(Thanh tra) - 80 năm qua, từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 64/SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt, ngành Thanh tra Việt Nam đã đồng hành cùng dân tộc qua mọi giai đoạn lịch sử, luôn hiện diện nơi gian khó nhất, bền bỉ giữ gìn kỷ cương, công bằng và niềm tin của Nhân dân.
Trên vùng đất hợp nhất hôm nay - tỉnh Hưng Yên mới - hành trình 80 năm ấy được tiếp nối bằng tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh và sự liêm chính của đội ngũ thanh tra hai miền truyền thống. Dấu ấn của quá khứ và sức sống của hiện tại đã hòa quyện, tạo nên một diện mạo mới: Thanh tra tỉnh Hưng Yên - thống nhất, vững vàng và đổi mới vì Nhân dân phục vụ.
Cách đây tròn 80 năm, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 64/SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt - một cơ quan mang sứ mệnh trọng yếu trong bộ máy Nhà nước non trẻ, nhằm bảo đảm kỷ cương, giữ nghiêm phép nước, bảo vệ quyền lợi của Nhân dân.
Từ dấu mốc thiêng liêng ấy, ngày 23/11 đã trở thành ngày truyền thống của ngành Thanh tra Việt Nam, ghi nhận sự ra đời của một lực lượng đặc biệt gắn liền với công cuộc dựng xây, bảo vệ Tổ quốc suốt 8 thập kỷ qua.
Tại Thái Bình (cũ), tổ chức Thanh tra được thành lập từ tháng 3/1957. Khi ấy, chỉ với 7 cán bộ, nhiệm vụ chủ yếu là giải quyết tranh chấp tài sản, ổn định trật tự trị an và củng cố tình đoàn kết ở nông thôn sau cải cách ruộng đất. Dù bộ máy còn mỏng, song tinh thần trách nhiệm và ý thức “vì Nhân dân phục vụ” đã giúp Thanh tra Thái Bình sớm khẳng định vai trò trong đời sống xã hội.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, đội ngũ thanh tra của tỉnh đã triển khai nhiều cuộc thanh tra quan trọng, từ công tác tuyển quân, huy động lương thực, vận chuyển qua phà, đến giám sát thực hiện chính sách với thương binh, liệt sĩ và bộ đội… Chính từ những cuộc thanh tra ấy, sự công bằng, minh bạch và lòng tin của Nhân dân được củng cố, trở thành sức mạnh tinh thần to lớn góp phần vào thắng lợi của dân tộc.
Sau năm 1975, khi cả nước bước vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, ngành Thanh tra Thái Bình tiếp tục đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện, xử lý tiêu cực trong quản lý kinh tế. Đồng thời, đẩy mạnh thanh tra Nhân dân - một sáng kiến được Trung ương nhân rộng.
Việc công khai hoá hoạt động của hợp tác xã, để người dân trực tiếp giám sát, đã trở thành mô hình tiên phong về “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra”, góp phần quan trọng trong quản lý xã hội. Với sáng kiến đó, Thanh tra Thái Bình được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, ghi nhận tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm.
Bước sang thập niên 1980, thực hiện phương châm “chủ động phòng ngừa, ngăn chặn từ xa, kiểm tra thường xuyên, phát hiện kịp thời, giải quyết tại chỗ”, Thanh tra tỉnh tập trung vào những lĩnh vực thiết yếu như nông nghiệp, xây dựng cơ bản, vật tư, y tế, điện nông thôn… Những cuộc thanh tra không chỉ góp phần chấn chỉnh quản lý, mà còn mang giá trị giáo dục, phòng ngừa tiêu cực ngay từ cơ sở - điều vẫn còn nguyên ý nghĩa đến hôm nay.
Từ năm 1986, cùng với công cuộc đổi mới của đất nước, hoạt động thanh tra được đặt trên nền tảng pháp lý vững chắc nhờ sự ra đời của Pháp lệnh Thanh tra, Pháp lệnh khiếu nại và tố cáo. Thanh tra Thái Bình nỗ lực bám sát nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, tập trung giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, kiến nghị hoàn thiện cơ chế quản lý. Tinh thần “liêm chính - kỷ cương - trách nhiệm” được quán triệt sâu sắc trong toàn ngành.
Trong giai đoạn 2020 - 2024, toàn ngành Thanh tra Thái Bình đã tiến hành 275 cuộc thanh tra hành chính, hơn 1.400 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành tại gần 7.000 tổ chức, cá nhân.
Qua thanh tra, kiểm tra đã chấn chỉnh công tác quản lý, khắc phục các tồn tại, hạn chế, vi phạm; kiến nghị xử lý sai phạm hơn 177 tỷ đồng và 14.500m2 đất; quyết định xử phạt và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính bằng tiền hơn 35,7 tỷ đồng, bằng hình thức khác đối với 4 tổ chức và 4 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra 2 vụ việc.
Cùng kỳ, cơ quan hành chính các cấp của tỉnh đã thực hiện hơn 23.200 lượt tiếp công dân, với hơn 38.500 lượt người về hơn 15.100 vụ việc. Tiếp nhận gần 20.600 đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh; có gần 15.400 đơn đủ điều kiện xử lý.
Đến tháng 6/2025, số đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền, đã thụ lý giải quyết đạt 98,38 %; trong khi đó, tố cáo đạt 94,56%. Qua giải quyết tố cáo đã thu hồi hơn 1,5 tỷ đồng về ngân sách Nhà nước; xử lý cho thôi giữ chức 1 trưởng thôn; kiến nghị xử lý hành chính 1 tổ chức, 43 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra 6 vụ việc, 13 đối tượng, trong đó 10 cán bộ, công chức, viên chức.
Ngoài ra, cơ quan thanh tra phối hợp với các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh tiếp nhận tổng số 162 đơn liên quan đến bầu cử trong kỳ bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Cơ quan có thẩm quyền các cấp đã giải quyết tổng số 71/71 đơn; qua giải quyết, có 15 nhân sự ứng cử đại biểu HĐND cấp xã phải xem xét, xử lý…
Những con số ấy không chỉ phản ánh hiệu quả công việc, mà còn cho thấy một tinh thần nhất quán: Lấy Nhân dân làm trung tâm, lấy pháp luật làm thước đo, lấy sự liêm chính làm phương châm hành động.
Nhờ sự tận tâm và bản lĩnh ấy, Thanh tra Thái Bình cũ đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba; cùng hàng trăm tập thể, cá nhân được tôn vinh qua các thời kỳ.
Trải qua hơn sáu thập kỷ xây dựng và trưởng thành, Thanh tra Thái Bình cũ không chỉ là “tai mắt của chính quyền”, mà còn là “người bạn của Nhân dân” - đúng như lời Bác Hồ căn dặn. Những kết quả, những tấm gương thầm lặng, những hành động kiên định vì công lý đã tạo nên bản sắc riêng, bản sắc của một ngành “trung thành - liêm chính - công minh - chí công vô tư”.
Từ nền tảng ấy, hành trình của Thanh tra Thái Bình và Thanh tra Hưng Yên sau khi sáp nhập từ ngày 1/7/2025 tiếp tục mở ra chương mới - hành trình của đoàn kết, đổi mới và phát triển, hướng tới một nền thanh tra hiện đại, chuyên nghiệp, hiệu lực và hiệu quả.
Bài 2: Một hành trình mới - hợp nhất, đổi mới và phụng sự
