Trước đó, báo Thanh tra đã có bài phản ánh về vấn đề tranh chấp và khiếu nại bồi thường thu hồi đất đai của gần 20 hộ dân trên địa bàn xã Bình Dân, huyện Vân Đồn từ thời điểm năm 1998. Sau khi tìm hiểu thông tin từ phía các hộ dân trên địa bàn, phóng viên đã có buổi làm việc, tìm hiểu thông tin liên quan với chính quyền xã Bình Dân. Tại buổi làm việc có Chủ tịch xã Lý Văn Khương và hai cán bộ địa chính xã.
 
Chủ tịch xã thừa nhận sai phạm trong quản lý, thu hồi đất đai

Trước thực trạng phản ánh và khiếu nại đòi bồi thường thu hồi đất của gần 20 hộ dân trên địa bàn xã, Chủ tịch xã Lý Văn Khương thừa nhận việc thu hồi đất năm 1998 chưa thực hiện trách nhiệm bồi thường, tái định cư là trái với quy định pháp luật về đất đai. Ông Khương cho biết, năm 1998 xã Bình Dân nằm trong quy hoạch cụm 4 xã hải đảo của UBND tỉnh Quảng Ninh (căn cứ vào quy hoạch số 02/QH tháng 8/1998 của UBND tỉnh và bản đồ khảo sát quy hoạch của Viện quy hoạch và thiết kế xây dựng Quảng Ninh tháng 9/1998) nhằm xây dựng các khu dân cư và hạ tầng nông thôn. Tại thời điểm đó xã thực hiện thu hồi đất mà không giải quyết bồi thường, không phổ biến, thông báo kế hoạch, mục đích thu hồi đất đến các hộ dân. Khi được hỏi việc người dân đang rất bức xúc về vấn đề đòi bồi thường tại sao chính quyền xã chưa giải quyết triệt để, ông Khương cho biết chính quyền xã đang “xem xét”. Việc đang “xem xét” đó là, ông đã cho rà soát các vấn đề khiếu nại, tranh chấp đất đai trên địa bàn; tổng hợp, báo cáo trên cơ sở các tài liệu còn lưu lên chính quyền cấp huyện và đang chờ ý kiến chỉ đạo. Tuy nhiên, phóng viên đề nghị được xem báo cáo gần nhất thì chủ tịch xã lại loay hoai tìm 30 phút mà không thấy. Khi phóng viên hỏi tiếp rằng người dân đang mòn mỏi chờ được bồi thường, trong đó có nhiều vấn đề thuộc thẩm quyền giải quyết ở cấp xã tại sao vẫn chậm giải quyết? Ông Khương lại phân trần, do quản lý lỏng lẻo, yếu kém của các lãnh đạo tiền nhiệm nên chứng từ, sổ sách liên quan bị thiếu, thất lạc. Hơn nữa ông cũng mới về công tác đầu nhiệm kỳ năm 2015 nên nhiều vấn đề chưa nắm bắt được.

Từ cách làm nói trên biểu hiện sự yếu kém và buông lỏng trong quản lý, qui hoạch và thực hiện các chính sách về bồi thường thu hồi đất đai của lãnh đạo các thời kỳ chính quyền xã Bình Dân. Bên cạnh đó, việc Chủ tịch xã Lý Văn Khương đổ lỗi do người tiền nhiệm, tìm sự cảm thông bởi lý do mới về quản lý đã nói lên sự thiếu trách nhiệm, thiếu cương quyết trong việc giải quyết khiếu nại công dân. Nếu một chính quyền thực sự vì dân, thì sẽ thực hiện dân chủ trong việc hỏi ý kiến và lắng nghe ý kiến của người dân về tranh chấp, khiếu nại để sớm đưa ra các giải pháp thực hiện quyền lợi chính đáng của người dân. Ở xã Bình Dân, quyền lợi của người dân đang bị xâm phạm nghiệm trọng bởi khi chính quyền thu hồi đất người dân đã không được phổ biến, không biết đất bị thu hồi vào mục đích gì, không biết mình có được đền bù hay không và đền bù bao nhiêu. Vậy mà khi họ khiếu nại đòi bồi thường, đến nay đã hơn một thập kỷ chính quyền vẫn chỉ đang “xem xét”.!

Báo cáo xác minh nguồn gốc đất trên bàn giấy 

Trước đó, ngày 15/5/2015 ông Trương Văn Dưỡng có đơn khiếu nại gửi UBND huyện Vân Đồn đề nghị chính quyền huyện xem xét, giải quyết việc 300 m²  đất của nhà ông không được chính quyền thông báo thu hồi nhưng lại bị nhà ông Ngô Viết Sinh và ông Trương Văn Thanh lấy làm sổ đỏ vào năm 2004. Đơn khiếu nại của ông Dưỡng đã 03 năm nay vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng bởi hai bên không đạt được thống nhất về việc xác minh nguồn ngốc đất cũng như mục đích đền bù.

Trao đổi với phóng viên, chủ tịch xã Bình Dân Lý Văn Khương cho biết. Về đơn khiếu nại của ông Dưỡng, chính quyền đã xem xét căn cứ trên các hồ sơ, chứng từ liên quan lưu tại văn phòng xã và đã có báo cáo lên huyện Vân Đồn để chờ chỉ đạo giải quyết. Trong quá trình xem xét, chính quyền xã cũng đã nhiều lần mời ông Dưỡng lên làm việc nhưng ông Dưỡng không hợp tác, không đồng ý với xác nhận nguồn gốc đất của nhà ông là thuộc đất công ích 5% của xã.

Việc xác minh, kết luận nguồn gốc đất nhà ông Trương Văn Dưỡng thuộc quỹ đất 5% công ích của xã và nằm trong khu vực quy hoạch cụm 4 xã năm 1998 được thể hiện rõ trong 02 báo cáo số 02/BC-UBND ngày 18/01/2016 và báo cáo số 77/BC-UBND ngày 23/9/2016 của chủ tịch Lý Văn Khương. Biên bản làm việc ngày 05/5/2016 giữa Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vân Đồn (Phòng TN&MT) với UBND xã Bình Dân. Báo cáo số 2671/TNMT, ngày 08/11/2016 việc giải quyết đơn khiếu nại của ông Dưỡng của Phòng Tài nguyên và Môi trường. Nội dung các văn bản trên cho thấy việc xác minh nguồn gốc đất của ông Dưỡng được chủ tịch xã xem xét, tổng hợp căn cứ vào các tài liệu còn lưu từ trước đến nay về quản lý nhà nước liên quan đến diện tích 300 m²  đất nhà ông Dưỡng đang sử dụng. Báo cáo số 02, ngày 18/01/2016 có nhiều dữ liệu được đưa ra để kết luận là đất 5%, nhưng khi phóng viên yêu cầu cho xem các giấy tờ, sổ sách chứng lý căn cứ giao thầu đất cho nhà ông Dưỡng thì ông Khương chỉ đưa ra được một quyển sổ giao đất không rõ nguồn ngốc, không ngày tháng và không biết do ai lập sổ. Nội dung sổ giao đất cho hộ ông Dưỡng ghi chép khó hiểu và không thể hiện vị trí đất nói trên. Còn nữa, cuốn sổ giao đất không rõ nguồn gốc này tiếp tục là tài liệu căn cứ duy nhất để UBND xã Bình dân một lần nữa khẳng định diện tích 300m²  đất nhà ông Dưỡng thuộc đất 5% trong biên bản làm việc ngày 5/5//2016.  Căn cứ từ 02 báo cáo trên của chủ tịch xã Bình Dân và buổi làm việc xác minh thửa đất nhà ông Dưỡng của đại diện Phòng TN&MT huyện Vân Đồn tại trụ sử UBND xã. Trong báo cáo tham mưu, kiến nghị UBND huyện Vân Đồn của Phòng TN&MT huyện Vân Đồn cũng thừa nhận và kết luận đất của hộ ông Dưỡng thuộc quỹ đất 5% của xã Bình Dân và đề nghị UBND huyện chỉ đạo thực hiện bồi thường, hỗ trợ chi phí vào đất cho hộ ông Dưỡng cũng như các hộ dân khác.

Ảnh minh họa

Như vậy, với cách làm việc xác minh nguồn gốc đất như trên của cán bộ chính quyền các cấp xã, huyện sẽ không thể dẫn đến kết luận khách quan, đúng với thực tế sử dụng đất của người dân và lại càng không đúng với trách nhiệm quản lý, thu hồi đất đai theo quy định của nhà nước. Cũng với kết luận đó, dễ hiểu vì sao hộ ông Dưỡng không đồng tình và bất hợp tác trong các cuộc họp “xem xét” giải quyết của chính quyền địa phương.

Xuất hiện thửa đất biến hình

Quay lại các báo cáo ở trên để thấy những kết luận bất nhất và rất khó hiểu của chủ tịch xã Bình Dân và Phòng TN&MT huyện Vân Đồn.

Trước hết phải nói rằng, cho đến thời điểm này thửa đất 300m² đang bị tranh chấp. Phía hộ ông Dưỡng thì cho rằng đó là đất vườn tạp do khai hoang từ thời cha ông, phía chính quyền xã thì khẳng định đó là đất công ích 5%, còn phía hộ ông Sinh và ông Thanh ( người có sổ đỏ) thì ghi là loại đất ở lâu dài. Vậy là, một thửa đất mà có tận ba ý kiến khác nhau về nguồn gốc, loại hình đất sử dụng. Phải chăng thửa đất đó biết biến hình?

Ảnh minh họa

Trở lại vấn đề đất công ích 5%. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 19 Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai thì người đang quản lý, sử dụng đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn (đất đấu thầu) không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…Cũng Theo Điều 74  Nghị định 181/2004/NĐ-CP: Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn được sử dụng vào các mục đích xây dựng các công trình công cộng của xã, phường, thị trấn bao gồm công trình văn hóa, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí công cộng, y tế, giáo dục, chợ, nghĩa trang, nghĩa địa và các công trình công cộng khác…Và đất công ích được đấu giá đấu thầu với thời hạn sử dụng không quá 5 năm.

Theo quy định pháp luật như trên, người sử dụng đất công ích của xã không được cấp sổ đỏ vì đất công ích được sử dụng vào mục đích  công cộng, công ích xã chứ không vì mục đích phát triển kinh tế của cá nhân, hộ gia đình. Vì vậy nếu chính quyền xã Bình Dân khẳng định 300 m² đất hộ ông Dưỡng là đất công ích, được thu hồi đúng mục đích thì việc cấp 02 sổ đỏ của huyện Vân Đồn là sai với quy định trên và ngược lại. Hơn nữa, nếu hộ gia đình ông Dưỡng đang sử dụng đất công ích phải có đơn đấu thầu và được xã giao đất đấu thầu theo thời hạn 5 năm một, chứ không có chuyện nhà ông cứ thế được sử dụng ổn định từ xưa đến nay mà không nộp thuế (trừ trường hợp gia đình ông được miễn thuế).

Như vậy, sau khi tìm hiểu thông tin hai chiều từ phía chính quyền địa phương và các hộ gia đình tại xã Bình Dân. Chúng tôi kiến nghị Chủ tịch UBND xã Bình Dân, Phòng TN&MT huyện Vân Đồn, UBND huyện Vân Đồn cần thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm trong việc giải quyết kịp thời, triệt để các đơn thư khiếu nại liên quan đến đất đai của công dân. Xem xét lại toàn bộ quy trình thu hồi, đền bù, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất liên quan đến thửa đất tranh chấp của hộ ông Trương Văn Dưỡng. Việc xem xét, chỉ ra những hạn chế, sai phạm trong quản lý đất đai trên địa bàn xã Bình Dân là rất cần thiết để sớm có những giải pháp khắc phục, nhằm giải quyết thỏa đáng nguyện vọng và quyền lợi chính đáng của người dân. Có như vậy mới cũng cố được niềm tin của nhân dân đối với chính sách của Đảng và Nhà nước, cũng như đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên chân chính.

Nhóm PV