Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới. Ảnh: P.Thắng

Tiếp tục chương trình làm việc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Đường bộ, chiều ngày 15/3.

So với dự thảo luật Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023), dự thảo luật mới nhất sau chỉnh lý có 87 điều, giảm 5 điều.

Đề xuất không quy định “cứng” cao tốc tối thiểu 4 làn xe vào luật

Trình bày báo cáo một số vấn đề lớn giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho hay, có ý kiến đề nghị quy định đường cao tốc tối thiểu phải là 4 làn đường và phải có làn dừng khẩn cấp.

“Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh thấy rằng, ý kiến nêu trên là xác đáng”, ông Tới nói.

Theo báo cáo, thời gian qua xảy ra một số vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng trên một số tuyến đường cao tốc, trong đó có đường cao tốc chỉ bố trí 2 làn xe (1 làn xe chạy mỗi chiều), không có dải phân cách cứng, gây chú ý trong dư luận.

Thực tế, giai đoạn vừa qua, do nguồn lực có hạn, để đáp ứng nhu cầu trước mắt, một số tuyến cao tốc được đầu tư phân kỳ với quy mô 2 làn xe nhằm bảo đảm kết nối thông tuyến, phục vụ nhu cầu vận tải, phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, các tuyến đường cao tốc đầu tư phân kỳ 2 làn xe khi đưa vào khai thác đã gặp một số khó khăn, bất cập nhất định.

Từ năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo không đầu tư đường cao tốc phân kỳ 2 làn xe, nhưng việc triển khai theo định hướng này vẫn rất khó khăn do không thể cân đối đủ nguồn vốn để thực hiện.

“Đầu tư xây dựng đường cao tốc còn phụ thuộc khả năng cân đối ngân sách và huy động nguồn lực. Mặt khác, đây là vấn đề thuộc tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, sẽ được Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu, quy định chi tiết”, theo lời ông Tới.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh đề nghị không quy định cụ thể những nội dung này trong dự thảo luật.

Thu phí trên cao tốc Nhà nước đầu tư là phù hợp

Về thu phí sử dụng trên tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác, quá trình thảo luận tại kỳ họp 6, có ý kiến đại biểu đề nghị “đánh giá sự cần thiết”.

Nội dung này, Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh nêu, để thực hiện chủ trương của Quốc hội tại các Nghị quyết phê duyệt đầu tư các tuyến đường cao tốc, Bộ Giao thông vận tải đã triển khai nghiên cứu phương án thu phí trên các tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư.

Bộ Giao thông vận tải cũng đã đánh giá tác động trong trường hợp thu phí và không thu phí đối với các tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư.

Kết quả cho thấy, các tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư đều có đường quốc lộ song hành, cho phép người tham gia giao thông có quyền lựa chọn sử dụng đường cao tốc hoặc đường quốc lộ.

Cạnh đó, người tham gia giao thông trên đường cao tốc được hưởng nhiều lợi ích hơn do tiết kiệm thời gian, tiết kiệm chi phí vận tải, chi phí nhiên liệu, chi phí khấu hao phương tiện.

Hình thức thu phí sử dụng đường bộ hiện tại chưa phân loại được người sử dụng đường bộ thông thường và người sử dụng đường bộ cao tốc (được hưởng chất lượng dịch vụ tốt hơn).

Nêu quan điểm, Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh cho rằng, quy định như dự thảo Chính phủ trình là “phù hợp, không dẫn đến phí chồng phí”. Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị giữ nội dung này và đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định của Luật Phí và Lệ phí.

Trước ý kiến đề nghị bổ sung quy định về phân chia nguồn thu từ phí sử dụng đường bộ trong trường hợp ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương cùng đầu tư, cơ quan thẩm tra nêu, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Phí và Lệ phí hiện hành chưa có quy định về phân chia nguồn thu từ phí sử dụng đường bộ trong trường hợp này.

Vì vậy, để có cơ sở thực hiện phân chia nguồn thu từ phí phù hợp với các dự án đầu tư xây dựng theo phương thức này, Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh đề nghị cho bổ sung quy định giao Chính phủ quy định về phí sử dụng đường bộ cao tốc và sửa đổi, bổ sung Luật Phí và lệ phí.