì phải làm đơn khiếu kiện dài ngày, không được Công an huyện giải quyết…).

Sau khi Báo đăng, Công an huyện đã tiến hành xác minh, kết quả: Khoảng 9 giờ 30 phút ngày 24/5/2012, bà Nghiêm Thị Liên đến trụ sở thị trấn Trại Cau để gặp ông Vũ Đăng Khoa (Chủ tịch), nhưng không gặp được vì ông Khoa đi vắng. Bà Liên đã sang phòng làm việc của bộ phận Tư pháp. Tại đây, bà Liên đã bị đột quỵ, bất tỉnh. Sau khi được đưa đi cấp cứu tại Phân viện Trại Cau, rồi chuyển lên Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên, bà Liên đã tử vong vào 16 giờ cùng ngày. Bà Liên được xác định bị tai biến mạch máu não do tăng huyết áp.

Sự việc trên không được lập biên bản theo quy định mà khoảng 15 ngày sau (lấy lý do lập biên bản để hợp thức hóa thủ tục thanh toán bảo hiểm cho bà Liên), ông Nghiêm Sơn Hà - em trai bà Liên và là Phó Chủ tịch UBND thị trấn Trại Cau đã chỉ đạo và nhờ một số cán bộ UBND thị trấn lập biên bản giả, ghi ngày 25/5/2012 dựng lên việc bà Liên đến UBND thị trấn trình bày việc gửi đơn đến Công an huyện đề nghị giải quyết việc chồng bà bị đánh nhưng đến nay chưa được trả lời. Trong khi trình bày, bà Liên đã gục xuống bàn, được đưa đi cấp cứu và tử vong sau đó. Sau khi có biên bản này, ông Hà đã cung cấp cho cơ quan báo chí, đăng bài không đúng sự thật. Với kết quả xác minh, đủ cơ sở xác định bà Liên bị tử vong do bệnh lý chứ không phải nguyên nhân như đã đăng tải. Hơn nữa, vụ việc này là của ông Hà chứ không phải của bà Liên; thẩm quyền giải quyết là của Công an huyện Đồng Hỷ chứ không phải của UBND thị trấn Trại Cau.

4. Về bài báo “Hạ thấp tỷ lệ thương tật để chạy án?” đăng trên số 145, ra ngày 4/12/2012:

Trong quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT đã đưa ông Hà đi giám định thương tật và đã được khẳng định tỷ lệ thương tật là 29%. Ông Hà đã không đồng ý với kết quả này và đề nghị được giám định lại tại Viện Khoa học Hình sự, Bộ Công an. Tại Bản Giám định pháp y số 4114 ngày 9/1/2013 của Viện Khoa học Hình sự, Bộ Công an, tỷ lệ thương tật của ông Hà được xác định là 22,5% (trong đó 21% tạm thời, 1,5% vĩnh viễn). Như vậy, việc giám định thương tích cho ông Hà của các tổ chức giám định là hoàn toàn khách quan, không có việc hạ thấp tỷ lệ để chạy án.

Từ các nội dung trên, Viện KSND huyện Đồng Hỷ đề nghị Tổng Biên tập Báo Thanh tra xem xét lại nội dung các bài báo; qua đó rà soát lại những nội dung nào thiếu khách quan, sai sự thật… cần đăng bài cải chính.

Chúng tôi xin được hồi đáp như sau:

Sau khi nhận được đơn kêu cứu của ông Nguyễn Văn Hà, Báo Thanh tra đã đề nghị UBND huyện Đồng Hỷ tổ chức buổi làm việc để làm rõ các nội dung của ông Nguyễn Văn Hà.

Ngày 14/11/2012, UBND huyện Đồng Hỷ đã tổ chức cuộc làm việc với Báo Thanh tra, do ông Trần Quyết Thắng - Phó Chủ tịch chủ trì, gồm các ông: Diệp Văn Vinh - Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an huyện, Đinh Văn Trọng - Phó Viện trưởng Viện KSND huyện và một số ngành liên quan (Thanh tra, Tài nguyên - Môi trường…). Tại buổi làm việc, chúng tôi đã tập trung vào nội dung đề nghị được giải đáp các câu hỏi: Mặc dù vụ việc xảy ra từ ngày 6/1/2011, gia đình ông Hà đã có đơn đề nghị được giải quyết nhưng vì sao Cơ quan CSĐT Công an huyện Đồng Hỷ không trả lời theo quy định...?

Trên thực tế, do không nhận được sự trả lời của Công an huyện Đồng Hỷ, gia đình bà Liên (gồm có đơn của ông Hà và bà Liên) đã gửi đơn nhiều nơi đề nghị được giúp đỡ (UBND tỉnh Thái Nguyên, HĐND tỉnh Thái Nguyên, Tỉnh ủy Thái Nguyên, Thanh tra Bộ Công an…). Các cơ quan này đều có văn bản chuyển đơn cho UBND huyện Đồng Hỷ và Công an huyện giải quyết, nhưng tất cả đều rơi vào im lặng.

Đơn cử, ngày 5/10/2011, UBND tỉnh Thái Nguyên đã có Văn bản số 1729/UBND-NC yêu cầu UBND huyện Đồng Hỷ chỉ đạo Cơ quan Công an và các cơ quan chức năng của huyện xem xét nội dung của bà Liên, có biện pháp giải quyết ngay, đồng thời có văn bản báo cáo UBND tỉnh trong tháng 10/2011. Thế nhưng, đến thời điểm Báo Thanh tra lên làm việc với huyện (14/11/2012 - sau mốc phải báo cáo UBND tỉnh hơn một năm), UBND huyện Đồng Hỷ vẫn chưa thực hiện yêu cầu của UBND tỉnh. Chiều cùng ngày, ông Thắng đã ký ngay Văn bản số 711/UBND-VP báo cáo UBND tỉnh. Trong văn bản này, ông Thắng cho rằng, ngay sau khi nhận được Văn bản 1729/UBND-NC của tỉnh, UBND huyện đã giao cho Cơ quan Công an huyện giải quyết và UBND huyện cũng thường xuyên đôn đốc, chỉ đạo Công an huyện và các cơ quan chức năng giải quyết đơn thư của bà Liên. Tuy nhiên, trong buổi làm việc với chúng tôi, ông Thắng không hề biết vụ việc này đã được giải quyết như thế nào và nói: “Ngồi nghe báo cáo một thể”, mặc dù trong rà soát xử lý văn bản của Văn phòng UBND huyện, Văn bản 1729/UBND-NC được giao ông Thắng giải quyết.

Trong buổi làm việc này, Công an huyện đã không trả lời được căn cứ xác đáng để xác định ông Nguyễn Văn Thật đánh ông Hà trong trạng thái thần kinh bị “kích động mạnh”; cũng không lý giải được nhiều vết thương trên cơ thể ông Hà do ai gây ra (khác so với lời khai của ông Thật về 3 phát gậy cao su…); không trả lời được vì sao khẳng định các ông Chu Thái Hà và Chu Phương Nam không đánh ông Hà, mặc dù trong biên bản của Công an xã Cây Thị lập có ghi nhận điều này?

Cuối buổi làm việc trên, phía huyện Đồng Hỷ đã không trả lời thỏa đáng các câu hỏi của Báo Thanh tra nêu.

Theo khoản 2, Điều 103 Bộ luật Tố tụng Hình sự (nhiệm vụ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố) có nêu: “Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, cơ quan điều tra trong phạm vi trách nhiệm của mình phải kiểm tra, xác minh nguồn tin và quyết định việc khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự”. Trong vụ việc này, nếu xác định thời điểm vụ việc xảy ra (ngày 6/1/2011) là thời điểm có tin báo tội phạm (được Công an xã Cây Thị lập biên bản) đến ngày Công an huyện Đồng Hỷ có Quyết định số 17 ngày 27/9/2012 thì đã quá hạn so với quy định tại Điều 103 kể trên bao nhiêu lần?

B.B.Đ