(Thanh tra) - Ngày 1/6/2025, Thanh tra tỉnh Lai Châu chính thức được kiện toàn theo mô hình tập trung, thống nhất, trên cơ sở tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ công tác thanh tra của Thanh tra sở và Thanh tra cấp huyện. Việc tổ chức lại bộ máy tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về thanh tra; đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết phải rà soát, phân loại và xử lý khối lượng lớn kết luận thanh tra tồn đọng, nhiệm vụ có ý nghĩa then chốt đối với việc bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và hiệu lực của hoạt động thanh tra trong giai đoạn chuyển đổi.
Ngay sau khi tổ chức lại, Thanh tra tỉnh Lai Châu phải theo dõi, đôn đốc thực hiện 115 kết luận thanh tra, trong đó 37 kết luận chuyển từ Thanh tra sở, ngành và 48 kết luận từ Thanh tra cấp huyện. Đáng chú ý, nhiều kết luận được ban hành trong giai đoạn 2010 - 2020, kéo dài qua nhiều năm, phát sinh nhiều khó khăn trong xác định trách nhiệm và xử lý các nghĩa vụ tài chính.
Thực tiễn triển khai cho thấy hàng loạt trường hợp phức tạp, gồm: Đơn vị được giao thực hiện đã giải thể, sáp nhập; doanh nghiệp đã phá sản hoặc đóng mã số thuế; cá nhân có trách nhiệm đã chết, nghỉ hưu, thôi việc hoặc thay đổi nơi cư trú…
Đây là những tình huống pháp luật hiện hành còn chưa có đầy đủ cơ chế xử lý, còn khoảng trống trong tổ chức thực hiện và chế tài cưỡng chế chấp hành kết luận thanh tra.
Trước yêu cầu cấp bách đó, Đảng ủy và lãnh đạo Thanh tra tỉnh đã tập trung chỉ đạo Phòng Giám sát, kiểm tra và xử lý sau thanh tra tiến hành tổng rà soát toàn bộ hồ sơ, phân tích tình hình và đề xuất giải pháp phù hợp để tổ chức thực hiện từng kết luận trong bối cảnh mới.
Qua quá trình rà soát và vận dụng đồng bộ các quy định của Luật Thanh tra năm 2025, Thanh tra tỉnh đã xác định rõ thẩm quyền theo dõi, đôn đốc và thực hiện kết luận đối với từng nhóm vụ việc.
Trên cơ sở rà soát, Thanh tra tỉnh đã chuyển 37 kết luận của sở, ngành (Thanh tra sở) ban hành trước đây về đúng cơ quan có trách nhiệm theo Luật định. Việc chuyển giao kịp thời, đúng thẩm quyền không chỉ giảm 32% số lượng kết luận do Thanh tra tỉnh trực tiếp theo dõi, mà còn góp phần phân định rõ trách nhiệm, tránh chồng chéo, bảo đảm tính hợp pháp trong xử lý sau thanh tra.
Đối với các kết luận thuộc trách nhiệm của Thanh tra tỉnh, cơ quan đã tiến hành phân loại, xác định cụ thể chủ thể thực hiện theo mô hình chính quyền hai cấp. Các trường hợp đặc thù như đơn vị giải thể, cá nhân đã chết, nghỉ hưu, thôi việc, hay doanh nghiệp phá sản … được phân loại theo từng nhóm để đề xuất phương án xử lý phù hợp, bảo đảm sự thống nhất giữa quy định pháp luật và thực tiễn địa phương.
Cách tiếp cận này giúp tháo gỡ nhiều tồn đọng kéo dài, đồng thời tạo nền tảng quan trọng để triển khai hiệu quả Luật Thanh tra năm 2025.
Kết quả đạt được sau hơn 5 tháng triển khai cho thấy sự chuyển biến rõ rệt: Thanh tra tỉnh đã kết thúc toàn phần hoặc một phần 46/78 kết luận, đạt 59%. Công tác thu hồi tài chính đạt kết quả đáng khích lệ với trên 1 tỷ đồng nộp ngân sách Nhà nước, bao gồm nhiều khoản được xem là khó thu, tồn đọng trong nhiều năm.
Kết quả này là minh chứng cho tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực, quyết tâm của đội ngũ công chức Thanh tra tỉnh, đồng thời khẳng định tính đúng đắn trong chỉ đạo, điều hành của Đảng ủy và lãnh đạo cơ quan.
Từ quá trình rà soát và xử lý kết luận thanh tra tồn đọng, Thanh tra tỉnh Lai Châu đã đúc rút một số kinh nghiệm có giá trị thực tiễn có thể nhân rộng như: Rà soát, phân loại toàn diện từ gốc, bảo đảm không bỏ sót đối tượng có trách nhiệm thực hiện; vận dụng linh hoạt quy định pháp luật, kết hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương để xử lý các trường hợp đặc thù; tăng cường phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong rà soát, theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận; chủ động báo cáo cấp có thẩm quyền đối với các trường hợp phức tạp, vướng mắc kéo dài để kịp thời xin ý kiến chỉ đạo; ứng dụng công nghệ thông tin trong theo dõi tiến độ, quản lý hồ sơ, bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả.
Việc chủ động cụ thể hóa quy định, phân loại đúng bản chất vụ việc, xử lý theo nhóm vấn đề và triển khai đồng bộ các giải pháp đã giúp Thanh tra tỉnh Lai Châu tháo gỡ hiệu quả khối lượng lớn kết luận thanh tra tồn đọng; làm rõ trách nhiệm các chủ thể; xử lý dứt điểm nhiều vụ việc kéo dài; đồng thời thu hồi đáng kể nguồn lực cho ngân sách Nhà nước.
Kết quả đạt được khẳng định quyết tâm đổi mới, phương pháp làm việc khoa học và tinh thần trách nhiệm cao của cơ quan Thanh tra tỉnh Lai Châu trong bối cảnh thực hiện mô hình tổ chức mới. Đây cũng là cơ sở quan trọng để tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, góp phần xây dựng nền hành chính công khai, minh bạch và liêm chính.
