Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh. Ảnh: P.Thắng

Tiếp tục chương trình nghị sự kỳ họp 7, Quốc hội nghe tờ trình, thẩm tra Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng.

Từ năm 2020, Quốc hội đã có Nghị quyết 119 về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng.

Sau 3 năm thực hiện, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, Đà Nẵng cần có các cơ chế, chính sách đặc thù mang tính vượt trội, đột phá có tính động lực, lan tỏa.

Đề xuất khu thương mại tự do Đà Nẵng có 3 khu chức năng

Dự thảo nghị quyết được trình ra Quốc hội lần này, bên cạnh tiếp tục thực hiện các chính sách của Nghị quyết số 119 đang thực hiện có hiệu quả; bỏ các nội dung, chính sách không còn phù hợp, đã đề xuất 2 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù với 30 chính sách cụ thể.

Trong đó, đáng chú ý, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Chính phủ đề xuất thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng.

Đây là mô hình kinh tế phổ biến ở trên 150 quốc gia trên thế giới nhưng pháp luật Việt Nam chưa có quy định về việc thành lập, hoạt động đối với Khu thương mại tự do.

Tại Việt Nam, khu thương mại tự do chưa được quy định trong hệ thống pháp luật, nhưng nước ta đã từng bước tiếp cận tới mô hình kinh tế này thông qua việc phát triển những mô hình tương tự có quy mô nhỏ hơn như: khu chế xuất, khu phi thuế quan, cửa hàng miễn thuế…

“Trên cơ sở nghiên cứu một số mô hình khu thương mại tự do thành công trên thế giới như EU, Trung Quốc, Singapore, Hàn Quốc… tiếp cận có chọn lọc các chính sách ưu đãi đã thành công từ các mô hình kinh tế đã được triển khai trong nước, dự thảo nghị quyết đề xuất phương án phát triển Khu thương mại tự do Đà Nẵng”, ông Dũng nói.

Khu thương mại tự do được xây dựng gồm 3 khu chức năng: sản xuất; hậu cần cảng - logistics; thương mại - dịch vụ.

Các chính sách thí điểm tại khu thương mại tự do Đà Nẵng, theo ông Dũng, được xây dựng phù hợp với điều kiện thể chế Việt Nam, đảm bảo tính tuần tự, từng bước thí điểm kèm theo việc kiểm tra, giám sát. Việc này nhằm hạn chế tối đa các rủi ro có thể gặp phải trong thực tiễn triển khai các chính sách về sau.

“Phát triển khu thương mại tự do Đà Nẵng nhằm tạo động lực phát triển mới, giúp đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội của TP, phát huy vai trò là đầu tàu, dẫn dắt phát triển kinh tế của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ”, Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh.

Theo ông, đây cũng là cơ sở để thí điểm nghiên cứu chính sách mới, làm tiền đề để luật hóa các quy định về khu thương mại tự do cho cả nước.

Ngoài ra, Chính phủ đề xuất cho Đà Nẵng thực hiện các chính sách mới như được thực hiện thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đối với dự án trung tâm logistics; phát triển lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; đầu tư, quản lý, khai thác và xử lý tài sản kết cấu hạ tầng, trang thiết bị phục vụ phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo…

Quốc hội nghe tờ trình, thẩm tra Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng. Ảnh: P.Thắng

Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua nội dung này tại kỳ họp thứ 7 theo trình tự thủ tục rút gọn, thông qua tại một kỳ họp.

Khu thương mại tự do tác động đến tăng trưởng thế nào?

Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cũng cho hay, cơ quan này đánh giá quy định hiện hành chưa bao quát hết các vấn đề phát sinh, một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn.

Do vậy, cần sửa đổi, hoàn thiện các cơ chế, chính sách đặc thù tạo tiền đề cho sự phát triển của TP Đà Nẵng thời gian tới.

Về thí điểm thành lập khu thương mại tự do, cơ quan thẩm tra nhận định đây là chính sách mang tính đột phá, là quyết tâm chính trị, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của TP Đà Nẵng và Chính phủ trong áp dụng mô hình phát triển tiên tiến của thế giới.

“Nếu thực hiện thành công sẽ tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Đà Nẵng và cả vùng”, ông Mạnh nói.

Cơ quan thẩm tra cũng nhất trí định hướng chính sách lựa chọn lĩnh vực đột phá để tập trung phát triển là vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Ủng hộ chủ trương thí điểm thành lập Khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, song cơ quan thẩm tra cũng lưu ý là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, gắn với thể chế và hệ thống pháp luật.

Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo làm rõ, quy định cụ thể về khái niệm, mô hình tổ chức; nguồn lực thực hiện, đầu tư phát triển hạ tầng khu thương mại tự do; tác động đến phát triển doanh nghiệp, tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội và tính lan tỏa vùng miền...

Về một số chính sách hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo trên địa bàn TP Đà Nẵng, đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra ủng hộ.

Theo ông Mạnh, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung đánh giá, thuyết minh và làm rõ một số nội dung mới để bảo đảm căn cứ, tính khả thi trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Các nội dung cần đánh giá bổ sung, gồm: việc ưu đãi thuế cần được đặt trong bối cảnh áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu; hạn chế tạo sự khác biệt quá lớn trong áp dụng chính sách thuế giữa các đối tượng, giữa vùng miền; tác động của chính sách ưu đãi thuế đến tổng thu ngân sách Nhà nước của Trung ương và địa phương.