Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định, việc duyệt dự án Thép Cà Ná (Ninh Thuận) không có lợi ích nhóm

Đề nghị trả lời thật, thẳng thắn với cử tri 

Nhắc lại sự cố ô nhiễm môi trường biển do Formosa gây ra, ĐB Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) chất vấn về việc bổ sung quy hoạch dự án thép Cà Ná của Tập đoàn Hoa Sen tại Ninh Thuận.

Theo ĐB, dự án này được phê duyệt bất chấp sự phản đối gay gắt của dư luận, bất chấp sự hoang mang, lo lắng của người dân, bất chấp sự phản biện, cảnh báo mạnh mẽ của các chuyên gia kinh tế, môi trường về nguy cơ môi trường biển không chỉ ở vùng biển Ninh Thuận mà còn ảnh hưởng đến các vùng biển lân cận như Khánh Hoà, Phú Yên.

“Đề nghị Bộ trưởng trả lời thật, trả lời thẳng với cử tri cả nước những vấn đề sau: Dù chỉ là bổ sung quy hoạch nhưng dự án đã đi ngược lại chủ trương của Chính phủ là đánh đổi môi trường, vậy có hay không xuất hiện lợi ích nhóm trong việc bổ sung quy hoạch dự án. Có hay không việc Bộ Công thương đã và đang chạy theo doanh nghiệp để làm dự án? Đầu tư quy hoạch hay quy hoạch theo đầu tư?”.

Theo ĐB Hiền, việc bất chấp những phản biện khoa học, tâm huyết của các chuyên gia, để các cơ quan chức năng bổ sung quy hoạch dự án này có được xem là hành vi dẫn đến tội ác hay không?

Không lợi ích nhóm

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh cho biết, Việt Nam có trữ lượng quặng sắt khoảng 1,5 tỷ tấn nhưng hàng năm chúng ta đang phải nhập khẩu thép từ nước ngoài cỡ 3 tỷ USD, đến 2020 có thể chúng ta phải nhập khẩu lên đến 15 tỷ USD.

Sắt thép hiện nay mới đáp ứng được một số chủng loại sắt thép xây dựng... Còn sắt thép cơ bản, đặc biệt là thép thô phục vụ cho các ngành cán thép, luyện thép, cho các sản phẩm đầu ra là sắt các loại thì chúng ta hầu như chưa có.

Ngoại trừ một số các doanh nghiệp như Hòa Phát, Tổng Công ty Thép thì chúng ta có một số dự án, nhưng quy mô rất nhỏ. Mỏ sắt Thạch Khê có quy mô rất lớn, nếu khai thác tốt khả năng có thể đóng góp vào mức tăng trưởng hàng năm khoảng 0,3 đến 0,4% GDP….

Chủ trương, quan điểm của Chính phủ là phát triển bền vững trên tất cả các lĩnh vực. Trong các lĩnh vực công nghiệp sẽ tiếp tục ưu tiên khai thác các nguồn tài nguyên, bảo đảm đầu tư phát triển các ngành công nghiệp cơ bản để tạo nền tảng cho phát triển các ngành kinh tế công nghiệp và các ngành kinh tế khác.

“Tôi khẳng định công khai tại diễn đàn này là chúng ta không đánh đổi môi trường lấy các dự án công nghiệp bằng mọi giá và cũng không có câu chuyện các dự án thép đưa ra đây để đánh đổi lấy môi trường. Tôi cũng khẳng định luôn là không phải vấn đề lợi ích nhóm”, Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, tại sao là lợi ích nhóm khi chúng ta đang hướng tới phát triển hài hòa và bền vững các ngành kinh tế, để bảo đảm nguyên liệu cho các ngành công nghiệp được khai thác một cách hợp lý và bền vững...

Chúng ta đang hướng tới phát triển những tập đoàn công nghiệp quốc gia, có điều kiện khai thác và phát triển tốt thì tại sao chúng ta phải hạn chế điều đó?

“Chúng tôi khẳng định, quy hoạch ngành thép đã có từ 2011, dự án thép Cà Ná đã được phê duyệt từ 2011. Quy hoạch này đã được thực hiện đầy đủ các quy trình, thủ tục”.

Thép Cà Ná đã được xem xét thận trọng

Vào những năm 2008-2009, dự án Thép này không được tiếp tục được thực hiện do năng lực tài chính của chủ đầu tư nên dự án này đã được đưa ra khỏi quy hoạch.

Tuy nhiên, vào thời điểm cuối năm 2015, dự án này tiếp tục được nghiên cứu và Tập đoàn Tôn Hoa Sen đã làm việc với Ninh Thuận đề xuất đưa vào quy hoạch thép và đồng thời đề nghị xin chủ trương đầu tư thực hiện dự án với những cam kết bảo vệ môi trường, công nghệ.

Bộ Công thương căn cứ theo yêu cầu thực tế trong phát triển quy hoạch thép, đã tổ chức khảo sát, làm việc với tỉnh Ninh Thuận đánh giá lại hiện trạng và đánh giá năng lực nhà đầu tư.

Đây là điều chỉnh quy hoạch, quy hoạch chỉ xây dựng trên cơ sở đánh giá những lợi thế so sánh của chúng ta, phù hợp với mặt địa điểm để phục vụ cho phát triển của các dự án đầu tư chứ không phải dự án đầu tư đã được phê duyệt.

“Chúng ta nói về môi trường, nói về biển Cà Ná, thậm chí có nhiều ý kiến nói rằng chúng ta có đánh đổi muối Cà Ná lấy thép ở Cà Ná hay không? Tôi khẳng định đây không phải là chuyện đánh đổi. Đây là quan điểm phát triển bền vững, hài hoà của của nền kinh tế trong khai thác các lợi thế của đất nước”.

Dự án thép Cà Ná đã được xem xét một cách cẩn trọng, đầy đủ các quy trình, đã được phê duyệt tại quy hoạch mới nhất về thép.

Tuy nhiên, trên quan điểm phải bảo vệ môi trường, Thủ tướng Chính phủ đã giao trách nhiệm cho các bộ ngành phối hợp làm rõ với chủ đầu tư, với địa phương về các nội dung liên quan đến báo cáo tiền khả thi và báo cáo khả thi của dự án.

Có nghĩa rằng, tất cả các chi tiết liên quan đến công nghệ, liên quan đến thiết bị, phương án xử lý chất thải cũng như các biện pháp để bảo vệ môi trường, hiệu suất của dự án và hàng loạt vấn đề khác sẽ được xem xét, thẩm định và phê duyệt.

"Không chỉ dự án thép Cà Ná, mà còn dự án khác như thép Dung Quất mà mới đây Tập đoàn Hòa Phát báo cáo xin tham dự và các dự án thép khác đều phải đảm bảo các quy định của pháp luật, đặc biệt là dựa trên nguyên tắc cao nhất bảo vệ môi trường, từ những bài học mà chúng ta rút ra từ dự án thép của Formosa", Bộ trưởng Bộ Công thương chốt lại.

Nếu có hệ lụy, Bộ trưởng có dám từ chức?

Cũng đề cập đến dự án thép Cà Ná, ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre), đặt vấn đề: Chủ tịch Tôn Hoa Sen có hứa với Thủ tướng nếu có sai phạm thì giao toàn bộ tài sản cho Thủ tướng. Tôi đánh giá cao lời hứa này.

“Tôi không muốn có hệ lụy xảy ra với nhân dân, đất nước này nhưng nếu sau này có hệ lụy, Bộ trưởng có dám cam kết lạc quan trước Quốc hội để xin hứa rằng sẽ từ chức hay không?”, ĐB Lưu Bình Nhưỡng hỏi.

Vì hết thời gian theo quy định chương trình, những nội dung chưa trả lời, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân giao, Bộ trưởng trả lời bằng văn bản.

Thảo Nguyên