(Thanh tra) - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang lấy ý kiến Dự thảo Thông tư ban hành Khung năng lực ngoại ngữ mới, trong đó bổ sung bậc Tiền Bậc 1 (Pre-A1) cho người mới bắt đầu. Việc thêm bậc này giúp bao quát toàn bộ lộ trình học ngoại ngữ, đặc biệt phù hợp với trẻ mầm non, tiểu học. Đây là bước điều chỉnh quan trọng để đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy học hiện nay.
Khung năng lực ngoại ngữ mới và sự xuất hiện của Tiền Bậc 1 (Pre-A1)
Dự thảo Thông tư ban hành Khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam được xây dựng nhằm thay thế Thông tư số 01/2014/TT-BGDĐT, đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy và học ngoại ngữ trong giai đoạn mới. Điểm thay đổi nổi bật nhất của dự thảo lần này là việc bổ sung Tiền Bậc 1 (Pre-A1), mức năng lực khởi đầu dành cho người học chưa có nền tảng ngoại ngữ. Sự bổ sung này giúp hệ thống năng lực ngoại ngữ bao quát toàn bộ phổ trình độ, từ giai đoạn làm quen đến mức độ sử dụng thành thạo, phù hợp đặc biệt với lứa tuổi mầm non, tiểu học và đối tượng mới tiếp cận tiếng Anh.
Khung năng lực mới được phát triển theo Khung tham chiếu ngôn ngữ chung châu Âu (CEFR 2020), bảo đảm tính tương thích với chuẩn quốc tế. Các mô tả năng lực được cụ thể hóa theo từng kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, giúp các cơ sở đào tạo, nhà phát triển chương trình và giáo viên có cơ sở tham chiếu rõ ràng trong biên soạn học liệu và tổ chức đánh giá.
Theo cấu trúc mới, Khung năng lực ngoại ngữ gồm ba cấp: Sơ cấp (Pre-A1, A1, A2), Trung cấp (B1, B2) và Cao cấp (C1, C2). Pre-A1 là mức năng lực tối thiểu, nhấn mạnh khả năng nhận diện âm thanh, hình ảnh và phản xạ giao tiếp đơn giản, phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ nhỏ hoặc người mới bắt đầu. Việc bổ sung Pre-A1 cũng góp phần tạo hành lang pháp lý giúp các cơ sở giáo dục đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hài hòa với chuẩn đánh giá của các tổ chức khảo thí và nhà xuất bản toàn cầu.
Dự thảo phù hợp định hướng của Quyết định 2371/QĐ-TTg về đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035. Thông tư mới dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2027. Pre-A1 giảm áp lực, giúp học sinh tự tin khi tiếp cận tiếng Anh.
Chuẩn hóa nền tảng và mở rộng cơ hội học tập
Từ thực tiễn giảng dạy tại Trường Tiểu học Chu Văn An (Thụy Khuê), cô Kiều Anh, giáo viên tiếng Anh, đánh giá Pre-A1 là bước chuyển mang lại lợi ích rõ rệt cho lớp học.
Theo cô, việc yêu cầu học sinh bắt đầu từ trình độ A1 trong nhiều năm qua tạo áp lực lớn đối với trẻ nhỏ, nhất là những em chưa từng tiếp xúc tiếng Anh. Ở lứa tuổi 6 - 8, trẻ tiếp thu ngôn ngữ thông qua hình ảnh, vận động, âm thanh và hoạt động lặp lại; do vậy, khởi đầu bằng A1 – với các yêu cầu về từ vựng, mẫu câu và kỹ năng giao tiếp cơ bản – dễ khiến trẻ cảm thấy choáng ngợp.
Pre-A1 tạo ra “khoảng đệm sư phạm” rất cần thiết. Khi được tiếp cận tiếng Anh bằng các hoạt động nhẹ nhàng như nhận diện từ đơn, ghép tranh – từ, làm quen âm, nghe – nhắc lại và phản xạ với câu hỏi cực đơn giản, học sinh không chỉ dễ hiểu mà còn cảm thấy tiếng Anh gần gũi và thú vị hơn.
Cô Kiều Anh cho rằng đây chính là cách đặt nền móng tâm lý tích cực trước khi trẻ bước vào các mức yêu cầu cao hơn. Một vấn đề mà cô đặc biệt nhấn mạnh là sự bất bình đẳng đầu vào. Nhiều lớp học có sự chênh lệch rất lớn: Một số học sinh đã học tiếng Anh từ mầm non hoặc trung tâm, trong khi phần lớn còn lại chưa từng học bao giờ. Khi chương trình bắt đầu từ A1, nhóm chưa có nền tảng thường tụt lại ngay từ bài đầu tiên. Pre-A1 giúp tạo điểm xuất phát cơ bản cho tất cả học sinh, giúp giáo viên xây dựng tiết học đồng đều, không để học sinh yếu bị bỏ lại phía sau.
Theo cô, việc có Pre-A1 sẽ thúc đẩy sự phát triển của học liệu chuẩn hóa phù hợp lứa tuổi: Tranh – từ, bài hát, thẻ học, câu chuyện minh họa, trò chơi vận động.
Khi Bộ GD&ĐT ban hành hướng dẫn cụ thể cho Pre-A1, giáo viên cả nước sẽ có một khung chuẩn thống nhất, tránh tình trạng tự điều chỉnh thiếu đồng bộ như hiện nay. Cô khẳng định: “Điều quan trọng nhất là giúp trẻ cảm thấy tiếng Anh thân thiện, dễ tiếp cận. Pre-A1 giúp chúng tôi đạt được điều đó mà không tạo áp lực cho học sinh”.
Anh Đặng Văn Trung, Hà Nội, có con đang học tiểu học cho biết, nếu chính sách mới được thực hiện, anh mong con có khởi đầu nhẹ nhàng, tự nhiên. “Con mình sẽ không bị áp lực từ đầu; nếu học từ dễ đến khó từ từ, con sẽ dần quen và không sợ tiếng Anh”.
Kỳ vọng này phản ánh nhu cầu thực tế, nhiều học sinh nhỏ tuổi chưa từng tiếp xúc tiếng Anh trước đây, nếu bị yêu cầu ngay ở mức A1 rất dễ bị áp lực. Pre-A1 được nhìn nhận như một “bệ đỡ” giúp các em bắt đầu học với tâm lý tự tin, không bị choáng.
Dù việc bổ sung Pre-A1 nhận được nhiều ủng hộ, nhưng cũng lưu ý cần đảm bảo tiêu chí rõ ràng, tránh mơ hồ ở mức thấp nhất của khung trình độ. Nếu định nghĩa Pre-A1 quá chung chung, không có mô tả rõ ràng về năng lực nghe, nói, đọc, viết tương ứng, việc đánh giá và giảng dạy sẽ rất khó đảm bảo chất lượng.
Bên cạnh đó, cần chuẩn hóa học liệu, từ giáo trình, sách bài học, tài liệu nghe, nhìn, tranh ảnh, phù hợp với trẻ nhỏ và người mới bắt đầu. Đồng thời cần có hướng dẫn phương pháp sư phạm rõ ràng để giáo viên có thể triển khai sao cho phù hợp với đặc điểm lứa tuổi. Ngoài ra, khi áp dụng Pre-A1, các cơ sở giáo dục cần tính đến nguồn lực đội ngũ giáo viên có kỹ năng phù hợp, trang bị học liệu, phương tiện nghe – nhìn.
Việc bổ sung Pre-A1 không chỉ giúp học sinh nhỏ tuổi có điểm khởi đầu phù hợp mà còn giúp toàn bộ hệ thống giáo dục ngoại ngữ tại Việt Nam có một khung năng lực toàn diện, đồng bộ, từ mầm non, tiểu học, THCS, THPT đến giáo dục đại học và đào tạo thường xuyên. Khung mới giúp các nhà quản lý, giáo viên, nhà biên soạn giáo trình, tổ chức khảo thí có chung mốc tham chiếu rõ ràng, phù hợp với chuẩn quốc tế và với bối cảnh Việt Nam hiện nay.
Nếu được thực hiện tốt, Pre-A1 sẽ giúp giảm áp lực khi vào lớp 1, giảm chênh lệch đầu vào giữa trẻ đã từng học tiếng Anh trước đó và trẻ lần đầu tiếp xúc, tạo môi trường đồng đều, công bằng hơn. Thêm vào đó, tâm lý tích cực với ngoại ngữ từ những bước đầu có thể giúp học sinh hình thành thói quen học lâu dài, phát huy hiệu quả giáo dục ngoại ngữ theo kế hoạch quốc gia.
