(Thanh tra) - Trong những năm qua, Việt Nam luôn xác định công tác phòng, chống tham nhũng là nhiệm vụ trọng tâm, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”; đồng thời có nhiều chuyển biến rõ nét trên cả ba phương diện: Hoàn thiện thể chế, phòng ngừa và phát hiện - xử lý hành vi tham nhũng.
Tại phiên họp toàn thể trong khuôn khổ Hội nghị khu vực lần thứ 12 của Sáng kiến Chống tham nhũng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (ACI), ông Trần Trung Sơn, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Thanh tra Chính phủ) đã trình bày tham luận với chủ đề “Vai trò của Thanh tra Chính phủ trong công tác phòng, chống tham nhũng của Việt Nam, tiến triển trong thời gian gần đây và bài học kinh nghiệm”.
Từ ngày 23/9 - 25/9, diễn ra Hội nghị khu vực lần thứ 12 của Sáng kiến Chống tham nhũng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (ACI), tại Jakarta, Indonesia. Đoàn công tác Thanh tra Chính phủ tham dự theo lời mời của Ban Thư ký Sáng kiến ACI.
Mở đầu tham luận, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Trần Trung Sơn đã trân trọng cảm ơn Ban tổ chức đã tạo điều kiện để phía Đoàn công tác Thanh tra Chính phủ được chia sẻ về vai trò của Thanh tra Chính phủ trong công tác phòng, chống tham nhũng của Việt Nam, tiến triển trong thời gian gần đây và bài học kinh nghiệm.
Ông Trần Trung Sơn nêu rõ, Thanh tra Chính phủ là cơ quan ngang bộ của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước và thực hiện hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong phạm vi cả nước theo quy định của pháp luật.
“Việt Nam luôn xác định công tác phòng, chống tham nhũng là nhiệm vụ trọng tâm, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam giai đoạn gần đây có nhiều chuyển biến rõ nét trên cả ba phương diện: Hoàn thiện thể chế, phòng ngừa và phát hiện - xử lý hành vi tham nhũng”, ông Sơn nói.
Theo ông Sơn, trong 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam tiếp tục sửa đổi, ban hành khá nhiều văn bản pháp luật như Luật Thanh tra, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Dẫn độ, Luật Dữ liệu, Luật Đầu tư công.... theo hướng loại bỏ những quy định chồng chéo, sơ hở, sửa đổi, bổ sung quy định bảo đảm thống nhất, minh bạch và hiệu quả hơn trong phòng, chống tham nhũng.
Ông cho biết, điểm nổi bật là trong năm 2025 Việt Nam đã sắp xếp hệ thống các cơ quan Nhà nước theo hướng tinh, gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Trong đó, giảm 5 bộ và 4 cơ quan thuộc Chính phủ; sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh từ 63 thành 34 tỉnh, thành phố, giảm 29 tỉnh; bỏ hoàn toàn cấp huyện; sắp xếp lại cấp xã từ 10.035 xã, nay còn 3.321 xã; các Bộ, Sở đều được sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy bên trong.
Đối với cơ quan thanh tra được sắp xếp rất mạnh mẽ, giảm bớt đầu mối, trung gian, hạn chế chồng chéo về nhiệm vụ, trong đó, hệ thống thanh tra được tổ chức 2 cấp ở Trung ương và địa phương, chỉ giữ lại một số cơ quan thanh tra có tính đặc thù; chuyển chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, biên chế 12 thanh tra Bộ về Thanh tra Chính phủ, của các thanh tra sở và thanh tra huyện về Thanh tra tỉnh; không tổ chức Thanh tra Cục và cơ quan thanh tra chuyên ngành.
Về các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, ông nêu rõ, Việt Nam đã đẩy mạnh phòng ngừa tham nhũng, nhất là công khai, minh bạch hoạt động công vụ; kiểm soát tài sản, thu nhập; cải cách hành chính, ứng dụng khoa học công nghệ để phòng ngừa lợi ích nhóm và lợi dụng chức vụ, quyền hạn.
Về phát hiện và xử lý tham nhũng thông qua công tác thanh tra, ông Sơn cũng cho biết, Thanh tra Chính phủ đã thực hiện và lãnh đạo toàn ngành thanh tra, trong 6 tháng đầu năm 2025 qua thanh tra, kiểm tra đã phát hiện vi phạm kinh tế trị giá gần 130.000 tỷ đồng và hơn 700 ha đất; xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 1.875 tỷ đồng; kiến nghị xem xét, xử lý hành chính 671tập thể và 2.596 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý 118 vụ việc.
Vừa qua, bước đầu thanh tra phòng chống lãng phí - một nguyên nhân tiềm ẩn của tham nhũng, qua thanh tra 2 dự án y tế trọng điểm, đã phát hiện lãng phí 1.200 tỷ đồng, chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý, Thanh tra Chính phủ và toàn ngành thanh tra đang tiến hành thanh tra các dự án lãng phí trên phạm vi toàn quốc.
Trong giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2024, các cơ quan tố tụng đã phát hiện, khởi tố mới hơn 2.000 vụ án/hơn 6.000 bị can về tội tham nhũng, chức vụ, trong đó chủ yếu tập trung vào các tội tham ô tài sản; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; đưa hối lộ; nhận hối lộ; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng;…
“Nhiều vụ án có quy mô đặc biệt lớn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến các doanh nghiệp có quy mô lớn đã được phát hiện, khởi tố, điều tra”, ông nói.
Ông cũng cho biết, Thanh tra Chính phủ đã tham mưu cho Chính phủ xây dựng, ban hành Chiến lược quốc gia phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đến năm 2030, trong đó đưa ra các nhóm giải pháp thực thi Công ước UNCAC, nhiều văn bản pháp luật quan trọng đã được đưa vào kế hoạch sửa đổi, bổ sung trong Chiến lược, như: Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Đất đai, Luật Khoáng sản, Luật Nhà ở, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Quản lý thuế, Luật Chứng khoán, Luật Đấu giá tài sản, Luật Kinh doanh bất động sản...
Tại phiên họp này, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Trần Trung Sơn đã nhấn mạnh, từ những kết quả đạt được trong thời gian qua cho thấy sự quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong công tác phòng, chống tham nhũng ở cấp quốc gia, mở rộng hợp tác quốc tế và thúc đẩy sự tham gia của toàn xã hội là yếu tố quyết định để kiềm chế, đẩy lùi tham nhũng.
Ông cũng đã chia sẻ những kinh nghiệm, những mô hình tốt và nhấn mạnh Việt Nam luôn đồng hành cùng các quốc gia, vùng lãnh thổ, các nền kinh tế trong nỗ lực phòng, chống tham nhũng, hướng tới phát triển bền vững, minh bạch và liêm chính.
Bài phát biểu của Trưởng đoàn công tác Thanh tra Chính phủ đã nhận được sự quan tâm của đại diện Tổ chức Hợp tác và Phât triển kinh tế (OECD), Ngân hàng Châu Á (ADB) và Uỷ ban Chống tham nhũng Indonesia và 60 đại biểu đến từ Văn phòng Liên hợp quốc về chống Ma tuý và Tội phạm (UNODC) tại Jakarta và 21 quốc gia, vùng lãnh thổ, nền kinh tế thành viên ACI.
