Quang cảnh buổi tọa đàm. Ảnh: NĐ

Phát biểu tại buổi toạ đàm, ông Mai Lương Khôi, quyền Tổng cục Trưởng Tổng cục THADS cho biết, trong 9 tháng đầu năm các cơ quan THADS đã thụ lý 787.187 việc. Tổng số phải thi hành là 778.434 việc, trong đó, số có điều kiện thi hành là 601.170 việc (chiếm 77,23% trong tổng số phải thi hành). Kết quả thi hành xong 389.293 việc đạt tỉ lệ 64,76%.

Về tiền, tổng số thụ lý là 184.016 tỷ 953 triệu 904 nghìn đồng. Tổng số phải thi hành là 171.711 tỷ 190 triệu 560 nghìn đồng, trong đó, số có điều kiện thi hành là 101.534 tỷ 270 triệu 652 nghìn đồng (chiếm 59,13% trong tổng số phải thi hành). Kết quả, thi hành xong 19.878 tỷ 145 triệu 009 nghìn đồng, đạt tỷ lệ 19,58%.

Trong công tác xây dựng đề án, văn bản hệ thống THADS đã thi hành được 02 văn bản, hiện Tổng cục tiếp tục tập trung xây dựng Đề án giải quyết việc THADS không có điều kiện thi hành đã tồn đọng nhiều năm.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hệ thống THADS phải đối mặt với nhiều khó khăn, cụ thể: Một số vụ việc trọng điểm, phức tạp đã kéo dài nhiều năm trong khi điều kiện kinh tế, xã hội và các quy định của pháp luật liên quan có nhiều thay đổi so với thời điểm giải quyết vụ việc, cần phải có sự phối hợp, chỉ đạo thống nhất của nhiều cấp, nhiều ngành.

Điều kiện thi hành án trong những vụ án tham nhũng, kinh tế lớn còn gặp nhiều khó khăn do giá trị phải thi hành án lớn nhưng đa phần tài sản đã bị che giấu, hợp lý hoá hoặc cố tình tẩu tán nên giá trị tài sản bảo đảm rất khó hoặc thậm chí không có tài sản để thi hành án; đương sự đang phải chấp hành án phạt tù không có tài sản để thi hành án; nhiều vụ án tài sản phân tán ở nhiều địa phương khác nhau, tình trạng pháp lý không rõ ràng, khiến cho việc thi hành gặp nhiều khó khăn. 

Mặt khác, cơ chế quản lý, kiểm soát thu nhập cá nhân còn chưa hoàn thiện, cá nhân phần lớn sử dụng tiền mặt khiến cho việc xác minh,nắm bắt thông tin về tài sản, thu nhập của người phải thi hành án gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đáng kể kết quả thi hành án.

Ngoài ra, trong giai đoạn thẩm định cho vay, các tổ chức tín dụng chưa chặt chẽ trong việc xác định ranh giới đất, định giá chênh lệch nhiều so với giá thẩm định lúc cho vay dẫn đến cơ quan THADS kê biên thường có khiếu nại, khởi kiện tranh chấp tài sản hoặc bán đấu giá tài sản nhiều lần nhưng không có người mua. 

Một số ngân hàng có tâm lý bảo vệ khách hàng, ngại cung cấp tài khoản, tài sản thế chấp của người phải thi hành án, dẫn đến một số vụ việc tồn đọng chưa có hướng giải quyết.

Việc thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng qua gần 01 năm thực hiện đã bộc lộ một số  khó khăn, vướng mắc chậm được tháo gỡ như: Có sự thống nhất thực hiện thứ tự ưu tiên thanh toán; chưa có hướng dẫn về các khoản thuế, phí mà người phải thi hành án còn nợ, các khoản thuế liên quan đến chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản chưa được thanh toán; nhiều vụ việc cơ quan THADS phải chờ kết quả bán nợ xấu theo Nghị quyết 42/2017/QH14 của tổ chức tín dụng.

Một số vụ việc chưa thể thi hành do trong quá trình tổ chức thi hành án, các cơ quan THADS nhận thấy có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc đang kiến nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với Bản án, có quyết định huỷ toàn bộ bản án phúc thẩm, sơ thẩm đang trong quá trình chờ xét xử lại, khó khăn trong quá trình liên quan đến uỷ thác tư pháp do đương sự đang cư trú ở nước ngoài dẫn đến kéo dài thời gian thi hành án.

Ý thức chấp hành pháp luật của người phải thi hành án còn chưa cao, phần lớn người phải thi hành án thường tìm cách trì hoãn, kéo dài việc thi hành án, thậm chí có những trường hợp chống đối quyết liệt, đặc biệt là trong quá trình cưỡng chế giao tài sản trúng đấu giá hoặc lợi dụng quyền công dân, phương tiện thông tin đại chúng để khiếu nại nhiều lần, khiếu nại vượt cấp, gửi đơn đến nhiều cơ quan, ban, ngành với nội dung không chính xác để kéo dài tiến độ giải quyết án, trong khi chưa có cơ chế chấm dứt giải quyết, gây dư luận không tốt trong xã hội; chế tài hành chính, hình sự chưa đủ mạnh để răn đe đối với các trường hợp này.

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long: Thi hành án dân sự là khâu cuối cùng của quá trình tố tụng của một bản án, quyết định của Toà án, đây là nguyên tắc Hiến định. Việc thực thi các bản án, quyết định của Toà án nhằm bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp, người dân, góp phần trực tiếp vào phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Vì vậy công tác THADS luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm.

Kế hoạch trong thời gian tới, số lượng việc và tiền phải thi hành án năm sau phải cao hơn năm trước (bình quân mỗi năm số việc phải thi hành tăng hơn 5%, số tiền phải thi hành tăng 15%), nhất là việc thi hành các bản án liên quan đến tín dụng, ngân hàng rất khó khăn như việc tài sản thế chấp không đúng với thực tế nên khi bản án đã tuyên xong.

Bộ trưởng cũng chỉ ra những hạn chế, yếu kém mà ngành THADS cần phải nỗ lực, cố gắng, chấn chỉnh tác phong làm việc, năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức của cán bộ thực thi nhiệm vụ.

Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn nghiệp vụ, bồi dưỡng phẩm chất đối với chấp hành viên để không xảy ra tiêu cực, vi phạm pháp luật trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

                                                                                                      Nguyễn Điểm