(Thanh tra) - Giai đoạn 2020-2025 ghi dấu những bước chuyển mạnh mẽ trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của Đồng Nai. Trong bức tranh chung ấy, thanh tra trở thành “mũi giáp công” quan trọng nhất, không chỉ phát hiện sai phạm, thu hồi tài sản thất thoát mà còn góp phần củng cố kỷ luật, kỷ cương và niềm tin của người dân đối với bộ máy công quyền.
Số liệu từ Thanh tra tỉnh cho thấy, nhiệm kỳ này địa phương đã triển khai 576 cuộc thanh tra hành chính, ban hành đầy đủ 576 kết luận và chuyển 18 vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra. Đây là lần đầu tiên Đồng Nai công bố một con số “mạnh” như vậy tại Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng.
Những dữ liệu ấy không chỉ “biết nói”, mà còn mở ra bức tranh toàn diện về nỗ lực làm trong sạch bộ máy, phòng ngừa thất thoát tài sản Nhà nước và kiên quyết xử lý trách nhiệm từng cá nhân, tập thể.
Bức tranh 5 năm: 576 cuộc thanh tra, 41 tỷ thu hồi, gần 1.000 tổ chức, cá nhân bị xử lý
Theo báo cáo của Thanh tra tỉnh, giai đoạn 2020-2025 ghi nhận 576 cuộc thanh tra hành chính trên hầu hết lĩnh vực quản lý nhà nước, đồng thời ban hành 576 kết luận đúng tiến độ và yêu cầu. Từ những cuộc thanh tra này, ngân sách đã được thu hồi 41,442 tỷ đồng, bao gồm khoản sai phạm, thất thoát và phần khắc phục.
Công tác xử lý trách nhiệm cũng được đẩy mạnh với 165 tập thể và 766 cá nhân bị xử lý hành chính, qua đó chấn chỉnh đáng kể kỷ luật công vụ. Đáng chú ý, 18 vụ việc có dấu hiệu tội phạm đã được chuyển cơ quan điều tra, thể hiện sự thận trọng nhưng kiên quyết của ngành trong xử lý vi phạm theo đúng Luật Phòng, chống tham nhũng và Bộ luật Hình sự.
Ngoài lực lượng thanh tra hành chính, các sở, ban, ngành trong tỉnh đã thực hiện hơn 16.800 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, xử phạt vi phạm hành chính 85,527 tỷ đồng và kiến nghị thu hồi ngân sách 36,077 tỷ đồng. Những số liệu lớn này phản ánh đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XIII: siết chặt kỷ cương, nâng cao hiệu quả giám sát quyền lực và xử lý sai phạm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.
18 vụ chuyển điều tra: Phản ánh điều gì?
Việc “chuyển điều tra” không phải là điều tiêu cực, mà là biểu hiện sức khỏe của hệ thống thanh tra. 18 vụ việc được chuyển cơ quan điều tra tập trung chủ yếu vào sai phạm tài chính - kế toán; vi phạm trong quản lý đất đai; sai sót trong thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư công; hành vi lợi dụng chức vụ để trục lợi; hoặc gây thất thoát tài sản Nhà nước.
Việc kiên quyết kiến nghị khởi tố khi phát hiện dấu hiệu tội phạm cho thấy sự đồng thuận cao giữa chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và cách Đồng Nai tổ chức thực hiện: xử lý nghiêm từ những vi phạm nhỏ nhất, ngăn ngừa hình thành nhóm lợi ích và hạn chế nguy cơ tiêu cực hệ thống.
Các dự án khó khăn, chậm tiến độ: Vì sao vẫn còn điểm nghẽn?
Một nét đáng chú ý, là việc Thanh tra Đồng Nai triển khai Kế hoạch 1505/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ về thanh tra các dự án khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ. Tổng cộng 74 dự án được rà soát, trong đó bốn dự án trọng điểm được thanh tra trực tiếp; các dự án còn lại được kiểm tra, đánh giá và kiến nghị xử lý theo mức độ rủi ro.
Kết quả cho thấy nhiều hạn chế bộc lộ rõ rệt: tham mưu chưa chặt chẽ; hồ sơ pháp lý còn thiếu; quy trình thực hiện dự án sơ hở; trách nhiệm của từng cá nhân, đơn vị chưa phân định rõ ràng. Trên cơ sở đó, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh áp dụng cơ chế tháo gỡ theo Nghị quyết 170/2024/QH15 và Công văn 117/CV-BCĐ751, đồng thời đề xuất các giải pháp thúc đẩy giải ngân và xử lý hậu thanh tra.
Dù kết quả đạt được là rất rõ, báo cáo tham luận cũng thắng thắn chỉ ra những hạn chế còn tồn tại. Một số cuộc thanh tra chuyên đề chưa đi sâu vào các “vùng nhạy cảm” như đất đai, tài chính hay đầu tư công. Việc thực hiện kết luận thanh tra ở một số đơn vị còn chậm; khâu phối hợp giữa các sở, ngành đôi khi chưa thật sự thông suốt; một số sai phạm dù được phát hiện nhưng chưa được khắc phục triệt để. Đây đều là những vấn đề mang tính hệ thống, không chỉ xảy ra tại Đồng Nai mà là thách thức chung của nhiều địa phương.
Giải pháp nhiệm kỳ mới: Thanh tra phải đi trước một bước
Bước vào nhiệm kỳ mới, Thanh tra tỉnh Đồng Nai đề ra loạt giải pháp mang tính nền tảng. Trọng tâm là xây dựng kế hoạch thanh tra có trọng điểm, tránh chồng chéo, ưu tiên các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng như đất đai, đầu tư xây dựng và quản lý tài sản công.
Chất lượng từng cuộc thanh tra sẽ được nâng lên với yêu cầu bảo đảm tiến độ, khách quan và đúng quy định pháp luật. Song song đó, công tác đôn đốc, giám sát việc thực hiện kết luận được siết chặt hơn để tránh tình trạng kết luận “nằm trên giấy”.
Thanh tra tỉnh đồng thời nhấn mạnh nhiệm vụ siết kỷ luật công vụ, quán triệt tinh thần “không có vùng cấm”; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung; và nâng cao năng lực đội ngũ qua các chương trình đào tạo nghiệp vụ, bản lĩnh và đạo đức công vụ. Việc phối hợp liên ngành, nhất là giữa Thanh tra - Công an - Tài chính - Xây dựng - Nông nghiệp và Môi trường - Kho bạc Nhà nước, tiếp tục là mắt xích quan trọng để xử lý các vụ việc phức tạp.
Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị Trung ương tăng cường hỗ trợ nghiệp vụ chuyên sâu cho các chuyên đề phức tạp; xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung toàn ngành; đẩy mạnh liên thông hồ sơ giữa thanh tra - tiếp dân - giải quyết khiếu nại tố cáo; và tăng cường phối hợp liên bộ đối với những vụ việc vượt thẩm quyền địa phương. Nếu được triển khai đồng bộ, những kiến nghị này sẽ đưa Đồng Nai tiến gần hơn mô hình “thanh tra hiện đại” với dữ liệu thống nhất, quy trình chuẩn hóa và trách nhiệm rõ ràng.
Giai đoạn 2020-2025, Đồng Nai đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực. Nhiệm kỳ mới đòi hỏi sự tiếp nối quyết liệt hơn, chủ động hơn và hiện đại hơn để thanh tra tiếp tục là trụ cột của kỷ luật công vụ và là điểm tựa niềm tin của người dân.
