(Thanh tra) - Thanh tra Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Thông báo kết luận số 07-TB/CQTTBCĐ của Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhằm cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị sơ kết quý III/2025 về kết quả thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn cuối năm 2025 - 2026.
Trên nền tảng đó, Thanh tra Chính phủ ban hành Kế hoạch đặt ra các yêu cầu vừa chặt chẽ, vừa thực tiễn, hướng tới mục tiêu tạo chuyển biến rõ rệt về kỷ cương thực thi, phân bổ nguồn lực và chất lượng kết quả trong từng lĩnh vực được giao.
Kế hoạch 2803/TTCP-VN ngày 12/11/2025 nhấn mạnh nhiệm vụ quán triệt sâu sắc phương châm hành động mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu: tinh thần “Kỷ cương – Nguồn lực – Kết quả là thước đo” và thông điệp “Ba trọng tâm – Ba công khai – Một thước đo” trở thành tiêu chuẩn xuyên suốt cho toàn bộ quá trình triển khai các nhiệm vụ về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị thuộc Thanh tra Chính phủ được yêu cầu chủ động xây dựng kế hoạch chi tiết, xác định rõ trách nhiệm cá nhân và tập thể, không đùn đẩy, không né tránh trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ.
Kế hoạch nêu rõ tiến độ, chất lượng và hiệu quả thực thi là căn cứ để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của lãnh đạo, công chức, viên chức trong toàn ngành Thanh tra. Điều này góp phần tạo ra cơ chế khuyến khích, đồng thời siết chặt kỷ luật đối với những đơn vị chậm trễ hoặc triển khai thiếu đồng bộ. Lãnh đạo Thanh tra Chính phủ yêu cầu đơn vị phụ trách chuyển đổi số thường xuyên cập nhật kết quả lên Hệ thống giám sát Nghị quyết số 57-NQ/TW để kịp thời phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành trên nền tảng dữ liệu thống nhất.
Một trong những nội dung trọng tâm của Kế hoạch là hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến tổ chức và hoạt động của mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đây là yêu cầu xuyên suốt được Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đặt ra cho các bộ, ngành trong năm 2025.
Trên cơ sở đó, Thanh tra Chính phủ đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 141/2025/NĐ-CP quy định phân định thẩm quyền giữa cấp tỉnh và cấp huyện trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Thanh tra Chính phủ; đồng thời ban hành Thông tư số 02/2025/TT-TTCP hướng dẫn thực hiện một số quy định thuộc lĩnh vực quản lý Nhà nước của Thanh tra Chính phủ và Thông tư số 03/2025/TT-TTCP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra tỉnh, thành phố trong mô hình chính quyền hai cấp. Đây là những văn bản tạo cơ sở pháp lý thống nhất, liên tục và không bỏ trống thẩm quyền trong lĩnh vực tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng tại địa phương.
Thanh tra Chính phủ đã thành lập bộ phận thường trực và đường dây nóng để tiếp nhận phản ánh khó khăn, vướng mắc từ địa phương khi thực hiện mô hình mới. Đáng chú ý, cho đến nay, chưa có địa phương nào phản ánh bất cập trong thi hành Nghị định 141 và hai Thông tư nêu trên, ngoại trừ một kiến nghị liên quan việc thành lập Ban Tiếp công dân cấp xã. Kiến nghị này đã được Thanh tra Chính phủ trả lời bằng văn bản gửi Bộ Nội vụ.
Song song đó, các dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và Luật Phòng, chống tham nhũng đã được cơ quan soạn thảo hoàn thiện, được Bộ Tư pháp thẩm định và đang tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ để bảo đảm tiến độ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10.
Kế hoạch số 2803 dành dung lượng lớn cho nhiệm vụ chuyển đổi số, trong đó tập trung vào việc xây dựng ba nền tảng số cốt lõi của ngành Thanh tra. Thứ nhất là nền tảng cơ sở dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo, kết nối đồng bộ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và hệ thống của các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan tư pháp và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam theo yêu cầu tại Nghị quyết số 75/2022/QH15. Thứ hai là cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập, phục vụ công tác phòng ngừa tham nhũng. Thứ ba là nền tảng số phục vụ công tác thanh tra, nhằm thống nhất quy trình nghiệp vụ từ Trung ương tới cấp cơ sở.
Những nền tảng này khi đi vào vận hành sẽ góp phần thay đổi phương thức làm việc của ngành Thanh tra từ mô hình thủ công sang mô hình quản trị dựa trên dữ liệu. Không chỉ nâng cao hiệu quả giám sát, chúng còn giúp giảm thiểu trùng lặp dữ liệu, tăng tính minh bạch và hỗ trợ công tác chỉ đạo, điều hành theo thời gian thực.
Trong bối cảnh ngành Thanh tra tăng tốc chuyển đổi số, lĩnh vực tiếp công dân và xử lý đơn thư được đánh giá là một trong những điểm tác động trực tiếp nhất đến người dân. Việc xây dựng nền tảng quản lý công tác khiếu nại, tố cáo quốc gia sẽ giúp hệ thống hóa toàn bộ dữ liệu tiếp dân trên phạm vi cả nước, thống nhất quy trình, rút ngắn thời gian xử lý và hạn chế tình trạng đơn gửi nhiều nơi, gửi lặp lại hoặc kéo dài không cần thiết.
Chia sẻ về nhiệm vụ này, ông Phạm Thế Sự, Phó Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương cho rằng, hiệu quả của chuyển đổi số chỉ thực sự được nhìn thấy khi gánh nặng hành chính giảm xuống và sự thuận tiện của người dân tăng lên. Ông Sự nhấn mạnh rằng khi nền tảng đi vào vận hành, hệ thống sẽ tự động kiểm tra trùng lặp; tự động tách vụ việc khi liên quan nhiều cơ quan; tự động thống kê đa chiều theo thời gian thực; đồng thời cho phép người dân theo dõi tiến độ giải quyết vụ việc mà không phải tốn kém thời gian và công sức đi lại. Theo ông, chuyển đổi số trong tiếp công dân chính là cách để tạo dựng niềm tin vào hoạt động công vụ, bởi mọi dữ liệu được hiển thị minh bạch và truy vết được.
Trong các nhiệm vụ được nêu tại mục III của Kế hoạch, Thanh tra Chính phủ đặt trọng tâm vào công tác đào tạo cán bộ theo Kế hoạch số 995/KH-TTCP ngày 29/5/2025. Đây là chương trình được thiết kế nhằm nâng cao năng lực sử dụng nền tảng số, bảo đảm mỗi cán bộ, công chức, viên chức nắm vững kỹ năng vận hành các hệ thống chuyển đổi số của ngành.
Bà Phạm Thị Thu Hiền, Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra cho biết, yếu tố quyết định thành công của chuyển đổi số trong ngành Thanh tra không chỉ nằm ở hạ tầng công nghệ mà nằm ở năng lực làm chủ công nghệ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Theo bà, mỗi nền tảng số được xây dựng đều là một “công cụ thông minh”, nhưng công cụ chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi người sử dụng được trang bị đầy đủ kỹ năng, hiểu rõ quy trình vận hành và nhận thức đúng về vai trò của dữ liệu trong quản lý Nhà nước.
Bà Phạm Thị Thu Hiền nhấn mạnh rằng chuyển đổi số đang đặt ra yêu cầu thay đổi phương thức làm việc của ngành Thanh tra: từ xử lý hồ sơ giấy sang làm việc trên tài liệu điện tử; từ việc tổng hợp, báo cáo bằng thủ công sang khai thác dữ liệu theo thời gian thực; từ thói quen lưu trữ phân tán sang quản trị dữ liệu thống nhất. Chính vì vậy, Trường Cán bộ Thanh tra đã xây dựng chương trình đào tạo theo hướng “thực hành là chính”, bám sát các nền tảng nghiệp vụ mà Thanh tra Chính phủ đang triển khai, bao gồm hệ thống tiếp công dân, hệ thống xử lý đơn thư, hệ thống số hóa hồ sơ, nền tảng quản lý văn bản, kho dữ liệu dùng chung và Cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập.
Theo Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra, điểm mới của chương trình đào tạo năm 2025 là việc thiết kế các mô-đun theo cấp độ, từ cơ bản đến nâng cao, kết hợp đa dạng hình thức học trực tuyến, trực tiếp và mô phỏng trên các hệ thống thật. Với cách làm này, mỗi cán bộ sau khóa học không chỉ biết sử dụng các công cụ số, mà phải vận hành được một cách chủ động, từ thao tác tạo lập, ký số, số hóa tài liệu đến truy vấn dữ liệu phục vụ chỉ đạo, điều hành. Bà khẳng định rằng “đào tạo chuyển đổi số không phải để biết dùng phần mềm, mà để hình thành tư duy làm việc dựa trên dữ liệu và thực hành chuẩn hóa quy trình”.
Kế hoạch số 2805 được đánh giá là bước triển khai quan trọng nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW trong lĩnh vực ngành Thanh tra. Sự kết hợp giữa hoàn thiện thể chế, xây dựng hạ tầng số, đào tạo nhân lực và bảo đảm nguồn lực tạo thành hệ thống giải pháp toàn diện, hướng tới một ngành Thanh tra hiện đại, minh bạch và phục vụ người dân tốt hơn. Việc kết nối dữ liệu, đồng bộ quy trình, giảm thủ tục và tăng tính minh bạch không chỉ nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước mà còn góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân đối với cơ quan Thanh tra trong quá trình cải cách hành chính và xây dựng Chính phủ số.
