Toàn cảnh buổi công bố APCI năm 2018

Sáng nay, 17/8, Hội đồng Tư vấn Cải cách thủ tục hành chính (TTHC) của Chính phủ tổ chức hội nghị công bố Báo cáo Chỉ số đánh giá chi phí tuân thủ TTHC (APCI) năm 2018.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho hay, đây là lần đầu tiên Việt Nam công bố chỉ số đánh giá về chi phí tuân thủ TTHC với những thông tin về gánh nặng thực thi TTHC của doanh nghiệp.

Theo phản ánh, khi tiếp cận các TTHC, người dân, doanh nghiệp vẫn còn mất nhiều thời gian đi lại, cũng như mất nhiều chi phí không chính thức.

Bộ trưởng nhấn mạnh, nếu chúng ta cải cách mạnh mẽ, cắt giảm TTHC, công khai, minh bạch thì chắc chắc sẽ giảm được chi phí cho người dân, doanh nghiệp, nhất là chi phí “lót tay”, “bao thư” sẽ giảm xuống.

“Ví dụ, một số người dân phản ánh đến làm TTHC có kẹp “phong bì” nhưng không biết đưa cho ai. Nhưng khi chúng ta ứng dụng công nghệ thông tin, làm dịch vụ công trực tuyến thì giả sử người dân, doanh nghiệp muốn “cảm ơn” cán bộ trực tiếp giải quyết cho mình cũng không biết ai là người làm để đưa”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói.

Xây dựng Chính phủ điện tử, cải cách TTHC, tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những năm qua. Cũng vì vậy Thủ tướng yêu cầu phải công bố công khai chỉ số này với mục tiêu minh bạch, khách quan, công tâm.

Chi phí thuế thấp nhất

Theo ông Ngô Hải Phan, Cục trưởng Cục kiểm soát TTHC, Văn phòng Chính phủ, trong bảng xếp hạng APCI 2018, 2 trong số 3 nhóm thủ tục dẫn đầu với mức chi phí tuân thủ thấp nhất là nhóm thuế và nhóm hải quan, thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ Tài chính.

Còn Bộ Kế hoạch và Đầu tư - cơ quan chủ trì xây dựng Luật Doanh nghiệp - có nhóm thủ tục đứng thứ 2 trong bảng xếp hạng, gồm nhóm thủ tục khởi sự doanh nghiệp/đăng ký kinh doanh.

4 nhóm TTHC về đất đai, đầu tư, môi trường và xây dựng có quan hệ mật thiết với nhau trong việc đầu tư xây dựng dự án có sử dụng đất của một doanh nghiệp.

Theo báo cáo APCI 2018, 4 nhóm thủ tục này đứng ở nửa cuối bảng xếp hạng. Trong đó, nhóm TTHC môi trường và nhóm TTHC xây dựng có mức chi phí tuân thủ TTHC ở mức cao cách biệt so với các nhóm thủ tục khác.

Ông Ngô Hải Phan cho biết, việc thu thập thông tin về gánh nặng chi phí của doanh nghiệp được thực hiện trực tiếp với những doanh nghiệp đã thực hiện TTHC trong 6 tháng cuối năm 2017, dựa trên danh sách doanh nghiệp, tổ chức đã từng thực hiện TTHC thuộc 1 trong 8 nhóm TTHC tại tất cả tỉnh, thành trên cả nước.

Quán quân của bảng xếp hạng là nhóm TTHC Thuế với chi phí tuân thủ là 73,75 nghìn đồng; thời gian thực hiện trung bình của doanh nghiệp cho một thủ tục trong nhóm TTHC này chỉ là 2,9 giờ làm việc.

Đứng thứ 2, nhóm TTHC khởi sự doanh nghiệp/đăng ký kinh doanh có chi phí tuân thủ là 720,7 nghìn đồng. Thời gian thực hiện được ghi nhận là 10,5 giờ làm việc của doanh nghiệp.

Tiếp đó, là nhóm TTHC hải quan. Điều này phần nào phản ánh những nỗ lực cải cách của ngành Hải quan thời gian qua.

Nhóm TTHC đất đai đứng thứ 4. Để tiếp tục cải thiện vị trí xếp hạng, Bộ Tài nguyên Môi trường cần tiếp tục nghiên cứu, áp dụng rộng rãi kết quả thành công của thí điểm liên thông trong giải quyết TTHC và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất, đăng ký đất đai…

Đầu tư, môi trường, xây dựng “dắt tay” đứng cuối bảng

Đứng thứ 5 trong bảng xếp hạng là nhóm thủ tục trọng tâm của cải cách từ 2017 - nhóm TTHC giấy phép, chứng chỉ hành nghề, điều kiện kinh doanh.

Theo đánh giá, các điều kiện đầu tư kinh doanh còn bất hợp lý, làm hạn chế gia nhập thị trường, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh, năng suất lao động của doanh nghiệp, tạo kẽ hở cho hành vi nhũng nhiễu.

Toàn cảnh buổi công bố

Thứ hạng 6 đến 8 là ba nhóm TTHC đầu tư, môi trường và xây dựng. 

Cùng với nhóm thủ tục đất đai, đây là nhóm thủ tục có quan hệ mật thiết trong việc đầu tư xây dựng dự án có sử dụng đất của một doanh nghiệp.

Trong đó, nhóm thủ tục về Xây dựng đứng cuối cùng bảng xếp hạng APCI 2018 với chi phí tuân thủ là 64,1 triệu đồng, gấp 869 lần so với chi phí tuân thủ trung bình của TTHC trong lĩnh vực thuế.

Thực tế, nhiều bất cập trong văn bản hiện hành quy định các TTHC trong chuỗi thủ tục đầu tư, đất đai, xây dựng đã được Chính phủ quan tâm nghiên cứu.

Tuy nhiên, những cải cách của chuỗi thủ tục này mới chỉ dừng lại ở từng ngành thay vì nhìn nhận cả chuỗi thủ tục này như một quy trình trọn vẹn để thực hiện một dự án đầu tư có sử dụng đất và có xây dựng. Những bất cập khi doanh nghiệp thực hiện cả chuỗi thủ tục vẫn tiếp tục tồn tại.

Riêng lĩnh vực xây dựng, những ưu tiên cải cách được xác định là xây dựng hệ thống và hướng dẫn thực hiện qua mạng điện tử trên toàn quốc đối với việc cấp giấy phép xây dựng; giảm thời gian thực hiện thủ tục cấp phép xây dựng (bao gồm thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế kỹ thuật, cấp giấy phép xây dựng); kết hợp thực hiện lồng ghép thủ tục thẩm duyệt thiết kế phòng cháy, chữa cháy với thủ tục thẩm định dự án, thẩm định thiết kế xây dựng.

“Đây cũng là những thủ tục được đo lường trong APCI 2018 và kết quả cho thấy rằng, ngành xây dựng vẫn cần phải tiếp tục nỗ lực để thực hiện những định hướng cải cách”, báo cáo nêu.

Từ kết quả APCI 2018 cũng chỉ ra rằng, muốn xây dựng một Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ thì đòi hỏi các TTHC phải được quy định rõ ràng, minh bạch và chi phí tuân thủ cần được cắt giảm.

Sự thành công của cải cách TTHC phụ thuộc vào ý chí chính trị và kiên định trong thực hiện cải cách của người đứng đầu cơ quan hành chính Nhà nước. Hiệu ứng về cải cách sẽ dễ dàng được lan tỏa khắp địa phương hoặc cơ quan khi người lãnh đạo nêu rõ định hướng cải cách của mình.

Bên cạnh đó, là vai trò của cán bộ trực tiếp thực hiện TTHC. “Những hướng dẫn ban đầu của các cán bộ thực hiện TTHC hoặc tư vấn về việc thực hiện TTHC sẽ góp phần quyết định cách thức thực hiện TTHC của người dân, doanh nghiệp và niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào bộ máy Nhà nước”, báo cáo đưa ra khuyến nghị.

Hương Giang