Thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội 

Mục tiêu lớn nhất mà Nghị định hướng tới là tạo điều kiện cho nhân dân được hưởng thụ các giá trị văn hoá tinh thần từ các lễ hội truyền thống; giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo lý "uống nước nhớ nguồn", tôn vinh công lao các bậc tiền nhân, nhân vật lịch sử, những người có nhiều đóng góp trong quá trình hình thành, phát triển đất nước, tuyên truyền giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc của di tích, truyền thống tốt đẹp của lễ hội. 

Tuy nhiên, thực tế trong thời gian qua, nhiều người dân đi lễ hội theo trào lưu mà không biết được nội hàm, giá trị thực của các lễ hội là gì, các di tích đền, chùa thờ cúng ai... Tâm lý thị trường, lối sống thực dụng cũng khiến nhiều người bất chấp các yếu tố tâm linh để chèn vào lễ hội những chiêu trò thần thánh, trục lợi, xem trọng vật chất nhằm đạt được các mục tiêu cá nhân.

Theo các chuyên gia về văn hoá lễ hội, giải pháp cần thực hiện quyết liệt chính là thay đổi nhận thức, từ đó thay đổi hành vi cho phù hợp với tính chất và ý nghĩa của lễ hội.

Trên cơ sở đó, Nghị định về quản lý và tổ chức lễ hội đã đưa ra những quy định về quyền của người tham gia lễ hội như: Thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với bậc tiền nhân, nhân vật lịch sử, tôn trọng những giá trị đạo đức, văn hoá, tâm linh, tín ngưỡng; thể hiện mong muốn điều tốt đẹp, may mắn đến với cá nhân, gia đình, quê hương, đất nước; được giao lưu, sinh hoạt văn hoá và hưởng thụ những giá trị văn hoá tinh thần.

Người tham gia lễ hội phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật; nội quy thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội; ứng xử có văn hóa trong hoạt động lễ hội; trang phục lịch sự, phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt Nam; không nói tục, chửi thề xúc phạm tâm linh, gây ảnh hưởng xấu tới không khí trang nghiêm của lễ hội.

Người đi lễ hội phải thắp hương, đốt vàng mã đúng nơi quy định; không chen lấn, xô đẩy gây mất trật tự an ninh; giữ gìn vệ sinh môi trường; không tổ chức hoặc tham gia các hoạt động mê tín, dị đoan, cờ bạc và các hành vi vi phạm pháp luật khác; không thực hiện việc đổi tiền có chênh lệch giá trong khu vực di tích, lễ hội. 

Tạm ngừng tổ chức lễ hội nếu sai lệch nội dung, giá trị 

Nghị định quy định rõ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngoài việc chấp hành nghiêm các quy định trên còn phải thực hiện các quy định sau: Không đi lễ hội trong giờ hành chính, không dùng xe công và các phương tiện công (hoặc thuê khoán phương tiện) tham gia lễ hội (trừ trường hợp thuộc thành phần tham gia tổ chức lễ hội hoặc được giao thực thi nhiệm vụ). 

Ngoài ra, Nghị định quy định rõ cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận đăng ký hoặc thông báo được quyền yêu cầu bằng văn bản tạm ngừng tổ chức lễ hội trong các trường hợp sau: Tổ chức lễ hội sai lệch nội dung, giá trị của lễ hội; tổ chức lễ hội gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, vi phạm các quy định về an toàn giao thông, bảo vệ môi trường gây hậu quả nghiêm trọng; gây cháy nổ, làm chết người; xảy ra thiên tai, dịch bệnh có ảnh hưởng xấu đến đời sống xã hội ở địa phương; có hoạt động phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt về giá trị di sản, truyền thống của lễ hội gây hoang mang trong nhân dân.

Nghị định cũng quy định rõ về xử lý vi phạm. Theo đó, tổ chức có hành vi vi phạm quy định của Nghị định và các quy định của pháp luật khác có liên quan thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính; gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Cá nhân có hành vi vi phạm quy định của Nghị định và các quy định của pháp luật có liên quan thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật. 

Thái Hải