Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên. Ảnh: TN

Cùng công tác tại Bộ Xây dựng rồi Hội đồng Bộ trưởng, Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên (Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng) và cố Tổng Bí thư Đỗ Mười có nhiều năm làm việc cùng nhau.

Theo tướng Nguyên, cố Tổng Bí thư Đỗ Mười là “người nói luôn đi đôi với làm, không bao giờ nói suông”. Phong cách làm việc luôn gắn liền thực tiễn với lý luận và nghĩ đường dài.

“Trong công việc, anh Mười rất quyết liệt, không bao giờ bỏ công việc giữa chừng”, ông Nguyên nói.

Chính vì vậy, thời kỳ cố Tổng Bí thư Đỗ Mười làm Bộ trưởng Bộ Xây dựng, ngành này đã có bước tiến vượt bậc. Đặc biệt, việc sản xuất vật liệu xây dựng, trong đó có các nhà máy xi măng, từ khan hiếm hàng hóa đã tiến tới xuất khẩu sang một số nước.

“Khi tôi nhận nhiệm vụ làm Bộ trưởng Bộ Xây dựng, còn anh Mười lên làm Phó Thủ tướng, anh luôn nhắc nhở phải đẩy mạnh xây dựng các nhà máy xi măng và xuất khẩu vật liệu xây dựng”, tướng Đồng Sĩ Nguyên nhớ lại.

Cũng theo ông Đồng Sĩ Nguyên, điều đặc biệt nữa của cố Tổng Bí thư Đỗ Mười là phát động phong trào sản xuất, đi đến đâu cũng đẩy phong trào sản xuất lên cao, đơn vị nào trì trệ đến mấy ông cũng thúc đẩy được lên.

Nhưng, cố Tổng Bí thư Đỗ Mười không bao giờ dùng quyền lực để lấn áp cấp dưới, mà luôn để bàn bạc kỹ lưỡng.

“Có những lúc anh Mười hơi nóng nóng một tí. Nhưng anh em chúng tôi thấy đó là điều bình thường, cần thiết để thúc đẩy công việc”, Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên nhận định và cho hay, khi họp bàn, trao đổi, cố Tổng Bí thư luôn để cấp dưới phát biểu hết lý lẽ. Điều gì chưa đồng ý sẽ nói lại ngay với tinh thần thẳng thắn.

“Mỗi lần gặp lại nhau, anh Đỗ Mười và tôi chủ yếu bàn công việc. Anh Mười đặc biệt quan tâm đến việc cải tiến sản xuất theo hướng xuất khẩu”, Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên chia sẻ.

Trong trí ức của Trợ lý cố Tổng Bí thư Đỗ Mười - ông Phan Trọng Kính, cố Tổng Bí thư lúc nào cũng quan tâm tình trạng đất nước còn nghèo. Đi đến đâu ông cũng nói phải chăm lo cho công nghiệp.

“Cố Tổng Bí thư Đỗ Mười tính, hằng năm chúng ta phải nhập không biết bao nhiêu máy móc phụ tùng của các nước, tốn hàng tỷ USD. Tại sao lại không có một nhà máy, công nghiệp sản xuất ra các tư liệu sản xuất, sản xuất ra các máy móc phụ tùng để đỡ phải nhập.

Cho mãi đến trước lúc qua đời, lúc nào ông cũng nhắc đến công nghiệp hóa mà chưa làm được”, ông Kính cho hay.

Theo ông Kính, tâm huyết thứ hai của cố Tổng Bí thư Đỗ Mười là vấn đề giáo dục. Thời kỳ cố Tổng Bí thư làm Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng đi đâu cũng thăm hỏi các cháu từ mầm non đến học tiểu học, trung học.

“Khi ấy, cụ Mười xuống thấy cơ sở của các trường nghèo nàn, thiếu thốn nhiều thứ, đặc biệt là Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Trở về, cụ báo cáo với Thủ tướng Phạm Văn Đồng nên đầu tư thích đáng cho Trường Đại học Sư phạm. Từ đó trường mới khang trang hơn”, ông Kính kể.

Cố Tổng Bí thư Đỗ Mười sinh năm 1917, tại xã Đông Mỹ, huyện Thanh Trì, TP Hà Nội.

Sau một thời gian lâm bệnh nặng, mặc dù được Đảng, Nhà nước, tập thể các giáo sư, bác sỹ trong và ngoài nước tận tình cứu chữa, gia đình hết lòng chăm sóc, nhưng do tuổi cao sức yếu, cố Tổng Bí thư Đỗ Mười đã từ trần hồi 23 giờ 12 phút ngày 1/10/2018, tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Thảo Nguyên