Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ. Ảnh: TN

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ vừa có báo cáo về các vấn đề SGK năm 2020  - 2021 gửi các đại biểu  Quốc hội.

Theo báo cáo này, triển khai thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông mới, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phê duyệt 5 bộ SGK, trong đó có Bộ sách Cánh Diều để các địa phương, cơ sở giáo dục lựa chọn, đưa vào giảng dạy.

Bộ sách Cánh Diều chiếm 32% trong tổng số SGK lớp 1 được các nhà trường trong cả nước lựa chọn.

“Điều này cho thấy thành công bước đầu của chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK, không còn sự độc quyền trong xuất bản, phát hành SGK như trước đây”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhìn nhận.

Giá cao hơn do khổ to, giấy tốt, mực tốt...

Hiện nay, các bộ SGK lớp 1 mới có giá từ 179.000-194.000 đồng/bộ, khoảng 19.000/cuốn. Trong khi, bộ SGK lớp 1 cũ có giá 54.000 đồng, khoảng 9.000 đồng/cuốn.

Đề cập đến nguyên nhân giá của bộ SGK lớp 1 mới cao khoảng 2 lần so với sách cũ, Tư lệnh ngành Giáo dục và Đào tạo cho rằng là do SGK mới có số trang nhiều hơn, khổ sách rộng hơn SGK lớp 1 cũ.

Cạnh đó, SGK lớp 1 mới được in 4 màu (trong khi SGK lớp 1 cũ chỉ in 2 màu) nên đòi hỏi giấy in SGK phải tốt hơn (về độ trắng và định lượng giấy); mực in phải bảo đảm chất lượng.

Nguyên nhân nữa là, các bộ SGK lớp 1 mới được thực hiện theo phương thức xã hội hóa, không được trợ cấp một phần chi phí (đối với thù lao tác giả và kinh phí tổ chức biên soạn, thực nghiệm) như SGK lớp 1 cũ.

“Bộ Tài chính đã thẩm định giá nhưng các cấu thành giá SGK (nguyên vật liệu, nhân công) vẫn phải bảo đảm các chi phí theo quy định và không có sự hỗ trợ nào từ ngân sách nhà nước đối với các chi phí này. Điều này khiến giá thành SGK lớp 1 mới cao hơn so với giá thành SGK lớp 1 cũ”, báo cáo nêu.

Xác định SGK là mặt hàng thiết yếu, Chính phủ đã báo cáo và Uỷ ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu trình Quốc hội quyết định đưa SGK vào danh mục hàng hóa bình ổn giá (hoặc do Nhà nước định giá).

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nhìn nhận, một số nhà trường ở một số địa phương vẫn để xảy ra tình trạng lập danh mục sách tham khảo kèm theo SGK gửi cho cha mẹ học sinh để đăng kí mua "tự nguyện" gây băn khoăn trong dư luận.

Để tăng cường hơn nữa các quy định về việc sử dụng sách tham khảo trong dạy học ở các nhà trường, Bộ đang rà soát, chỉnh sửa Thông tư 21/2014 để quản lý chặt chẽ hơn, trong đó nghiêm cấm việc "ép" học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỳ hình thức nào và có chế tài mạnh hơn đối với các trường hợp vi phạm.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang từng bước khách quan hóa việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh (tách biệt với dạy học và kiểm tra, đánh giá thường xuyên).

“Việc này sẽ hạn chế việc giáo viên đưa các nội dung nâng cao trong sách tham khảo vào dạy học và kiểm tra, đánh giá khiến học sinh phải mua sách tham khảo; đồng thời, cũng góp phần khắc phục việc dạy thêm, học thêm sai quy định”, báo cáo nêu.

Nhận trách nhiệm vụ SKG Cánh Diều

Trước phản ánh về việc SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của Bộ sách Cánh Diều (Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh, do GS Nguyễn Minh Thuyết chủ biên) có một số nội dung chưa phù hợp, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã yêu cầu Hội đồng Quốc gia thẩm định SGK môn Tiếng Việt lớp 1 (Hội đồng Thẩm định) rà soát, kiểm tra.

Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận trách nhiệm về Bộ sách Cánh Diều

Sau đó, Bộ làm việc với tác giả thống nhất chỉnh sửa, bổ sung ngữ liệu để giáo viên thay thế một số đoạn, bài đọc cho phù hợp hơn với học sinh lớp một như bài: Cua, bò và đàn cá; Hai con ngựa; Lừa, thỏ và cọp...

Một số từ ngữ khó hiểu được thay thế như nhá, nom, quà... quà, chén... Hội đồng Thẩm định cũng đề nghị tác giả khi chọn văn bản thay thế không sử dụng truyện ngụ ngôn hoặc các đoạn, bài đa nghĩa; nên lựa chọn trong kho tàng văn học Việt Nam.

Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu nhà Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh và tác giả khẩn trương xây dựng phương án chỉnh sửa, hiệu đính để kịp thời, thuận lợi cho giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học.

Trước mắt, Bộ Giáo dục và Đào tạo có hướng dẫn, hỗ trợ giáo viên sử dụng các ngữ liệu được thay thế, bổ sung để thực hiện hoạt động dạy học các bài nằm trong chương trình học kì 1; đồng thời khẩn trương hoàn thiện việc điều chỉnh, bổ sung các nội dung trong SGK trước ngày 15/ 11/2020.

"Mặc dù việc chỉnh sửa/hiệu đính SGK vẫn thường xuyên được thực hiện đối với các SGK trước đây, nhưng việc để xảy ra bức xúc trong dư luận xã hội về một số điểm chưa phù hợp trong SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của Bộ sách Cánh Diều có trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng Thẩm định và tác giả”, báo cáo nêu.

Trong đó, truyền thông việc triển khai thực hiện chương trình, SGK mới chưa tốt, việc phản hồi các phản ánh về những điểm chưa phù hợp trong SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của Bộ sách Cánh Diều còn chưa kịp thời.

Bộ trưởng khẳng định, sẽ mở rộng các kênh đóng góp ý kiến để nắm bắt thông tin trên diện rộng, đa chiều từ giáo viên, cán bộ quản lý, các nhà khoa học và người dân. Trên cơ sở các ý kiến phản ánh, Bộ sẽ nghiên cứu để kịp thời đề ra các giải pháp bổ sung trong quá trình chỉ đạo tổ chức thực hiện.