(Thanh tra) - Đó là một trong những nội dung mà Bộ Xây dựng trả lời câu hỏi chất vấn của Đại biểu Quốc hội Hoàng Hữu Chiến được thể hiện tại Văn bản số 12451/BXD-KCHT ngày 29/10/2025 của Bộ Xây dựng gửi Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang.
Bộ Xây dựng nhận được câu hỏi chất vấn của Đại biểu Quốc hội Hoàng Hữu Chiến - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang do Ủy ban Dân nguyện và Giám sát chuyển đến theo Công văn số 1627/UBDNGS15 ngày 21/10/2025 với nội dung:
Thời gian qua, Bộ Xây dựng với vai trò chủ đạo về quy hoạch và quản lý nhà nước về xây dựng đô thị, giao thông và hạ tầng có liên quan. Tuy nhiên, giá nhà chung cư cao so với thu nhập của người dân, tình trạng úng ngập tại các đô thị vẫn xảy ra và có diễn biến phức tạp. Ví dụ: Ngập úng tại thành phố Hà Nội sau bão số 11 vừa qua. Đại biểu Quốc hội Hoàng Hữu Chiến đề nghị Bộ Xây dựng làm rõ các nguyên nhân và giải pháp thực hiện trong thời gian tới để chấm dứt tình trạng ngập úng tại các đô thị trên cả nước.
Trả lời Đại biểu Quốc hội Hoàng Hữu Chiến, Bộ Xây dựng cho biết, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng ngập úng đô thị trên diện rộng khi có mưa, bão lớn kết hợp với lũ thượng nguồn tại các đô thị là do tác động của điều kiện tự nhiên và biến đổi khí hậu, nước biển dâng; Phát triển mạng lưới cống thoát nước không theo kịp tốc độ đô thị hóa tại các tỉnh, thành phố trên cả nước; Công tác quy hoạch (hiện nay, có 6 thành phố trực thuộc Trung ương được lập quy hoạch chuyên ngành thoát nước và quy hoạch hoạch quản lý cao độ nền, 28 tỉnh còn lại tích hợp phương án thoát nước trong quy hoạch tỉnh, nên các phương án thoát nước chỉ mang tính định hướng chung, thiếu nhiều thông tin, dữ liệu, đặc biệt là các thông tin liên quan đến biến đổi khí hậu và nước biển dâng); Thiếu nguồn lực thực hiện đầu tư xây dựng công trình thoát nước đô thị và ý thức của người dân bảo vệ hệ thống thoát nước của cộng đồng chưa cao, hành vi xả rác thải xuống hồ điều hòa, mương thoát nước, lấp bịt ga thu nước của người dân còn diễn ra khá phổ biến cũng là một nguyên nhân góp phần làm giảm khả năng tiêu thoát nước của hệ thống nên dẫn đến ngập úng.
Bộ Xây dựng đưa ra các giải pháp thực hiện trong thời gian tới để chấm dứt tình trạng ngập úng tại các đô thị trên cả nước như: Đối với các địa phương, chỉ đạo các đơn vị quản lý vận hành hệ thống thoát nước phải chủ động nâng cao hiệu quả khơi thông cửa thu nước, nạo vét cống rãnh và chuẩn bị trước các phương án xử lý tại các vị trí, tuyến đường dự báo khả năng xuất hiện ngập.
Đơn vị quản lý thoát nước chuẩn bị và phương án xử lý tại các vị trí, tuyến đường dự báo khả năng xuất hiện ngập. Phối hợp và nâng cao hiệu quả của công tác dự báo thời tiết và chuẩn bị ứng phó ngập úng.
Duy tu, sửa chữa các vị trí cống xuống cấp, khơi thông dòng chảy, nạo vét lòng cống, miệng thu, kênh rạch, cửa xả để tăng cường khả năng thoát nước đạt năng lực thoát nước 100%. Tổ chức kiểm tra, rà soát vận hành các cống kiểm soát triều và trạm bơm thoát nước để tăng khả năng thoát nước.
UBND các tỉnh, thành chỉ đạo các UBND phường, xã tăng cường tuyên truyền, vận động Nhân dân, các tổ chức trong công tác bảo vệ, quản lý các công trình thoát nước và xử lý nước thải, chống lấn chiếm, giữ gìn vệ sinh và xả thải đúng quy định.
Chuẩn bị máy bơm di động, xe bơm di động nhằm bơm thoát nước cho các điểm bị ngập úng cục bộ.
Công bố, ban hành danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp trong phạm vi địa phương (khoản 6 Điều 63 Luật Tài nguyên nước) để phòng, chống ngập, úng và bảo vệ nguồn nước.
Giải pháp lâu dài, tích hợp quy hoạch thoát nước với quy hoạch sử dụng đất, giao thông và thủy lợi. Nhất là hiện nay các tỉnh thành phố đang điều chỉnh Quy hoạch tỉnh sau khi sáp nhập.
Rà soát điều chỉnh quy hoạch thoát nước, tính toán rà soát lại lưu lượng của hệ thống thoát nước và có kế hoạch ưu tiên nguồn vốn đầu tư công vào lĩnh vực thoát nước. Tập trung nguồn lực, xây dựng đồng bộ hệ thống các công trình thoát nước theo quy hoạch, kế hoạch, lập danh mục các dự án thoát nước theo hình thức PPP nhằm thu hút đầu tư. Quyết liệt chỉ đạo và tập trung nguồn lực để hoàn thành dứt điểm các dự án thoát nước hiện đang triển khai đầu tư xây dựng.
Đầu tư xây dựng công trình thoát nước (xây dựng trạm bơm đầu mối, tuyến cống gom, cống bao...), nâng cấp và cải tạo các hệ thống thoát nước đã xuống cấp, dần thay thế các tuyến thoát nước đã bị hư hỏng, thay thế, cải tạo hố ga thu nước cũ thành hố ga ngăn mùi... Đẩy nhanh tiến độ xử lý các điểm ngập úng cục bộ lớn như xây dựng bể chứa lưu trữ, trạm bơm…
Đối vớ các bộ, ngành: Bộ Xây dựng chỉnh lý, hoàn thiện Dự án Luật Cấp, thoát nước trình Chính phủ năm 2026 và trình Quốc Hội ban hành năm 2027; tập trung rà soát sửa đổi, bổ sung Nghị định số 80/2014/NĐ-CP về thoát nước và xử lý nước thải trình Chính phủ tháng 6/2026. Nghiên cứu quy định cơ chế hỗ trợ và phối hợp đầu tư công trình thoát nước chống ngập cục bộ tại các đô thị và nghiên cứu, hướng dẫn giải pháp áp dụng thoát nước chống ngập theo mô hình thoát nước bền vững, mô hình thành phố bọt biển. Sửa đổi, ban hành Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về quy hoạch đô thị và nông thôn thay thế QCVN 01:2021/BXD quy chuẩn này làm cơ sở quy hoạch đồng bộ hệ thống thoát nước đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó yêu cầu về hệ thống thoát nước mặt.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì và phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát các trạm bơm tiêu thoát nước thủy lợi kết hợp thoát nước mưa đô thị, chỉ đạo các địa phương phối hợp chặt chẽ từ công tác quy hoạch đến vận hành hệ thống thủy lợi với hệ thống tiêu thoát nước của đô thị để giải quyết giữa tiêu thoát nước của sông nội thị với tiêu thoát nước khu vực nội thị…
Bộ Tài chính xây dựng cơ chế PPP cho các dự án thoát nước và xử lý nước thải và huy động, bố trí vốn cho các dự án đầu tư xây dựng công trình thoát nước và xử lý nước thải; hướng dẫn cụ thể việc quản lý, sử dụng nguồn thu từ dịch vụ thoát nước và xử lý nước thải cho việc tái đầu tư xây dựng, vận hành hệ thống thoát nước. Xem xét tăng tỷ lệ bố trí vốn ngân sách trung ương cho các dự án thoát nước chống ngập, dự án thu gom và xử lý nước thải của các địa phương.
“Như vậy, việc chống ngập úng đô thị cần tiếp cận tổng thể, liên ngành và liên vùng. Các thành phố trực thuộc Trung ương cần phối hợp chặt chẽ từ khâu quy hoạch, đầu tư, quản lý, tài chính và công nghệ để hình thành hệ thống thoát nước đồng bộ, hiện đại và thích ứng biến đổi khí hậu”, Bộ Xây dựng phúc đáp.
