ThS Văn Tiến Mai trình bày đề cương nghiên cứu. Ảnh: TH

Theo ThS Văn Tiến Mai, việc xây dựng, hướng dẫn, thực hiện kế hoạch thanh tra và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch thanh tra có vai trò và ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động của cơ quan thanh tra hằng năm. Việc xây dựng kế hoạch thanh tra sẽ bảo đảm sự chủ động của các cơ quan thanh tra, tránh chồng chèo trong hoạt động thanh tra với các hoạt động kiểm tra, kiểm toán, thanh tra khác của cơ quan nhà nước, do vậy mang tính quyết định tới chất lượng, kết quả hoạt động thanh tra. Xây dựng, hướng dẫn, thực hiện kế hoạch thanh tra và kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra còn có ý nghĩa kiểm soát lại chính hoạt động của các cơ quan thanh tra, giúp giảm thiểu nguy cơ xảy ra sai phạm, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp.

Luật Thanh tra 2022 có nhiều quy định mới về xây dựng kế hoạch thanh tra, nhiều quy định hướng dẫn đến việc quyết định thanh tra, tránh chồng chéo, trùng lặp giữa các cơ quan thanh tra và với hoạt động của Kiểm toán nhà nước, đồng thời rút ngắn thời gian thanh tra trực tiếp để không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra.

Đối với công tác hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra là hoạt động thường xuyên hằng năm của cơ quan thanh tra cấp trên với cơ quan thanh tra cấp dưới, song qua thực tế công tác này còn gặp nhiều hạn chế, bất cập.

Một số đơn vị thực hiện việc ban hành kế hoạch thanh tra chưa đúng quy trình; hoạt động kiểm tra việc xây dựng và thực hiện kế hoạch thanh tra của các cơ quan thanh tra cấp dưới thực hiện chưa thường xuyên; một số đơn vị triển khai kế hoạch thanh tra; tiến hành thanh tra ngoài phạm vi hoặc thiếu nội dung thanh tra đề ra trong kế hoạch thanh tra.

Một số kết luận thanh tra chưa làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm để kiến nghị xử lý; việc phát hiện những sơ hở, bất cập và kiến nghị hoàn thiện về cơ chế chính sách, cơ chế quản lý trên lĩnh vực qua thanh tra còn hạn chế; kiến nghị chưa rõ ràng gây mất nhiều thời gian cho việc khắc phục, không đáp ứng được tính kịp thời của cuộc thanh tra.

Kế hoạch thanh tra còn chồng chéo, trùng lặp, nguyên nhân có việc hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra chưa tốt, chưa thường xuyên. Các cơ quan thanh tra, cơ quan quản lý chưa quan tâm đến việc hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch thanh tra hằng năm.

Mặt khác, việc đôn đốc xử lý sau thanh tra đã có chuyển biến tích cực, song kết quả đôn đốc thực hiện kết luận, quyết định xử lý sau thanh tra chưa cao, chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu đề ra; một số nội dung theo kiến nghị tại các kết luận thanh tra chưa được xử lý dứt điểm; việc xử lý hành chính, xử lý cán bộ để xẩy ra sai phạm phát hiện qua thanh tra hầu hết mới chỉ dừng lại ở mức độ kiểm điểm rút kinh nghiệm.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: TH

Do đó để làm rõ những vấn đề pháp lý về quan điểm kế hoạch thanh tra theo Luật Thanh tra năm 2022, nâng coa hiệu quả, hiệu lực việc hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế haochj thanh tra đòi hỏi phải nghiên cứu nhằm làm rõ những vấn đề lý luận, pháp lý, thực tiễn liên quan đến nội dung này, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng và thực hiện kế hoạch thanh tra trong giai đoạn hiện nay.

ThS Văn Tiến Mai cho biết, để đặt được mục đích trên, đề tài nghiên cứu 3 nội dung chính: Nội dung 1, làm sáng tỏ một số vấn đề chung về hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra.

Nội dung 2: Thực trạng hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra, phân tích thực trạng quy định pháp luật, thực tiễn hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra, đánh giá những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của những hạn chế, bất cập trong quy định của pháp luật và thực tế triển khai hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra.

Nội dung 3: Đề xuất quan điểm và các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của việc hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch thanh tra.

Tại cuộc họp, các thành viên hội đồng đều khẳng định, đây là nội dụng quan trọng trong việc phục vụ thực hiện Luật Thanh tra 2022 hiện nay, việc thuyết minh theo đúng quy định.

Cần thay đổi tên đề tài; khuôn lại phạm vi nghiên cứu; nội dung cần bàn sâu kế hoạch thanh tra, cần xác định đối tượng thanh tra là chủ thể nào? Tính cấp thiết cần cụ thể hơn; bổ sung nội dung về chồng chéo, trùng lắp khi xây dựng kế hoạch thanh tra…

Về mục tiêu nghiên cứu cần nghiêng về việc hoàn thiện pháp luật thanh tra và đề xuất giải pháp xây dựng và thực hiện kế hoạch thanh tra.

Kết luận cuộc họp, TS Đinh Văn Minh, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng đồng ý với các ý kiến góp ý. Đồng thời chốt tên đề tài là “Hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng thực hiện kế hoạch thanh tra”

Kết thúc buổi họp, hội đồng thống nhất phê duyệt thuyết minh đề tài để triển khai nghiên cứu trong năm 2024.