Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình)

Duyệt kế hoạch chậm, không khéo lại có chuyện “hợp lý hoá hồ sơ”

Theo ông Bùi Sĩ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội, một trong những hạn chế của Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá là chưa khắc phục được tình trạng chậm phê duyệt kế hoạch hoạt động.

Thêm vào đó, năm 2018, tổng chi của Quỹ là hơn 201 tỷ đồng, thấp hơn so với năm 2017 là  hơn 14 tỷ đồng, trong đó chủ yếu chi cho 2/9 nhiệm vụ truyền thông và xây dựng mô hình điểm không khói thuốc lá.

“Có những cái nghe không chấp nhận được”, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) thẳng thắn nói và đặt vấn đề, vì sao lại chậm phê duyệt kế hoạch, từ đầu năm mà đến tháng 8 mới phê duyệt được kế hoạch.

Theo đại biểu, việc phê duyệt kế hoạch chậm không chỉ năm nay mới diễn ra mà từ năm 2014 đến bây giờ.

“Kế hoạch chậm thì ở các tỉnh, địa bàn làm sao người ta triển khai được. Đến bây giờ mới quyết toán được 20%, mà chỉ còn mấy tháng nữa thì làm sao làm hết được? Vì sao năm 2018 lại chi thấp hơn năm 2017, trong lúc theo báo cáo nguồn kinh phí lại tăng lên. Nói thật, kiểu phê duyệt kế hoạch chậm, rồi đưa về các tỉnh thì không khéo lại có cái hợp lý hoá hồ sơ để thanh toán”, ông Phương nêu.

Đại biểu tỉnh Quảng Bình còn thấy không thể “chấp nhận được” khi bao nhiêu năm, mục tiêu hoạt động không thay đổi. “Bộ phận này phải xem lại xem tư duy thế nào, hoạt động thế nào, cần thiết thì phải thay”, ông Phương đặt loạt câu hỏi và đề nghị Ban Quản lý Quỹ làm rõ nguyên nhân.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Đặng Thuần Phong

Chung mối quan tâm, theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Đặng Thuần Phong, phải làm thế nào để tổng hợp từ các địa phương lên để phê duyệt kế hoạch sớm từ đầu năm.

Cũng theo ông Phong, hiện công tác thanh tra, kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính chưa mạnh. “Tôi thấy những điểm bán thuốc lá vẫn bày tràn lan, không theo quy định của pháp luật mà chẳng ai xử lý. Rồi trẻ em đi mua thuốc lá cho bố, mẹ hoặc tiếp cận với thuốc lá vẫn dễ”, ông Phong nói.

“Xử phạt rất khó”, ông Khuê giải trình và cho hay, vừa rồi các cơ quan đã phối hợp với Bộ Công an. Nhưng, dụi điếu thuốc đi mà không có camera ghi lại bảo phạt thì thực sự không đơn giản.

“Trước đây, trong các chương trình mục tiêu quốc gia, khi chúng tôi đi giám sát thấy có những nội dung, 20/12 mới rót kinh phí về và yêu cầu quyết toán là 25/12. Nhưng cũng xong hết, chả biết kết quả nó thế nào”, ông Phong dẫn chứng.

Một vấn đề nữa, ông Phong lưu ý, Quỹ mới thực hiện được 2 nhiệm vụ, trong khi nhiệm vụ “nâng cao sức khoẻ cộng đồng thì mờ nhạt, làm chưa nhiều”.

Ông Phong cho biết, “mục đích của Quỹ này khi chúng ta trình và thông qua được là nhằm nâng cao sức khoẻ cộng đồng. Như vậy các nhiệm vụ của nó là tập trung để làm sao để nâng cao sức khoẻ cộng đồng”.

Có tỉnh trả lại tiền vì… không tiêu được

Thừa ủy quyền của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Khám, chữa bệnh giải thích, trong Ban Quản lý Quỹ có Bộ trưởng Bộ Y tế là Trưởng ban, 7 Thứ trưởng là Phó ban nên muốn xây dựng kế hoạch thì 7 Thứ trưởng phải ký.

“7 Thứ trưởng ký thì tất cả các vụ, cục của bộ đó phải xem xét, kế hoạch sau khi 63 tỉnh trình lên”, ông Khuê nói và cho biết, kế hoạch liên quan tới kinh phí nên làm rất chặt chẽ, không khác gì tiền thu chi ngân sách.

“Có tỉnh năm 2018 không tiêu được do thay đổi thông tư của Bộ Tài chính nên trả lại tiền”, ông phân trần, sau đó, chúng tôi phải báo cáo Bộ Tài chính, sửa đổi, tập huấn, vận động, tuyên truyền để các tỉnh làm.

Còn về việc, các khoản chi của Quỹ chủ yếu sử dụng cho công tác tuyên truyền, ông Khuê giải thích tuyên truyền là nhiệm vụ quan trọng nhất, đầu tiên vì nó góp phần thay đổi nhận thức chỉ có điều hiệu quả của tuyên truyền thì chưa thấy, sờ được ngay.

Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh

Chưa đồng tình, Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh, sự chậm trễ trong phê duyệt kế hoạch của Quỹ có thể khắc phục được vì Quỹ hoàn toàn chủ động nguồn thu.

“Tại sao các đồng chí không làm tất cả các dự toán, hoạt động sớm hơn. Như ngân sách Nhà nước tháng 7 hàng năm đã hoàn thiện và triển khai hoạt động rồi”, bà Thúy Anh nhấn mạnh và nêu rõ, cả 9 nhiệm vụ của Quỹ vẫn có thể làm tốt nhưng cần có sự phối hợp của ngành Y tế và sự chủ động của Quỹ.

Một vấn đề được đặt ra tại phiên họp là vừa qua đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ xây dựng lộ trình để bãi bỏ Quỹ.

Bà Thúy Anh cho hay, tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bà vẫn bảo vệ Quỹ. Tuy nhiên, theo bà Thúy Anh, Quỹ cũng có vấn đề vì chỉ có nguồn thu từ tiền đóng của doanh nghiệp, mà theo quy định còn 2 nguồn thu khác là nguồn tài trợ đóng góp từ thiện của cơ quan tổ chức cá nhân trong, ngoài nước và nguồn thu hợp pháp khác.

Giải trình, với tư cách Giám đốc Quỹ, ông Khuê tha thiết nếu được thì duy trì quỹ vì đây là vấn đề sức khỏe nhân dân, vấn đề cộng đồng chứ không phải của một cá nhân nào.

“Quốc hội mà bỏ thì bỏ thôi nhưng đây là sức khỏe nhân dân. Ngày xưa khi thông qua luật này, chị Mai (bà Trương Thị Mai, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban - phóng viên) nói là luật này không phải vì tiền mà là nhân văn, vì sức khỏe con người”, ông Khuê nói và khẳng định, phải nỗ lực rất nhiều, tránh chuyện sử dụng kinh phí không hiệu quả nên việc chi tiêu, lên kế hoạch của Quỹ là rất chặt chẽ, thậm chí còn quá thận trọng.

 Hương Giang