Góp ý vào Dự thảo Nghị quyết quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước ngày 14/2, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề cập đến hoạt động tạm giữ, tạm giam, tố tụng, thi hành án, thực hiện chức năng thanh tra. Theo ông, đây là một vấn đề hết sức tế nhị, liên quan đến quyền của con người.

“Nếu các cơ quan, cá nhân đang trong thời kỳ thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử mà hợp nhất, giải thể thì sẽ như thế nào? Cho nên, việc cho phép tiếp tục kế thừa để tổ chức thực hiện theo quy trình tố tụng là hết sức quan trọng. Nhưng cần sự thận trọng, khách quan, công tâm, vô tư để ổn định tính pháp huy tính dân chủ, quyền con người không bị ảnh hưởng”, ông Hòa nói.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp). Ảnh: P.Thắng

Ông Hòa nhận định khi tới đấy sắp xếp, tổ chức lại hệ thống thanh tra thì các quy định trong nghị quyết này sẽ rất hữu hiệu làm cho các hoạt động của cơ quan thanh tra không bị “vấp, vướng bận”.

Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sửu (đoàn Thừa Thiên Huế) băn khoăn việc sắp xếp các cơ quan liên quan khi bỏ công an cấp huyện.

Bà cho biết theo quy định về pháp luật hình sự, công an huyện là cơ quan đầu tiên, trực tiếp, thực hiện các hoạt động tố tụng.

Với việc nghị quyết quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước có hiệu lực từ ngày 1/3, theo bà Sửu, sẽ còn thời gian rất ngắn để các cơ quan tố tụng khác như Viện kiểm sát, Tòa án thực hiện những công việc tiếp theo, và sẽ khó có sự điều chỉnh phù hợp với việc giải thể công an cấp huyện.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sửu (đoàn Thừa Thiên Huế)

Đối chiếu với hiệu lực nghị quyết, bà Sửu đề nghị cần có cơ chế đặc thù riêng để phục vụ hoạt động tố tụng.

Góp ý thêm về vấn đề xử lý tài sản sau sáp nhập, đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Đức (TP Hồ Chí Minh) nêu thực tế khi thực hiện chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện cũng đã có những vướng mắc.

Với cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy lần này, theo ông Đức, là cuộc sáp nhập rất lớn nên số lượng tài sản sau sáp nhập cũng rất lớn. Và nghị định hiện có về xử lý tài sản sau sáp nhập vẫn chưa thể bao quát hết.

"Ví dụ tài sản hình thành trong tương lai, nằm trong những đề án, dự án mà chủ đầu tư là các cơ quan chịu sự sáp nhập. Trong quá trình thực hiện sẽ có phát sinh, như vấn đề chậm thời gian, đội vốn, kéo dài... buộc phải xử lý. Vậy trách nhiệm đặt ra thuộc về đơn vị nào?”, ông Đức nói và đề nghị tính toán đến việc đảm bảo sao cho tài sản được xử lý hợp lý, rõ trách nhiệm.

Liên quan đến vấn đề xử lý cơ cấu tổ chức và con người bị tác động sau sáp nhập, ông Nguyễn Minh Đức cho rằng, hiện đã có Nghị định 177 và 178, Thông tư 01/2025 về vấn đề giải quyết chế độ cho những người có nguyện vọng về hưu để thực hiện cuộc sắp xếp này.

“Cới người lao động trong những cơ quan bị sáp nhập, kết thúc, họ không đủ điều kiện thỏa mãn trong các nghị định, thông tư trên thì chúng ta cần tính toán như nào. Có thể đưa ra điều khoản quét, đề cập đến quyền của những người này trước sự tác động đó", ông Đức góp ý.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: P.Thắng

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết dự thảo nghị quyết chỉ quy định nguyên tắc chung để xử lý vấn đề khi sắp xếp tổ chức bộ máy, không quy định về trình tự, thủ tục, chế tài.

“Chúng tôi đã tính toán rất kỹ để trong nghị quyết này chỉ đưa ra nguyên tắc chung để xử lý vấn đề khi sắp xếp, tổ chức bộ máy”, ông Ninh nói thêm với những vấn đề đã rõ và không có vướng mắc, sẽ tiếp tục thực hiện theo các quy định hiện hành.

Ví dụ về xử lý tài sản, chế độ chính sách với cán bộ, công chức, theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã có các nghị định ban hành trước đó. Còn những vướng mắc phát sinh thì báo cáo cơ quan có thẩm quyền xử lý.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cũng nêu rõ, việc sắp xếp bộ máy có phạm vi rộng nên chưa thể lường hết được những vấn đề phát sinh. Vì vậy, nghị quyết cho phép Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân, Chánh án tòa án nhân dân và người có thẩm quyền được phép xử lý các vấn đề phát sinh.