(Thanh tra) - Sau sáp nhập, vùng biển Thành phố Hồ Chí Minh có 117,12 km chính diện đường biên giới trên biển, 335,4 km chiều dài bờ biển tính từ cửa sông Hà Lảng - tiếp giáp tỉnh Lâm Đồng đến sông Soài Rạp - tiếp giáp tỉnh Đồng Tháp.
Khu vực cửa khẩu cảng của Thành phố Hồ Chí Minh gồm 119 bến cảng, 310 cảng, 160 cổng cảng, 72 phao, 107 khu neo và 10 cảng dầu khí ngoài khơi gồm: Cảng dầu khí ngoài khơi mỏ Bạch Hồ Ba Vietsopetro 01; Cảng dầu khí ngoài khơi Mỏ Rồng, mỏ Rạng Đông, mỏ Rồng Đôi - Rồng Đôi Tây, mỏ Giác Trắng, mỏ Chim Sáo, mỏ Lan Tây, mỏ Biển Đông, mỏ Sao Vàng Đại Nguyệt, mỏ Đại Hùng.
Với 8 cửa sông chính dọc tuyến biển, khu vực cửa khẩu cảng là nơi tàu thuyền thường xuyên ra, vào neo đậu và là ngư trường trọng điểm phía Nam tập trung nhiều tàu thuyền đánh bắt cá của ngư dân các tỉnh, thành trong cả nước. Ngư trường phía Nam tiếp giáp với ngư trường của các nước Thái Lan, Philippines, Indonesia, Malaysia.
Cũng theo thống kê, địa bàn khu vực biên giới biển của Thành phố Hồ Chí Minh gồm 14 xã, phường và 1 Đặc khu Côn Đảo với khoảng 139.833 hộ gồm 12 thành phần dân tộc trong đó dân tộc Kinh chiếm khoảng 98%.
Theo UBND Thành phố Hồ Chí Minh, tính đến ngày 31/10/2025, tổng số tàu cá của Thành phố gồm 4.638 tàu, trong đó tàu cá có chiều dài từ 6m đến dưới 12m là 1.715 tàu, chiếm 36,98%; tàu cá có chiều dài từ 12m đến dưới 15m là 606 tàu chiếm 13,07%, tàu cá có chiều dài trên 15m là 2.317 tàu, chiếm 49,95%. Số lượng tàu không đủ điều kiện hoạt động vì hết hạn Giấy phép khai thác, an toàn kỹ thuật, an toàn thực phẩm, chưa lắp VMS là 603 tàu cá.
Thành phố Hồ Chí Minh có 8 cảng cá được Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ định là cảng cá cho tàu cá vùng khơi cập cảng gồm các cảng cá: Cát Lở, Hưng Thái, Tân Phước, Lộc An, Incomap, Bến Đá, Xí nghiệp cơ khí tàu thuyền, Côn Đảo Vũng Tàu, trong đó có 5 cảng cá chỉ định có đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác. 3 cảng chưa được chỉ định đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc gồm: Cảng Côn Đảo Vũng Tàu chưa đủ điều kiện đề nghị chỉ định cảng đủ hệ thống xác nhận; cảng Xí nghiệp Cơ khí Tàu thuyền, cảng cá Hưng Thái do có sai phạm bị đưa ra khỏi Danh sách cảng cá chỉ định có đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc thủy sản từ năm 2023. Các Khu neo đậu tránh trú bão gồm: Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá Sông Dinh, Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá Bình Châu, Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá Bến Đầm.
Chung tay cùng cả nước gỡ thẻ vàng đối với ngành thủy sản, thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản”, từ 2019 đến 2025, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành trên 300 văn bản để chỉ đạo điều hành công tác phòng chống IUU trên địa bàn.
Trong đó, Thành phố Hồ Chí Minh tập trung chỉ đạo cho các sở, ngành, địa phương triển khai thực hiện các nhiệm vụ theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Đến nay, Thành phố Hồ Chí Minh đã quản lý được đội tàu cá: 100% tàu cá đủ điều kiện khai thác thủy sản được sơn đánh dấu tàu cá, vẽ số đăng ký tàu cá theo quy định, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá; 100% tàu cá cập cảng, rời cảng cá đều được giám sát trực tiếp và thực hiện truy xuất nguồn gốc trên hệ thống eCDT; công tác thực thi pháp luật được tăng cường...
Nhờ những nỗ lực đó, vi phạm IUU giảm dần, đặc biệt là tàu cá và ngư dân của Thành phố Hồ Chí Minh vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ đã giảm rõ rệt qua các năm: Năm 2019, có 31 tàu bị bắt. Năm 2020 có 23 tàu bị bắt. Năm 2021 có 05 tàu bị bắt. Năm 2024 còn 1 tàu và từ đầu năm 2025 đến nay không có tàu cá bị nước ngoài bắt giữ nằm trong các nước bị EC theo dõi và giám sát gỡ thẻ vàng.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác chống khai thác IUU của Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn tồn tại cần giải quyết: Vẫn còn 262 tàu cá “Không” đủ điều kiện cấp phép khai thác do tàu không đi khai thác nên đậu bờ, tàu tự cải hoán nên vướng quy chế đặc thù, đây là số tàu nằm trong nhóm đối tượng nguy cơ cao vi phạm IUU cần phải quản lý chặt, hiện địa phương và các lực lượng thực hiện quản lý chặt chẽ, không cho các tàu cá này trốn đi khai thác thủy sản. Vẫn còn tình trạng tàu cá đăng ký ở Thành phố Hồ Chí Minh nhưng thường xuyên hoạt động ở vùng biển các tỉnh miền Trung, miền Bắc, không về Thành phố Hồ Chí Minh, gây khó khăn trong quá trình quản lý hoạt động của tàu cá, làm tăng nguy cơ vi phạm IUU. Một bộ phận ngư dân vẫn vì lợi ích bản thân mà vi phạm IUU để khai thác thủy sản...
UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang quyết liệt xây dựng các giải pháp để chấn chỉnh những tồn tại nói trên, nâng cao chất lượng công tác chống khai thác IUU trên địa bàn Thành phố.
Sáng 16/12, Đoàn công tác của Thanh tra Chính phủ do Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Tổng Thanh tra thường trực Nguyễn Quốc Đoàn làm Trưởng đoàn đã kiểm tra, khảo sát thực tế công tác phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) tại xã Long Hải, TP.Hồ Chí Minh.
Chuyến kiểm tra nhằm đánh giá toàn diện tình hình thực hiện các quy định về chống khai thác IUU tại địa phương ven biển trọng điểm; đồng thời ghi nhận những nỗ lực, cách làm hiệu quả của chính quyền cơ sở trong quản lý tàu cá, giám sát hoạt động khai thác thủy sản và nâng cao nhận thức chấp hành pháp luật của ngư dân.
Đoàn công tác đã kiểm tra thực tế tại ụ tàu Lứa Bạn (ấp Phước Thái) và cảng cá Tân Phước. Đây là những địa điểm then chốt trong công tác quản lý tàu cá, kiểm soát hoạt động ra vào cảng và theo dõi tình hình khai thác thủy sản trên địa bàn.
Qua kiểm tra thực tế, Phó Tổng Thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ Nguyễn Quốc Đoàn ghi nhận nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc tổ chức quản lý 24/24 giờ, không để tàu cá không đủ điều kiện ra khơi. Cùng với đó, Phó Tổng Thanh tra đề nghị UBND Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục chỉ đạo các sở, ngành và địa phương ven biển tăng cường hỗ trợ ngư dân hoàn thiện hồ sơ pháp lý, bổ sung các loại giấy tờ cần thiết theo quy định, tạo điều kiện để tàu cá đủ điều kiện hoạt động khai thác hợp pháp, bền vững.
Đối với các tàu cá chưa đủ điều kiện, Phó Tổng Thanh tra Thường trực Nguyễn Quốc Đoàn đề xuất Thành phố tập trung các tàu này neo đậu tại khu vực cố định, áp dụng các biện pháp quản lý nghiêm ngặt như lắp đặt hệ thống camera giám sát, bố trí phao nổi khoanh vùng khu neo đậu; kiên quyết không để phát sinh tình trạng tàu cá vi phạm quy định IUU. Các địa phương cũng cần chủ động tham mưu bố trí nguồn kinh phí phù hợp để hỗ trợ lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ quản lý, giám sát.
Kết quả kiểm tra là cơ sở quan trọng để Thanh tra Chính phủ tổng hợp, đánh giá thực trạng, chỉ rõ những tồn tại, hạn chế; đồng thời đề xuất các giải pháp đồng bộ, khả thi, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác chống khai thác IUU trong thời gian tới.
