Tại văn bản này, UBND phường yêu cầu gia đình ông B “tự tháo dỡ toàn bộ bậc lên xuống trên vỉa hè, lòng đường trước ngày 3/11/2016”. Do gia đình ông B không chấp hành nên vào cuối năm 2016, UBND phường phải lập biên bản vi phạm và cưỡng chế tháo dỡ. Dù vậy, việc cưỡng chế cho đến nay vẫn dở dang không thành, vì ông B phản ứng quyết liêt, gửi đơn tố cáo, “kiện ngược” UBND phường, cho rằng lãnh đạo phường có hành vi “lạm dụng chức vụ quyền hạn, cố ý làm trái quy định cuả pháp luật để đập phá tài sản (bậc lên, xuống) làm ảnh hưởng đến kết cấu công trình nhà ở” của gia đình ông.

Căn cứ các giấy tờ được ban hành từ phía chính quyền, thì hộ gia đình ông Đào Văn B được UBND quận K cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà (cấp 4) và sử dụng đất số 1740CNSH ngày 17/7/1993, diện tích 120 m². Từ năm 2003,  120m² đất này nằm trong quy hoạch mới làm đường và hè đường.

Ngày 29/12/2015, ông B được UBND quận K cấp Giấy phép xây dựng (GPXD) số 253/GPXD cho phép xây nhà 3 tầng diện tích xây dựng (tầng 1) 88 m², tổng diện tích sàn 154,52m², chiều cao công trình 11m. Đáng chú ý, công trình được cấp phép xây dựng chồng lên một phần đường và toàn bộ vỉa hè đã quy hoạch. Mặt khác, ông B còn xây thêm các bậc lên xuống (ngoài GPXD) lấn ra lòng đường khoảng 60cm theo chiều dọc nhà.

Dư luận nhân dân địa phương rất bất bình trước hành vi của chủ đầu tư xây dựng sai phép, lấn vỉa hè, lòng đường; chê trách phường sở tại đã ra Thông báo cưỡng chế nhưng xử lý không đến nơi đến chốn; đồng thời đặt vấn đề: Về pháp lý, dù về nhà, đất, gia đình ông Đào Văn B đã có “sổ đỏ” từ năm 1993 nhưng diện tích này hiện tại nằm trong quy hoạch làm đường, hè. Như vậy, sự việc UBND quận K cấp GPXD nhà kiên cố 3 tầng bê tông cốt thép có đúng quy định của pháp luật không?

Ý kiến của chúng tôi

Căn cứ quy định tại Điều 94 Luật Xây dựng 2014 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2015) thì diện tích xây dựng mới nhà kiên cố 3 tầng của ông Đào Văn B thuộc “khu vực có quy hoạch phân khu xây dựng được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, công bố nhưng chưa thực hiện và chưa có quyết định thu hồi đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền”. Đối với trường hợp này, cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng phải cấp GPXD có thời hạn (trước đây gọi là GPXD tạm); UBND quận K cấp GPXD (không phải GPXD có thời hạn) cho ông B là trái quy định của Luật Xây dựng.

Bên cạnh đó, tại mục c khoản 1 Điều 94, Luật Xây dựng còn quy định: “Chủ đầu tư cam kết tự phá dỡ công trình khi hết thời hạn tồn tại được ghi trong GPXD có thời hạn, nếu không tự phá dỡ thì bị cưỡng chế và phải chịu mọi chi phí cho việc cưỡng chế phá dỡ”. Tuy nhiên, trong GPXD mà UBND quận K cấp cho ông B thì lại không thấy đề cập cam kết này.

Tại buổi làm việc gần đây với cơ quan báo chí, Phòng Quản lý xây dựng quận K cũng không hề nhắc đến lời cam kết đó. Như vậy, UBND quận K cấp GPXD (loại Giấy phép “bình thường” mà không phải là Giấy phép “có thời hạn”) cho gia đình ông B là không tuân thủ quy định của Luật Xây dựng.

Về pháp lý, việc xử lý hậu quả chắc chắn sẽ rất phức tạp khi áp dụng chính sách bồi thường ở thời điểm nhà, đất bị thu hồi để thực hiện quy hoạch.

Về nguyên tắc, việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật (nếu có) của chủ đầu tư cũng như của cơ quan quản lý Nhà nước phải kịp thời, công minh, đúng pháp luật. Thiết nghĩ, sự việc này cần được các cơ quan có thẩm quyền xem xét, kết luận, thông tin cho dân biết theo đúng phương châm “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra thực hiện”.

Luật gia, nhà báo Nguyễn Chấn