Thông qua Luật Thủ đô, Quốc hội đồng ý cho Hà Nội được phạt vi phạm đất đai, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy cao gấp đôi cả nước. Ảnh minh họa: Nguồn ảnh: hanoimoi

Với 462/470 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội thông qua Luật Thủ đô với 54 điều, sáng 28/6.

Luật Thủ đô có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025, trừ một số quy định có hiệu lực thi hành muộn hơn, từ ngày 1/7/2025 như thành lập khu phát triển thương mại và văn hóa; việc thử nghiệm có kiểm soát…

Khi cần thiết cắt điện, nước công trình vi phạm

Với luật được thông qua, Quốc hội đồng ý HĐND TP Hà Nội được quy định mức tiền phạt cao hơn nhưng không quá 2 lần mức tiền phạt chung do Chính phủ quy định và không vượt quá mức phạt tối đa theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính với một số hành vi vi phạm hành chính tương ứng.

Mức phạt trên được áp dụng trong các lĩnh vực: văn hóa, quảng cáo, đất đai, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy, an toàn thực phẩm, giao thông đường bộ, bảo vệ môi trường, an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn TP.

Đáng chú ý, luật quy định, trong trường hợp thật cần thiết để bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn TP, Chủ tịch UBND các cấp được áp dụng biện pháp yêu cầu ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước với công trình, cơ sở sản xuất, kinh doanh sau:

- Công trình xây dựng sai quy hoạch, công trình xây dựng không có giấy phép xây dựng đối với công trình theo quy định phải có giấy phép hoặc xây dựng sai với nội dung quy định trong giấy phép xây dựng; công trình xây dựng sai với thiết kế xây dựng được phê duyệt đối với trường hợp được miễn giấy phép xây dựng.

- Công trình xây dựng trên đất bị lấn, chiếm theo quy định của pháp luật về đất đai.

- Công trình xây dựng thuộc diện phải thẩm duyệt về thiết kế phòng cháy, chữa cháy mà tổ chức thi công khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy, chữa cháy.

- Công trình thi công không đúng theo thiết kế về phòng cháy, chữa cháy đã được thẩm duyệt.

-  Công trình xây dựng, cơ sở sản xuất kinh doanh chưa được nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy đã đưa vào hoạt động.

- Cơ sở kinh doanh dịch vụ vũ trường, kinh doanh dịch vụ karaoke không bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy, chữa cháy.

- Công trình phải phá dỡ đã có quyết định di dời khẩn cấp.

HĐND TP sẽ quy định chi tiết trường hợp áp dụng, thẩm quyền áp dụng và việc thực hiện biện pháp yêu cầu ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước.

Cắt điện, nước để bảo đảm an ninh, trật tự vẫn phù hợp với Hiến pháp

Trước khi Quốc hội biểu quyết, quá trình thảo luận dự luật, có ý kiến tán thành quy định biện pháp ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước với công trình, cơ sở sản xuất, kinh doanh có vi phạm.

Kết quả biểu quyết thông qua Luật Thủ đô. Ảnh: H.G

Ý kiến khác đề nghị cân nhắc việc áp dụng biện pháp này vì có thể không phù hợp với quy định của Hiến pháp, ảnh hưởng đến quyền của công dân.

Giải trình vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu, dự thảo luật xác định biện pháp ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước với công trình, cơ sở sản xuất, kinh doanh có vi phạm xuất phát từ vị trí và vai trò đặc biệt quan trọng của Thủ đô.

Với Thủ đô cần phải có các yêu cầu cao hơn trong bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, nhất là về phòng cháy, chữa cháy, lấn chiếm đất công, xây các công trình trái phép... theo cơ quan thường trực của Quốc hội.

Dẫn quy định tại Điều 14 Hiến pháp “quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo luật xác định cắt điện, nước là biện pháp để bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội thì vẫn hoàn toàn phù hợp.

“Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát kỹ và bổ sung các trường hợp áp dụng biện pháp này để khắc phục tình trạng vi phạm pháp luật về phòng, chống cháy, nổ trên địa bàn TP thời gian qua”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết.

Luật được thông qua cũng quy định rõ, trách nhiệm của người cung cấp dịch vụ điện, nước trong việc ngừng cung cấp dịch vụ ngay khi có yêu cầu của người có thẩm quyền.

Theo đó, người cung cấp dịch vụ điện, nước phải thông báo cho người sử dụng dịch vụ và thể hiện trong hợp đồng sử dụng dịch vụ điện, nước.

Với hợp đồng cung cấp dịch vụ điện, nước trên địa bàn TP Hà Nội đã được giao kết trước ngày luật có hiệu lực thi hành thì các bên tham gia hợp đồng có trách nhiệm bổ sung hợp đồng hoặc phụ lục hợp đồng để thể hiện nội dung liên quan đến việc ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.

Không cho phép thử nghiệm có kiểm soát lĩnh vực ảnh hưởng quốc phòng, an ninh Về thử nghiệm có kiểm soát, ông Hoàng Thanh Tùng cho hay, dự thảo luật trình Quốc hội thông qua đã được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng: Không cho phép thử nghiệm trong lĩnh vực ảnh hưởng trực tiếp đến quốc phòng, an ninh quốc gia, lĩnh vực về biến đổi, chỉnh sửa gen người.  Đại biểu Quốc hội bấm nút biểu quyết. Ảnh: P.Thắng Luật cũng đưa ra nguyên tắc giới hạn các nhóm quy định của pháp luật mà tổ chức, doanh nghiệp thực hiện thử nghiệm có kiểm soát có thể được phép không áp dụng. Trên cơ sở đó, HĐND TP sẽ quyết định phạm vi không áp dụng các quy định của pháp luật phù hợp với từng dự án cụ thể cũng như yêu cầu, mục đích thử nghiệm. Đáng chú ý, luật quy định cụ thể hơn việc miễn trách nhiệm dân sự với thiệt hại gây ra cho Nhà nước, loại trừ trách nhiệm hành chính, trách nhiệm hình sự đối với tổ chức, doanh nghiệp thử nghiệm, cá nhân thực hiện thử nghiệm trong trường hợp đã tuân thủ đúng và đầy đủ nội dung quy định và hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền. Thử nghiệm có kiểm soát là việc thử nghiệm công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới có tính đổi mới sáng tạo trong điều kiện thực tế với phạm vi được giới hạn, dưới sự kiểm soát đặc biệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong một số lĩnh vực có khả năng mang lại giá trị, hiệu quả cao về kinh tế - xã hội mà pháp luật chưa có quy định, chưa cho phép thực hiện hoặc quy định hiện hành của pháp luật không còn phù hợp với đặc điểm, tính năng mới của công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh được đề xuất thử nghiệm. Thời hạn thực hiện thử nghiệm có kiểm soát tối đa là 3 năm và có thể được gia hạn 1 lần không quá 3 năm.