Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng. Ảnh: P.Thắng

Sáng nay 25/3, Quốc hội giám sát tối cao việc thực hiện Nghị quyết số 43 ngày 11/01/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình Phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023.

Nghị quyết 43 ban hành đầu năm 2022 và dự kiến thực hiện trong năm 2022-2023 với mục tiêu phục hồi kinh tế sau Covid-19.

Thời điểm “toát mồ hôi”, điều hành chính sách tiền tệ thành công

Qua 2 năm thực hiện, nhiều mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra trong Nghị quyết 43 cơ bản hoàn thành, theo nhận định của đoàn giám sát.

Nhờ vậy, tăng trưởng GDP năm 2022 đạt 8,12%, là mức tăng trưởng cao nhất trong giai đoạn 2011 - 2022; năm 2023 đạt 5,05% là mức khá cao trong điều kiện thế giới và trong nước đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức mới.

“Việc huy động, phân bổ và điều hòa sử dụng vốn đầu tư công giúp đưa nguồn lực vào nền kinh tế hợp lý; lạm phát được kiềm chế, lãi suất, tỷ giá được điều hành phù hợp, ổn định; bội chi ngân sách, nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép và thấp hơn so với mức dự kiến”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách, Phó Trưởng Đoàn Thường trực Đoàn giám sát Lê Quang Mạnh nói.

Phát biểu ý kiến, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nhận định triển khai Nghị quyết 43 đã giúp “Việt Nam hạ cánh mềm, thay vì hạ cánh cứng như nhiều nước khác”.

Tức là, nền kinh tế không lâm vào tình trạng lạm phát cao như nhiều nước phát triển là Mỹ, EU.

Chủ tịch nước Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiện thảo luận giám sát chuyên đề về Nghị quyết 43 ở Quốc hội

Ông Đồng đánh giá thời điểm đó, Nghị quyết 43 của Quốc hội đưa ra các giải pháp hợp lý và Chính phủ cũng nhiều giải pháp điều hành mang lại hiệu quả rất tốt như giảm thuế xăng dầu, gia hạn nộp thuế…

Theo đại biểu, có một số chính sách không thực hiện được do không khả thi, như gói hỗ trợ lãi suất 2%. Báo cáo cho thấy, tới cuối năm 2023, gói này mới giải ngân được 3,05%, tương đương 1.218 tỷ đồng. Số vốn chưa giải ngân của gói hỗ trợ này còn khoảng 38.800 tỷ.

Hay giải ngân đầu tư công gặp nút thắt về pháp luật, siết kỷ cương bộ máy nên vốn công chưa phát huy tác dụng trong phục hồi kinh tế.

Ông Đồng cũng cho rằng, giai đoạn 2022-2023 là thời điểm “toát mồ hôi” của chính sách tiền tệ.  “Vào thời điểm đó mà điều hành được như những gì đã diễn ra có thể được coi là thành công”, ông nêu.

Song về lâu dài, đại biểu này góp ý cần tiến tới sử dụng các công cụ lãi suất để điều hành tín dụng hơn là công cụ về hạn mức tăng trưởng tín dụng (room tín dụng).

Tại báo cáo gửi Quốc hội ở kỳ họp này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước vẫn kiên trì quan điểm chưa thể bỏ công cụ room tín dụng. “Nhưng tôi đề nghị Ngân hàng Nhà nước sớm có tổng kết đánh giá chính sách room tín dụng và tiến tới luật hóa vấn đề này”, theo lời đại biểu Đồng.

Cân nhắc tiếp tục giảm thuế VAT, kéo dài gói cho vay hỗ trợ việc làm

Cạnh đó, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị cũng phản ánh thực tế có tình trạng “tát nước theo mưa”, nhân việc Quốc hội và Chính phủ đang có gói hỗ trợ phục hồi kinh tế, có ngành “xin thêm”, như ngành Ô tô xin gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, giảm lệ phí trước bạ, khiến năm 2022 là năm ngành này có doanh số kỷ lục.

Quốc hội giám sát tối cao việc thực hiện Nghị quyết số 43 và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023. Ảnh: P.Thắng

Trong thực thi chính sách, đại biểu Đồng nêu bài học kinh nghiệm “tập trung vào tính khả thi và chọn thời điểm”.

“Nếu trong tương lai, chúng ta lại có các chương trình, gói hỗ trợ kinh tế vĩ mô, phải cân nhắc rất kỹ về yếu tố thời điểm đưa chính sách vào cuộc sống. Còn như Nghị quyết 43 lại cho thời hạn thực hiện 2 năm, trong thời gian đó thì rất nhiều thứ đã khác”, ông Đồng nói.

Tới đây, nếu cần thêm chính sách hỗ trợ, ông Đồng cho rằng, có thể nghĩ đến giảm thuế, thậm chí cân nhắc giảm thuế mức lớn và cần tập trung vào một ngành rất cụ thể.

“Ví dụ vào thời điểm mới bắt đầu hết giãn cách, khôi phục các đường bay, nên tính đến việc giảm VAT hàng không về 0% hoặc giảm các loại phí, lệ phí sân bay. Điều này có thể giúp hàng không phục hồi nhanh hơn”, đại biểu gợi mở.

Đánh giá cao hiệu quả của chính sách giảm thuế VAT 2%, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) đềnghị cân nhắc xem xét cho phép tiếp tục kéo dài thêm thời gian thực hiện.

Ông cũng đề nghị Quốc hội xem xét tiếp tục mở rộng áp dụng một số cơ chế chính sách đặc thù không chỉ áp dụng cho các công trình quan trọng quốc gia, đường cao tốc mà cả các công trình quan trọng khác của quốc gia, của tỉnh.

Trong khi đó, đại biểu Đặng Thị Bích Ngọc (Hòa Bình) đề nghị Quốc hội xem xét kéo dài việc thực hiện chính sách cho vay hỗ trợ việc làm, duy trì, mở rộng việc làm và chương trình cho vay để mua, thuê mua nhà ở theo chính sách về nhà ở xã hội, do những hiệu quả mà chính sách mang lại thời gian qua.