Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung. Ảnh: quochoi.vn

Sáng 11/8, tiếp tục phiên họp thứ 47, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi).

“Tôn vinh không đúng thì tác động ngược”

Trong tờ trình gửi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ xin ý kiến về bốn nội dung, trong đó có việc công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hoà bình (thời bình).

Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho hay, theo quy định hiện hành, người dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân khi mà chết thì được xem xét công nhận liệt sĩ.

“Thực tiễn áp dụng quy định này, nhiều trường hợp chết đuối nước khi cứu người, cứu tài sản hoặc tham gia phòng, chống bão lũ, chết do tai nạn khi làm nhiệm vụ… dù rất cần phải tuyên dương, ghi nhận trong xã hội song việc được công nhận liệt sĩ làm dư luận xã hội không đồng tình”, ông Dung nói.

Trong khi việc cứu người là trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân theo quy định của Bộ luật Hình sự (Điều 132: Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng).

Sau khi xem xét, Chính phủ sửa đổi tại Điều 14 của Dự thảo Pháp lệnh theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, nhân dân; là những tấm gương, có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và lan tỏa rộng rãi trong xã hội.

Những trường hợp khác hướng chuyển sang khen thưởng theo pháp luật thi đua khen thưởng (Huy chương, Huân chương) và thực hiện trợ cấp mai táng hoặc hưởng chính sách tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội.

Ở góc độ cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Về Các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh cho hay có hai loại ý kiến về vấn đề này.

Dự thảo Pháp lệnh gồm 6 chương và 57 điều, cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh như Pháp lệnh hiện hành, quy định 3 đối tượng áp dụng, gồm: Người có công với cách mạng; thân nhân người có công với cách mạng; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng.

Ý kiến thứ nhất tán thành với đề xuất của Chính phủ, sửa đổi theo hướng quy định điều kiện chặt chẽ hơn. Trong khi, ý kiến khác đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành: “Dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân”.

“Đa số ý kiến Ủy ban tán thành loại ý kiến thứ nhất, vì cho rằng việc bổ sung tính chất công việc, hiệu ứng của hành động và nâng mức độ dũng cảm, cứu người, cứu tài sản, sẽ đảm bảo điều kiện chặt chẽ hơn, xứng đáng hơn”, bà Thuý Anh cho biết.

Cho ý kiến sau đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng thời bình có rất nhiều tấm gương điển hình, có công, cơ quan soạn thảo cần rà soát, tính toán thêm và đưa ra những tiêu chuẩn cụ thể. “Các đồng chí cho rằng "lan toả" thì căn cứ nào, phải có tiêu chuẩn cụ thể? Trong cứu người, cứu tài sản, để “tôn vinh, giáo dục” thì phải ở cấp nào mới được công nhận, chẳng hạn được Chủ tịch nước trao tặng phần thưởng, chứ không phải ai cũng được”, ông Hiển nêu.

Theo ông Hiển, “đây là sự tôn vinh, không chỉ là vấn đề trợ cấp. Nếu tôn vinh không đúng thì có tác động ngược trở lại”.

Chủ nhiệm Uỷ ban Về Các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh

“Phải nghiên cứu cho kỹ để làm rõ đạo lý của vấn đề. Thời bình nếu không quy định chặt chẽ, bất cứ sự mất mát nào cũng đề nghị được công nhận là liệt sĩ thì phải cân nhắc”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu quan điểm.

Đề nghị không công nhận bệnh binh mới là người có công

Một vấn đề nữa Chính phủ xin ý kiến là việc công nhận bệnh binh thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình).

Theo ông Dung, quá trình soạn thảo, các ý kiến đề nghị xem xét bỏ chế độ bệnh binh trong thời bình.

Lý do được đưa ra là vì trước đây chưa có chế độ bảo hiểm xã hội nên quy định chế độ bệnh binh nhằm giải quyết cho các đối tượng chủ yếu thuộc lực lượng vũ trang, có thời gian tham gia kháng chiến mà bị đau yếu, không đủ sức khỏe để tiếp tục công tác.

Nhưng đến nay, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật An toàn vệ sinh lao động đã quy định chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Mắc bệnh nghề nghiệp từ 31% trở lên thì được hưởng trợ cấp hàng tháng.

Lực lượng vũ trang của chúng ta cũng đã được chuẩn hóa, đi vào hoạt động chính quy, chuyên nghiệp và có chế độ đãi ngộ tương xứng được quy định bằng pháp luật.

Sau khi nghiên cứu, Chính phủ đề nghị sửa đổi và quy định trong Dự thảo Pháp lệnh theo hướng không tiếp tục công nhận bệnh binh mới là đối tượng người có công; trừ các trường hợp làm nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm, cấp bách làm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. Bệnh binh mới từ khi Pháp lệnh sửa đổi có hiệu lực, hưởng chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Còn các trường hợp là bệnh binh đang hưởng theo Pháp lệnh hiện hành thì tiếp tục được hưởng theo quy định.

Cơ quan thẩm tra thống nhất với dự thảo vì quân nhân, công an nhân dân đều tham gia đầy đủ các chính sách bảo hiểm xã hội, khi các đối tượng này bị mắc bệnh, bị suy giảm sức khỏe từ 31% trở lên thì được hưởng chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

“Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị cần quy định cụ thể trong Dự thảo Pháp lệnh những nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm, cấp bách hoặc Chính phủ phải quy định chi tiết”, bà Thuý anh nói.

Ủy ban Về Các vấn đề xã hội cũng đề nghị giữ lại quy định tại khoản 3 Điều 23 của Pháp lệnh hiện hành vì thực tế vẫn còn tồn đọng hồ sơ công nhận bệnh binh đối với cán bộ, chiến sỹ chiến đấu hoặc trực tiếp phục vụ chiến đấu, làm nghĩa vụ quốc tế đã xuất ngũ về gia đình, nay bị rối loạn tâm thần có liên quan đến bệnh cũ làm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.