“Doanh nghiệp hiện nay rất khó khăn, nhiều doanh nghiệp lớn chúng tôi biết đã phải bán gần hết tài sản, những gì bán được đã bán”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết. Ảnh: P.Thắng

Sáng ngày 9/5, tại phiên họp 23, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2022; tình hình triển khai những tháng đầu năm 2023.

Doanh nghiệp, người dân đang bị bào mòn sức lực

“Tôi cảm giác báo cáo này rất nhiều màu hồng. Phần phân tích về tồn tại, hạn chế và nguyên nhân không rõ”, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu ý kiến.

Để minh chứng cho nhận định của mình, ông Phương dẫn kết quả tăng trưởng năm 2022 và đề nghị Chính phủ đánh giá đúng, thực chất biểu đồ tăng trưởng của đất nước.

“Thực ra không phải đến quý I/2023 tăng trưởng mới giảm đột ngột, rơi từ 8,2% xuống 3,3%, mà từ cuối quý III, đầu quý IV đã có xu hướng giảm. Khi đánh giá đúng biểu đồ này thì không cảm thấy đột ngột, chứ tăng trưởng từ 8,2% rớt còn 3,3% thì cảm giác bất an”, Phó Chủ tịch Quốc hội phân tích.

Nhắc đến vấn đề nội tại của nền kinh tế, ông Phương cho rằng báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ những tồn tại, yếu kém liên quan thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, sự yếu kém của ngân hàng chưa được xử lý dứt điểm.

“Nền kinh tế của chúng ta là kinh tế mở, nhưng nếu bên trong tốt sẽ giảm thiểu được tác động bên ngoài”, ông Phương phản ánh thực tế bên trong, doanh nghiệp, người dân đang bị bào mòn sức lực.

Qua tiếp xúc cử tri, ông chia sẻ nhiều doanh nghiệp đã nói rất thẳng thắn về việc họ phải dùng những đồng dự trữ cuối cùng để trang trải cho 2 năm vừa qua, bây giờ không còn dư địa nào để làm.

Phát biểu sau đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, báo cáo đánh giá sát thực tế, khách quan hơn, có trọng tâm, trọng điểm. Theo Chủ tịch Quốc hội, suy giảm động lực và tốc độ tăng trưởng bắt đầu rất rõ. Các thị trường xuất hiện tình trạng rất khó khăn, từ tài chính, tiền tệ tới bất động sản, không có thanh khoản.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: P.Thắng

Đầu tư công còn gần 1 triệu tỷ trong ngân hàng, không giải ngân được; lạm phát thấp, lãi suất thì cao. “Toàn nghịch lý cả”, ông Huệ lưu ý.

Thêm nữa, nhiều chỉ tiêu giảm nhanh, như chỉ số sản xuất công nghiệp 4 tháng giảm 1,8% cùng kỳ (năm ngoái tăng 7,8%); số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 25% và gần bằng số lập mới và qua lại hoạt động, tức là không có tăng trưởng về doanh nghiệp. Thu hút FDI giảm gần 18% so với cùng kỳ 2022; xuất khẩu 4 tháng giảm gần 12%; nhập khẩu giảm hơn 15%....

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, “con số nói hết tất cả, không cần nói nhiều”, cho thấy doanh nghiệp, người dân đang khó khăn. Ông đề nghị Chính phủ phân tích rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan để có giải pháp tập trung.

Ví dụ quy hoạch còn tắc, kế hoạch sử dụng đất vướng và chậm 4 tháng so với nghị quyết của Quốc hội, thì làm sao có dự án đầu tư được, giải pháp thế nào? Do đó, cần tập trung vào các giải pháp mà nghị quyết của Quốc hội đã có, Trung ương đã có.

Cán bộ không chịu làm, lại thêm hàng ngàn thủ tục mới phát sinh

Chủ tịch Quốc hội đặc biệt nhấn mạnh phải tập trung cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, công vụ.

“Các vấn đề liên ngành như đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường… qua số liệu điều tra của VCCI thì hiệu lực điều hành rất yếu”, Chủ tịch Quốc hội nêu.

Cần khắc phục một bộ phận cán bộ lẩn tránh, né tránh trách nhiệm, sợ sai, không chịu làm, đùn đẩy trách nhiệm. Việc của anh đẩy cho người khác, việc cấp dưới đẩy lên cấp trên, theo Chủ tịch Quốc hội.

Không chỉ khó khăn về dòng vốn, các doanh nghiệp cũng gặp khó về các thủ tục đầu tư, môi trường đầu tư thì rất kém, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: P.Thắng

Thay mặt Chính phủ, giải trình làm rõ thêm một số vấn đề, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết khó nhất hiện nay là tâm lý của thị trường, đầu tư của xã hội và né tránh, sợ trách nhiệm của cán bộ các cấp.

Bộ trưởng dẫn chứng, năm 2022, TP HCM gửi 584 văn bản hỏi ý kiến và bộ đã có 604 văn bản trả lời. Vấn đề là tất cả nội dung TP HCM hỏi đều thuộc thẩm quyền của TP. “Đấy là hiện tượng né tránh, đùn đẩy, đá bóng lên trên rồi chờ, tức là không làm gì”, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư nói.

Vấn đề khó khăn của doanh nghiệp, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng là dòng tiền. Bởi điều hành tín dụng có vấn đề, lúc thả ra nhanh quá, lúc siết lại cũng nhanh quá.

“Doanh nghiệp hiện nay rất khó khăn, nhiều doanh nghiệp lớn chúng tôi biết đã phải bán gần hết tài sản, những gì bán được đã bán”, ông Dũng nói, doanh nghiệp bán 50% giá thực và người mua toàn là nước ngoài.

“Đây là câu chuyện, chúng tôi đã cảnh báo rất nhiều lần, rất là nguy hiểm" - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh, các doanh nghiệp lớn chúng ta cần giữ, hỗ trợ để ổn định cho nền kinh tế.

Không chỉ khó khăn về dòng vốn, các doanh nghiệp cũng gặp khó về các thủ tục đầu tư, môi trường đầu tư thì rất kém.

“Chúng ta đấu tranh suốt mấy năm nay, thể chế đã cải thiện, cải tiến rất nhiều để giảm các điều kiện kinh doanh và các loại kinh doanh có điều kiện, nhưng bây giờ thông qua các văn bản của các bộ, ngành, các địa phương đã phát sinh ra hàng ngàn thủ tục mới”, ông Dũng cho biết.

Theo Bộ trưởng, thời gian qua, Chính phủ đã rất nỗ lực nhiều, ban hành nhiều nghị quyết, công điện, chỉ thị, họp hành liên tục và bước đầu có chuyển biến tích cực, tháng 4 có dấu hiệu tốt.

Khẳng định sẽ tham mưu để có những giải pháp phù hợp hơn, sát đúng hơn, ông Dũng cũng thừa nhận, mục tiêu tăng trưởng 6,5% vẫn rất lo ngại. Muốn đạt mục tiêu này thì tăng trưởng các tháng sau phải đạt trên 8%. Đây là khó khăn thách thức, tuy nhiên Chính phủ vẫn giữ mục tiêu này để phấn đấu, theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư.