(Thanh tra) - Từ đầu năm 2025 đến nay, TP Hải Phòng đã chủ động, quyết liệt triển khai đồng bộ nhiều giải pháp trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại (KN), tố cáo (TC) và phòng, chống tham nhũng. Việc tập trung vào các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh vi phạm đã góp phần nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước và củng cố niềm tin của Nhân dân.
Trong kỳ báo cáo, Thanh tra TP Hải Phòng và Thanh tra các sở, ngành, quận, huyện (trước 1/7/2025) đã triển khai 664 cuộc thanh tra, kiểm tra trên các lĩnh vực. Trong đó, có 112 cuộc thanh tra hành chính và 552 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành.
Qua thanh tra, kiểm tra, các cơ quan chức năng đã phát hiện tổng số sai phạm hơn 86,6 tỷ đồng. Trong đó, kiến nghị thu hồi về ngân sách Nhà nước gần 42,3 tỷ đồng; kiến nghị xử lý khác hơn 44,3 tỷ đồng; xử phạt vi phạm hành chính hơn 17,8 tỷ đồng.
Về công tác đôn đốc sau thanh tra, Thanh tra TP Hải Phòng đang thực hiện đôn đốc 63 kết luận thanh tra. Tổng số tiền còn phải thu hồi hơn 60 tỷ đồng; các đơn vị đã nộp về ngân sách gần 37,6 tỷ đồng.
Ngoài ra, toàn ngành Thanh tra TP đã triển khai 8 cuộc thanh tra trách nhiệm trong công tác tiếp dân, xử lý đơn thư, giải quyết KN, TC và phòng, chống tham nhũng tại 17 đơn vị.
Một điểm sáng được ghi nhận là ngành Thanh tra Hải Phòng đã có sự phối hợp tốt trong việc xử lý, tránh chồng chéo trong hoạt động thanh tra, kiểm tra. Không còn tình trạng doanh nghiệp bị thanh tra quá 1 lần trong 1 năm, tạo môi trường thuận lợi hơn cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Tuy nhiên, lĩnh vực "nóng" và chiếm phần lớn thời gian, nguồn lực của các cơ quan hành chính chính là công tác tiếp dân và giải quyết KN, TC. UBND TP Hải Phòng thẳng thắn nhìn nhận tình hình KN, TC trên địa bàn có diễn biến phức tạp. Nguyên nhân sâu xa xuất phát từ chính tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của TP.
Trong niên độ báo cáo, Hải Phòng đang tập trung triển khai, khởi công nhiều dự án lớn, trọng điểm. Có thể kể đến như Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu Công nghiệp Tiên Thanh; Dự án Đường vành đai 2 đoạn tuyến Tân Vũ - Hưng Đạo - đường Bùi Viện; Dự án Khu công nghiệp Đại An mở rộng (giai đoạn 2); Dự án nâng cấp, mở rộng đường tỉnh 391...
Việc triển khai đồng loạt nhiều dự án với tiến độ nhanh đòi hỏi quy mô thu hồi đất rất lớn, tác động đến nhiều hộ gia đình, cá nhân. Dù đại bộ phận Nhân dân đồng thuận, ủng hộ và tự nguyện bàn giao mặt bằng, vẫn còn không ít người dân chưa đồng ý với việc áp dụng các quy định pháp luật, chính sách về đền bù, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Đây chính là nguồn cơn phát sinh các KN. Nội dung KN của công dân phần lớn tập trung vào chính sách đền bù, giải phóng mặt bằng, giải quyết tranh chấp đất đai. Về TC, nội dung chủ yếu liên quan đến cán bộ bị cho là lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong quản lý, sử dụng đất đai, thu hồi đất và quản lý tài chính ngân sách.
Đáng chú ý, TP chỉ ra, số lượng đơn tố cáo có xu hướng tăng một phần do người dân không đồng ý với quyết định giải quyết KN trước đó nên tiếp tục TC, kể cả khi đã được giải quyết đúng chế độ, chính sách.
Đối diện thực trạng này, 9 tháng đầu năm 2025, cơ quan hành chính Nhà nước các cấp của Hải Phòng đã tiếp 9.183 lượt công dân đến KN, TC, kiến nghị, phản ánh; trong đó, có 191 đoàn đông người. Các cấp, ngành đã tiếp nhận 12.249 đơn thư các loại, với 8.643 đơn đủ điều kiện xử lý.
Về kết quả, các cấp đã giải quyết 209/441 vụ việc KN thuộc thẩm quyền (đạt 47,4%) và 193/278 vụ việc TC (đạt 69,4%)
UBND TP Hải Phòng đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, thiếu sót trong công tác giải quyết KN, TC. Một trong những "điểm nghẽn" lớn nhất là chất lượng giải quyết đơn thư ở một số địa phương, nhất là cấp cơ sở, còn chậm và chưa cao. Công tác tiếp nhận, phân loại và xử lý đơn ở một số đơn vị có vụ việc còn chưa chính xác, dẫn đến tham mưu, giải quyết chưa đảm bảo đúng quy định. Tình trạng này dẫn đến đơn thư gửi vượt cấp vẫn còn diễn ra.
Nguyên nhân được xác định bao gồm cả khách quan và chủ quan. Về khách quan, hệ thống pháp luật, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý đất đai, còn bất cập, chưa được sửa đổi kịp thời; nhận thức pháp luật của một bộ phận công dân chưa đầy đủ. Bên cạnh đó, việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp cũng gây ra những ảnh hưởng nhất định.
Về chủ quan, nguyên nhân cốt lõi nằm ở cấp cơ sở. Lãnh đạo chính quyền một số địa phương, đặc biệt là cấp xã, phường, chưa quan tâm đúng mức đến công tác này. Khi phát sinh KN, TC, một số nơi chỉ chú trọng giải quyết hết thẩm quyền mà chưa quan tâm giải quyết dứt điểm vụ việc.
Đặc biệt, sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, đội ngũ cán bộ phụ trách công tác này ở cấp xã, phường đa số là người mới, chưa từng làm trong ngành Thanh tra; lực lượng công chức ở cơ sở còn thiếu, trình độ chưa đồng đều; nhiều cán bộ chưa được đào tạo bài bản về pháp luật, kỹ năng đối thoại, lắng nghe và trình độ công nghệ thông tin còn hạn chế.
Để khắc phục những tồn tại này, Hải Phòng đặt ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm cho những tháng cuối năm 2025. TP yêu cầu chủ động, tích cực giải quyết dứt điểm các vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền, phấn đấu đạt tỷ lệ trên 85% và tổ chức thực hiện các quyết định đã có hiệu lực pháp luật đạt trên 90%.
Một giải pháp căn cơ là tăng cường công tác tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ đối với cán bộ, lãnh đạo cấp xã, phường. Song song đó, TP sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai tốt việc ứng dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về KN, TC.
Ngoài ra, TP cũng sẽ tiếp tục rà soát, tập trung chỉ đạo giải quyết dứt điểm những vụ việc phức tạp, kéo dài. Đồng thời, chuẩn bị tốt cho công tác tiếp dân, giải quyết KN, TC phục vụ Đại hội Đảng các cấp và bầu cử Quốc hội, HĐND nhiệm kỳ 2026 - 2031.
