Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Trần Kiên

Tại hội nghị, BHXH Việt Nam, VCCI và một số DN FDI đã trình bày tham luận về thực trạng thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN trong các DN FDI hiện nay; Đối thoại giữa cơ quan chức năng và DN FDI về giải đáp các khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN.

Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn: BHXH Việt Nam luôn đặt mình vào vị trí của người dân và doanh nghiệp khi cải cách thủ tục hành chính

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn cho biết, sau gần 30 năm thực hiện chính sách mở cửa, thu hút đầu tư, đến nay cộng đồng DN FDI đã trở thành một bộ phận không thể tách rời của nền kinh tế Việt Nam với những đóng góp to lớn. Để đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp của NLĐ cũng như DN, đồng thời thực hiện công cuộc cải cách thủ tục hành chính, nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện tốt nhất cho DN, trong những năm qua chính sách BHXH, BHYT, BHTN của Việt Nam đã có những bước hoàn thiện căn bản được thể hiện trong những nội dung mới của Luật BHXH sửa đổi năm 2014, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, Luật Việc làm, Luật Vệ sinh An toàn lao động. Trong đó, công cuộc cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành. BHXH Việt Nam đã đầu tư mọi nguồn lực, thực hiện với nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt, với tinh thần đặt mình vào vị trí của người dân và DN khi cải cách thủ tục hành chính. BHXH Việt Nam đã tiến hành tổng rà soát tất cả các thủ tục hành chính, quy trình nghiệp vụ để kiến nghị với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hoàn thiện các quy định của pháp luật tạo điều kiện thuận lợi cho các DN nói chung và DN FDI nói riêng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh tầm quan trọng của các doanh nghiệp FDI 

Cũng tại hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các Vấn đề Xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi một lần nữa nhấn mạnh những đóng góp quan trọng về ngân sách và giải quyết việc làm cho người lao động của khối DN FDI, đây là một thành phần kinh tế tạo sự chuyển đổi, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của đất nước trong những năm đổi mới vừa qua. Ông khẳng định các DN FDI thực hiện các chính sách BHXH, BHYT, BHTN là tương đối tốt.  

Theo ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI, nhìn chung, tình hình thực hiện chính sách BHXH của các DN FDI đa phần tương đối tốt, tuy nhiên còn một bộ phận nhỏ còn nợ đọng BHXH. Với vai trò tổ chức quốc gia đại diện cho chủ sử dụng lao động, VCCI tích cực tuyên truyền để thực hiện tốt các chính sách BHXH, BHYT, BHTN. Bên cạnh đó, đóng góp ý kiến để giúp quá trình thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN vào thực tiễn, cho sát quá trình phát triển của thực tế.

Tham luận của BHXH Việt Nam cho biết, tính đến 30/9/2016 có 15.679 DN FDI tham gia BHXH, BHYT, BHTN, tăng 776 DN (5,2%) so với năm 2015, chiếm 7,6% tổng số DN tham gia BHXH, BHYT, BHTN; Tổng số lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN khối DN FDI là 3.631.705 người, tăng 153.043 người (4,4%) so với năm 2015. Dự kiến đến 31/12/2016 là 3.732.235 người, tăng 253.273 người (7,3%) so với năm 2015; Tổng số thu BHXH, BHYT, BHTN khối DN FDI là 51.770 tỷ đồng chiếm 49,4% tổng số thu của khối DN. 

Dự kiến đến 31/12/2016 tổng số là 69.027 tỷ đồng, tăng 11.713 tỷ đồng (20,4%) so với năm 2015. Riêng tổng số nợ BHXH, BHYT, BHTN khối DN FDI là 2.098 tỷ đồng, chiếm 3,9% tổng số phải thu của khối DN FDI. Nhìn chung, các DN FDI cơ bản chấp hành tốt các quy định của pháp luật và của BHXH Việt Nam về lập thủ tục hồ sơ hưởng BHXH. Do đặc thù, lực lượng lao động của các DN chủ yếu là lao động trẻ nên các chế độ BHXH hưởng chủ yếu là chế độ ốm đau, thai sản, trợ cấp dưỡng sức phục hồi sức khỏe.

Tại hội nghị, đại diện một số DN FDI cũng đã phản ánh những khó khăn khi thực hiện Luật BHXH 2014, như quy định NLĐ là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của Chính phủ. Tuy nhiên, quy định này chỉ có thể áp dụng đối với lao động nước ngoài đến từ các nước mà Việt Nam đã ký kết thỏa thuận chung về BHXH.

Ngoài ra, quy định tham gia BHXH bắt buộc đối với lao động làm việc theo HĐLĐ từ 1 đến 3 tháng. Tuy nhiên, theo ý kiến đại diện các DN FDI, đối với các DN có biến động lao động thường xuyên để đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh phát sinh, mùa vụ... việc quản lý sổ BHXH sẽ gặp nhiều khó khăn và đồng thời làm gia tăng chi phí và nhân lực của DN để xử lý. Ngoài ra, nếu NLĐ chỉ làm việc chưa được một tháng đã nghỉ thì người sử dụng lao động phải chịu rủi ro rất lớn do không thể báo tăng, giảm số lượng NLĐ trong 1 tháng với cơ quan BHXH.

Về thời gian hưởng chế độ thai sản từ khi nghỉ việc đến khi đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh được tính là thời gian đóng BHXH. Kể từ thời điểm đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con thì lao động nữ vẫn được hưởng cả chế độ thai sản cho đến khi hết thời hạn nghỉ sinh con nhưng NLĐ và người sử dụng lao động phải đóng BHXH, BHYT. 

Theo đại diện DN FDI, trường hợp NLĐ không đi làm sớm thì thời gian hưởng chế độ thai sản từ khi nghỉ việc đến khi hết thời hạn nghỉ sinh vẫn được tính thời gian đóng BHXH. Nếu NLĐ đi làm sớm vẫn phải đóng BHXH cho thời gian đi làm trước hạn thì sẽ gây mất công bằng giữa hai đối tượng này...

Bên cạnh đó có một số ý kiến về vấn đề người lao động tự bảo quản số BHXH; quy định về căn cứ đóng BHXH, bao gồm tiền lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác; DN cũng còn gặp khó khăn khi tiếp cận với những hướng dẫn của cơ quan BHXH, chưa cập nhật và thông tin kịp thời những thay đổi về thủ tục hồ sơ, biểu mẫu.

Theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho DN FDI trong việc thực hiện chính sách chế độ BHXH, BHYT, BHTN ngành BHXH đã đưa ra các giải pháp cơ bản khắc phục những khó khăn vướng mắc như: Tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết; thiết lập hệ thống tư vấn, giải đáp chế độ chính sách BHXH, BHYT, BHTN. Triển khai hệ thống tư vấn, giải đáp chế độ chính sách; triển khai hệ thống theo dõi trực tuyến công tác tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính; ban hành quy trình nghiệp vụ về giao dịch điện tử của tất cả các lĩnh vực thu, sổ thẻ, giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BHYT, BHTN; tích cực vận động, có giải pháp hỗ trợ, khuyến khích các DN lựa chọn phương thức giao dịch điện tử và dịch vụ bưu điện công ích khi giao dịch với cơ quan BHXH.

Các DN FDI cũng đề nghị cơ quan BHXH tăng cường các chương trình đào tạo, tập huấn về thủ tục hành chính thực hiện BHXH, BHYT, BHTN; đẩy nhanh thời gian xử lý và trả kết quả, bố trí thêm cán bộ tại bộ phận một cửa, tăng cường đào tạo nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên, nâng cao kỹ năng mềm; gặp trực tiếp cơ quan BHXH để được hướng dẫn trực tiếp về giao dịch điện tử, hồ sơ, biểu mẫu, thủ tục…

Trần Kiên