Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: P.Thắng

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119 ngày 19/6/2020 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng, chiều 14/5.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, việc xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội phát triển TP Đà Nẵng nhằm phát huy tính ưu việt, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập của mô hình chính quyền đô thị tại Nghị quyết số 119.

Việc ngày cũng nhằm tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt về phát triển kinh tế - xã hội của TP Đà Nẵng.

Doanh nghiệp trong khu thương mại tự do dự kiến được ưu đãi thuế, hải quan

Dự thảo nghị quyết của Quốc hội quy định 2 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù với 30 cơ chế, chính sách. Một trong những chính sách mới là thí điểm thành lập Khu Thương mại tự do Đà Nẵng.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, pháp luật hiện hành của Việt Nam chưa có quy định về việc thành lập, hoạt động với Khu thương mại tự do. Nhưng đây là mô hình kinh tế phổ biến, rất được chú trọng trên thế giới để thúc đẩy thương mại quốc tế và thu hút FDI.

“Nhiều nước đã thành công với mô hình này như Trung Quốc, EU, Singapore, Hàn Quốc... “, ông Dũng nói.

Vì thế, trên cơ sở nghiên cứu một số mô hình Khu thương mại tự do thành công trên thế giới, kết hợp hài hòa với các mô hình kinh tế tương đồng đã có sẵn khung cơ chế, chính sách trong hệ thống pháp luật Việt Nam, dự thảo nghị quyết quy định thí điểm thành lập Khu Thương mại tự do Đà Nẵng gắn với Cảng biển Liên Chiểu để thực hiện thí điểm.

Theo dự thảo, Khu Thương mại tự do Đà Nẵng là khu chức năng, có ranh giới địa lý xác định, do Thủ tướng quyết định thành lập. Chủ trương đầu tư các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng các khu chức năng được phân cấp cho UBND TP.

Cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất và các ưu đãi khác tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như Khu kinh tế.

Các doanh nghiệp trong khu thương mại tự do được áp dụng chế độ ưu tiên về thủ tục hải quan. Ban Quản lý Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp Đà Nẵng thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về Khu Thương mại tự do Đà Nẵng có thẩm quyền thực hiện quản lý theo cơ chế “một cửa, tại chỗ”, trên các lĩnh vực.

Cần làm rõ kết quả đầu ra khi thành lập khu thương mại tự do

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Tài chính Ngân sách thấy thí điểm thành lập khu thương mại tự do là chủ trương lớn, thể hiện sự quyết tâm, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.

Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh. Ảnh: P.Thắng

“Thí điểm thành lập khu thương mại tự do, nếu thực hiện thành công sẽ tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của TP và của vùng. Đây cũng là mô hình được áp dụng thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới”, theo Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh.

Do đây là chính sách mang tính đột phá, là bước thử nghiệm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm để hoàn thiện dần, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát để quy định rõ: khái niệm, mô hình tổ chức; chức năng, nhiệm vụ; chính sách phát triển và quản lý Nhà nước; phương án phát triển khu kinh thương mại tự do; nguồn lực thực hiện; việc đầu tư hạ tầng…

Kết quả đầu ra khi thành lập Khu thương mại tự do, bao gồm tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách; tác động đến phát triển doanh nghiệp và tính lan tỏa vùng miền... cũng là nội dung Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị quy định rõ.

Về chính sách ưu đãi thuế trong Khu thương mại tự do Đà Nẵng, cơ quan thẩm tra đề nghị đánh giá cụ thể hơn tác động đến thu ngân sách Nhà nước, sự cần thiết, tính hiệu quả chính sách mang lại.

Ngoài ra, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách, cơ quan soạn thảo cần bổ sung, làm rõ sự cần thiết, tính hiệu quả và khả năng quản lý, kiểm soát của Nhà nước khi thực hiện chính sách ưu tiên thủ tục, kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của các doanh nghiệp có dự án đầu tư trong khu thương mại tự do.

Đà Nẵng phải thành thiên đường để tiêu tiền

Góp ý, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh chính sách ban hành cần tập trung tháo gỡ kịp thời những vướng mắc đang cản trở Đà Nẵng phát triển.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn

Các chính sách cũng phải góp phần khơi thông nguồn lực, phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương này.

“Đà Nẵng phải biến thành chỗ tiêu tiền, thiên đường ăn uống, thiên đường vui chơi giải trí, thiên đường mua sắm cho các tỉnh ven miền Trung. Khách du lịch quốc tế đến Đà Nẵng để tiêu tiền”, ông Mẫn nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng bày tỏ ủng hộ các chính sách đặc biệt, đặc thù để phát triển Đà Nẵng.

Về đề xuất thí điểm khu thương mại tự do, ông cho biết trước đây Hải Phòng có đề nghị nhưng khi đó chưa rõ nội hàm nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp tục nghiên cứu.

“Qua theo dõi dự thảo nghị quyết này thấy rằng dù thí điểm nhưng đã rõ cơ chế, chính sách. Cần thiết ủng hộ cho Đà Nẵng thí điểm”, ông Thanh nêu.

Báo cáo thêm, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay Đà Nẵng luôn năng động, chủ động, sáng tạo phát triển, nhưng thời gian gần đây có phần chững lại. Do vậy, nghiên cứu cho phép thực hiện cơ chế chính sách đặc biệt, đặc thù sẽ là cơ hội để Đà Nẵng bứt phá.

Ông Dũng cũng cho biết, cá nhân ông đã dẫn đầu 1 đoàn đi nghiên cứu ở nước ngoài về khu thương mại tự do và vỡ ra nhiều điều. “Không làm được thiết chế này thì sắp tới không cạnh tranh được về đầu tư”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.

Bày tỏ quan điểm đồng tình, Bí thư Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng nói, địa phương này rất cần động lực mới cho phát triển. Ngoài các cơ chế về đất đai, thuế, Đà Nẵng cần động lực về cơ chế.

“Các chính sách, cơ chế đặc thù nếu được Quốc hội thông qua, Đà Nẵng đủ điều kiện, nguồn lực, quyết tâm chính trị để cụ thể hoá”, theo lời ông Quảng.