Nhận định bệnh viện, trường học tự chủ, phải đi vay đầu tư xây dựng thì người bệnh, sinh viên "gánh" cả lãi vay được GS.TS Hoàng Văn Cường (đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội) nêu khi thảo luận ở nghị trường, sáng 5/11.

Đầu tư công cho giáo dục và y tế còn mờ nhạt

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường ghi nhận việc phân bổ vốn đầu tư công thời gian qua đã có những có thay đổi căn bản cả về lượng và chất. Nhưng theo ông, đầu tư cho giáo dục để phát triển trí lực và đầu tư cho y tế để nâng cao sinh lực dường như còn mờ nhạt.

Ông Hoàng Văn Cường dẫn chứng năm 2024, trong khoảng 120 nghìn tỷ được phân bổ cho đầu tư công thì Bộ Y tế phân bổ khoảng 1,2 ngàn tỷ (chiếm 1%); Bộ Giáo dục và Đào tạo được phân bổ 1,5 ngàn tỷ (chiếm 1,2%). 

Tương tự, năm 2025, dự kiến tổng phân bổ đầu tư công khoảng 148 nghìn tỷ, thì Bộ Y tế được phân bổ 5,7 nghìn tỷ (chiếm 3,7%); Bộ Giáo dục và Đào tạo được phân bổ 2,9 nghìn tỷ (chiếm 1,9%).

Trong phương án phân bổ vốn dự phòng giai đoạn 2021-2025 và vốn tăng thu ngân sách năm 2022, tổng cộng khoảng trên 50 nghìn tỷ, thì cả 2 lĩnh vực Giáo dục và Y tế không đều không có tên. 

“Với mức phân bổ vốn đầu tư phát triển cho Y tế và Giáo dục thấp như thế thì đương nhiên các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, các trường đại học trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo làm sao có vốn đầu tư phát triển”, ông Cường nói.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường nhận định bệnh viện, trường học tự chủ phải đi vay đầu tư xây dựng thì người bệnh, sinh viên gánh cả lãi vay. Ảnh: P.Thắng

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường băn khoăn, nếu chỉ thúc ép bệnh viện, trường học thực hiện tự chủ mà không có đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật ban đầu thì hậu quả thế nào?  

Ông kể, Chủ nhật (3/11) vừa qua, nhân chuyến đi họp ở Việt Trì, ông đã đến thăm Bệnh viện Đa khoa và Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ - 2 bệnh viện đã thực hiện cơ chế tự chủ.

“Đến cổng bệnh viện, tôi thực sự ngạc nhiên, không tin đấy là bệnh viện vì nhìn đẹp như khách sạn 5 sao. Vào bên trong đi thăm quan các khu vực đón tiếp, khám, điều trị và phòng bệnh nội trú, khu dịch vụ, khu vui chơi của trẻ em, y như một bệnh viện quốc tế”, đại biểu kể.

Ông nói, bệnh viện đã thực hiện tự chủ hoàn toàn, trình độ kỹ thuật về hỗ trợ sinh sản được xếp nhóm 5 toàn quốc. Tuy nhiên, điều trăn trở của lãnh đạo bệnh viện là làm thế nào để trả lãi 11% vốn vay ngân hàng xây dựng cơ sở vật chất hiện đại đó. 

Nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là động lực phát triển bền vững

Nếu chỉ tính khấu hao để tái đầu tư và bù đắp chi thường xuyên theo đúng tinh thần tự chủ chi đầu tư và chi thường xuyên thì bệnh viện rất yên tâm thực hiện tự chủ, giá dịch vụ y tế sẽ ở mức vừa phải người bệnh có thể chi trả được. 

“Nếu phải cộng thêm vào đó chi phí lãi suất vốn vay 11% nữa thì giá dịch vụ y tế sẽ đội lên rất cao. Điều vô lý là người bệnh đáng ra chỉ phải trả cho chi phí dịch vụ khám chữa bệnh, thì bây giờ lại phải đi trả thêm một khoản nữa là lãi vay ngân hàng”, đại biểu Hoàng Văn Cường phân tích.

Quốc hội thảo luận ở hội trường về tình hình tài chính, ngân sách. Ảnh: P.Thắng

Đây cũng là lý do vì sao các bệnh viện lớn ở Trung ương như Bạch Mai, Việt Đức, không dám nhận thực hiện tự chủ, theo ông Cường.

Đại biểu cho rằng, điều tương tự như thế cũng xảy ra với các trường đại học tự chủ. 

“Nếu cứ để các bệnh viện và trường đại học tự chủ, không phải chỉ tính khấu hao để tái đầu tư và bù đắp chi thường xuyên, mà phải tự lo, tự xoay bằng đi vay vốn, tự lo trả lãi và trả vốn thì hậu quả người bệnh và người học phải gánh chịu với chi phí dịch vụ cao”, ông Cường cảnh báo.

Từ đó, đại biểu đoàn Hà Nội đề nghị cần cân nhắc lại việc phân bổ vốn đầu tư phát triển từ ngân sách Nhà nước đầu tư cho y tế và giáo dục. Theo ông, ít nhất phải đủ đầu tư xây dựng và trang bị cơ sở vật chất ban đầu, sau đó giao các trường, các bệnh viện tự chủ (tự lo khấu hao để tái đầu tư và bù đắp chi phí thường xuyên). 

Có như thế, các cơ sở y tế, giáo dục mới thực hiện tự chủ đúng nghĩa, người bệnh và người học không phải gánh chịu những chi phí cao. 

“Biết rằng đầu tư lĩnh vực nào cũng quan trọng, cấp bách, song nếu chỉ cần điều chuyển bớt một phần nhỏ từ các lĩnh vực khác dành cho y tế và giáo dục thì hàng triệu người học, hàng chục triệu người bệnh sẽ được hưởng chất lượng dịch vụ tốt hơn, chi phí hợp lý hơn”, GS Hoàng Văn Cường nói.

Như vậy, mục tiêu phát triển toàn diện nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là động lực phát triển bền vững, theo đại biểu Quốc hội.