Ban TTND được thành lập ở xã, phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước để giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở của cơ quan, tổ chức, cá nhân, góp phần phát huy dân chủ, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Thành viên Ban TTND phải là người trung thực, công tâm, có uy tín, có hiểu biết về chính sách, pháp luật, tự nguyện tham gia Ban TTND. Thành viên Ban TTND trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước phải là người đang làm việc tại cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước và không phải là người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị này. Người được bầu làm thành viên Ban TTND phải còn thời gian công tác ít nhất bằng thời gian của nhiệm kỳ hoạt động của Ban TTND; thành viên Ban TTND tại xã, phường, thị trấn phải là người thường trú tại xã, phường, thị trấn và không phải là người đương nhiệm trong UBND xã, phường, thị trấn.

Ban TTND hoạt động theo nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, dân chủ và kịp thời; làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số.

Nghị định cũng quy định các hành vi bị nghiêm cấm. Theo đó, cấm đe dọa, trả thù, trù dập đối với thành viên Ban TTND; lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn của Ban TTND để kích động, dụ dỗ, lôi kéo người khác khiếu nại, tố cáo sai sự thật và thực hiện các hành vi trái pháp luật.

Về tổ chức và hoạt động của Ban TTND ở xã, phường, thị trấn, chương II quy định, tổ chức Ban TTND ở xã, phường, thị trấn được thực hiện theo quy định tại Điều 68 Luật Thanh tra.

Thành viên Ban TTND ở xã, phường, thị trấn do hội nghị nhân dân hoặc hội nghị đại biểu nhân dân tại thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố bầu; Ban TTND có trưởng ban, phó trưởng ban và các thành viên. Trưởng ban chịu trách nhiệm chung về hoạt động của Ban TTND. Phó trưởng ban có trách nhiệm giúp Trưởng ban thực hiện nhiệm vụ. Các thành viên khác thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của trưởng ban. Nhiệm kỳ của Ban TTND ở xã, phường, thị trấn là hai năm.

Ban TTND ở xã, phường, thị trấn có từ 5 đến 11 thành viên. Đối với những xã, phường, thị trấn ở đồng bằng có số dân dưới 5 nghìn người thì được bầu 5 hoặc 7 thành viên; từ 5 nghìn người đến dưới 9 nghìn người thì được bầu 7 hoặc 9 thành viên; từ 9 nghìn người trở lên thì được bầu 9 hoặc 11 thành viên.

Đối với những xã, phường, thị trấn ở miền núi, trung du và hải đảo, mỗi thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố được bầu 1 thành viên, nhưng số lượng thành viên Ban TTND không quá 11 người. Căn cứ vào địa bàn, số lượng dân cư, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã, phường, thị trấn quyết định số lượng thành viên Ban TTND ở xã, phường, thị trấn.

Căn cứ vào số lượng thành viên Ban TTND ở xã, phường, thị trấn, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn xác định số lượng thành viên Ban TTND mà thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố được bầu. Trưởng Ban Công tác Mặt trận chủ trì, phối hợp với trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố tổ chức hội nghị nhân dân hoặc hội nghị đại biểu nhân dân ở thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố để bầu thành viên Ban TTND.

Thành viên Ban TTND được bầu theo sự giới thiệu của Ban Công tác Mặt trận và theo đề cử của đại biểu tham dự hội nghị. Thành viên Ban TTND được bầu bằng hình thức giơ tay hoặc bỏ phiếu kín do hội nghị quyết định.

Hội nghị nhân dân hoặc hội nghị đại biểu nhân dân được tiến hành khi có trên 50% số đại biểu được triệu tập có mặt. Người được trúng cử làm thành viên Ban TTND phải có trên 50% số đại biểu tham dự hội nghị tín nhiệm và được lựa chọn theo thứ tự số phiếu từ cao xuống thấp.

Trưởng Ban Công tác Mặt trận có trách nhiệm báo cáo kết quả bầu cử với Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn.

B.B.Đ