Dưới sự chủ trì của Phó Tổng Thanh tra Lê Tiến Hào, ngày 16/4, Thanh tra Chính phủ tổ chức họp báo thông báo kết quả công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng quý I năm 2013 và kế hoạch công tác quý II năm 2013. Ảnh: Hồng Hà

Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2013 và thay thế Quyết định số 77/2007/QĐ-TTg ngày 28/5/2007 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Ông Hoàng Hữu Lượng, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết, Quy chế mới có 8 nội dung lớn khác so với Quy chế ban hành năm 2007, cụ thể:

Việc quy định người phát ngôn (NPN) và cung cấp thông tin cho báo chí của cơ quan hành chính Nhà nước (CQHCNN) đã rõ ràng hơn

3 người có thể phát ngôn: Người đứng đầu CQHCNN; người được người đứng đầu CQHCNN giao nhiệm vụ phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí thường xuyên (sau đây gọi là NPN); trường hợp cần thiết, người đứng đầu CQHCNN có thể ủy quyền cho người có trách nhiệm thuộc cơ quan mình phát ngôn (sau đây gọi chung là người được ủy quyền phát ngôn) hoặc phối hợp cùng NPN để phát ngôn hoặc cung cấp thông tin cho báo chí về những vấn đề cụ thể được giao.

Việc ủy quyền phát ngôn được thực hiện bằng văn bản, chỉ áp dụng trong từng vụ việc và có thời hạn nhất định. NPN, người được ủy quyền phát ngôn không được ủy quyền tiếp cho người khác.

Quy chế cũng đã bổ sung thêm so với Quy chế cũ số điện thoại và địa chỉ email của NPN phải được công bố. NPN nếu đi vắng mà không thể thực hiện phát ngôn hoặc cung cấp thông tin cho báo chí thì phải báo cáo để người đứng đầu CQHCNN ủy quyền cho người có trách nhiệm thuộc cơ quan mình thực hiện việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Khi thực hiện ủy quyền thì họ tên, chức vụ, số điện thoại và địa chỉ email của người được ủy quyền phát ngôn, văn bản ủy quyền phải được đăng tải trên cổng thông tin điện tử hoặc trang tin điện tử của CQHCNN trong thời hạn 12 giờ kể từ khi ký văn bản ủy quyền.

Về cung cấp thông tin của các nhân thuộc CQHCNN

Quy chế cũ chỉ quy định các cá nhân của CQHCNN không được giao nhiệm vụ phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí thì không được nhân danh CQHCNN để phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí vì việc các cá nhân, kể cả thuộc cơ quan Nhà nước, đều có quyền cung cấp thông tin cho báo chí đã được quy định trong Luật Báo chí.

Tuy nhiên, qua 5 năm thực hiện Quy chế thì nhiều người trong cơ quan hành chính lại hiểu sai, cho rằng, việc cung cấp thông tin cho báo chí là trách nhiệm của NPN. Vì vậy, Quy chế mới đã quy định rõ hơn vấn đề này tại khoản 4 Điều 2: Các cá nhân của CQHCNN được cung cấp thông tin cho báo chí theo quy định pháp luật nhưng không được nhân danh CQHCNN để phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí; không được tiết lộ bí mật điều tra, bí mật công vụ, thông tin sai sự thật; trung thực khi cung cấp thông tin cho báo chí và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin đã cung cấp.

Thời hạn phát ngôn và cung cấp thông tin được rút ngắn

Đối với phát ngôn và cung cấp thông tin định kỳ: Hàng tháng cung cấp thông tin định kỳ cho báo chí và cập nhật thông tin trên cổng thông tin điện tử hoặc trang tin điện tử của cơ quan mình theo các quy định tại Nghị định số 43/2011/NĐ-CP ngày 13/6/2011 của Chính phủ. Ít nhất 3 tháng 1 lần tổ chức họp báo để cung cấp thông tin định kỳ cho báo chí (Quy chế cũ là 6 tháng 1 lần).

Đối với phát ngôn và cung cấp thông tin trong trường hợp đột xuất bất thường: Trường hợp xảy ra vụ việc cần có ngay thông tin ban đầu của CQHCNN thì NPN hoặc người được ủy quyền phát ngôn có trách nhiệm chủ động phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí trong thời gian chậm nhất là 1 ngày kể từ khi vụ việc xảy ra. (Quy chế cũ quy định là 2 ngày).

Quyền và trách nhiệm của người đứng đầu CQHCNN trong việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Đây là Điều mới hoàn toàn so với Quy chế cũ. Điều này quy định rất rõ trách nhiệm của người đứng đầu, thể hiện: Người đứng đầu chịu trách nhiệm về việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của cơ quan hành chính kể cả trong trường hợp ủy quyền cho người khác phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Người đứng đầu cơ quan hành chính tổ chức chỉ đạo việc chuẩn bị các thông tin và chế độ phát ngôn của cơ quan hành chính mình.

Người đứng đầu cơ quan hành chính xem xét hỗ trợ kinh phí cho NPN, người được ủy quyền phát ngôn của cơ quan mình để thực hiện việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Về những vấn đề từ chối, không phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí

Quy chế mới có bổ sung quy định về trường hợp từ chối, không phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí, đó là: Các vụ việc đang trong quá trình thanh tra; nghiên cứu giải quyết khiếu nại, tố cáo; những vấn đề tranh chấp, mâu thuẫn giữa các cơ quan, đơn vị Nhà nước đang trong quá trình giải quyết, chưa có kết luận chính thức của người có thẩm quyền mà theo quy định không được cung cấp thông tin cho báo chí.

Trách nhiệm của cơ quan báo chí, nhà báo

Trên cơ sở những quy định nằm ở các điều của Quy chế cũ đồng thời bổ sung về trách nhiệm pháp lý trong việc thông tin đúng nội dung phát ngôn, trong Quy chế mới đã thiết kế riêng thành 1 điều với nội dung: Cơ quan báo chí, nhà báo có trách nhiệm đăng, phát, phản ánh trung thực nội dung phát ngôn và thông tin do NPN, người được ủy quyền phát ngôn cung cấp, đồng thời phải ghi rõ họ tên NPN, người được ủy quyền phát ngôn. Trường hợp cơ quan báo chí đăng, phát đúng nội dung NPN, người được ủy quyền phát ngôn cung cấp thì không phải chịu trách nhiệm về nội dung thông tin đó.

Về xử lý vi phạm

Trong Quy chế này đã có 1 điều quy định về khung trong việc xử lý vi phạm mà Quy chế cũ không có quy định: Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định trong Quy chế này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Bộ Thông tin và Truyền thông định kỳ kiểm tra việc thực hiện Quy chế của các CQHCNN, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện

Đây là nội dung mới so với Quy chế cũ được quy định tại Điều 10 Quy chế hiện hành, thể hiện trách nhiệm của Bộ Thông tin và Truyền thông trong việc thực hiện Quy chế của các CQHCNN.

Cục trưởng Cục Báo chí tin tưởng, Quy chế phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí mới được Thủ tướng Chính phủ ban hành sẽ tạo điều kiện để các CQHCNN cung cấp thông tin chính thống, công khai, thực hiện minh bạch hóa thông tin của các CQHCNN và những người có trách nhiệm trong hoạt động quản lý Nhà nước; công tác phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí đạt hiệu quả cao hơn, đáp ứng tốt công tác tuyên truyền, định hướng cũng như nhu cầu thụ hưởng thông tin của người dân.

Được biết, sau buổi họp báo hôm nay, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tổ chức tập huấn về nội dung Quy chế mới cho NPN của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.