(Thanh tra) - Ngày 6/10/1969, trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, Bộ Điện và Than đã quyết định thành lập Công ty Điện lực miền Bắc, tiền thân của Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) ngày nay. Từ đó đến nay, trải qua 56 năm xây dựng và trưởng thành, EVNNPC đã khẳng định vị thế là đơn vị nòng cốt trong hệ thống điện quốc gia, đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Những ngày đầu thành lập, cán bộ, công nhân ngành Điện miền Bắc vừa sản xuất, vừa kiên cường bám trụ trong mưa bom bão đạn để bảo vệ nguồn sáng cho Thủ đô và các khu công nghiệp. Điện không chỉ là năng lượng sản xuất mà còn là “mạch máu” phục vụ chiến đấu, bảo đảm hậu phương lớn miền Bắc vững mạnh.
Ngay từ những ngày đầu thành lập (năm 1969), Công ty Điện lực bước vào một giai đoạn đặc biệt khốc liệt, đế quốc Mỹ liên tục tiến hành các cuộc ném bom phá hoại miền Bắc, trong đó các công trình điện từ nhà máy điện, trạm biến áp đến đường dây tải điện luôn là mục tiêu trọng điểm ném bom và tàn phá của đế quốc Mỹ. Lực lượng công nhân vừa sản xuất, vừa trực tiếp tham gia khắc phục sự cố ngay dưới làn bom đạn. Tập thể cán bộ, kỹ sư, công nhân Công ty đã thể hiện tinh thần kiên cường vừa sản xuất, vừa trực tiếp tham gia khắc phục sự cố ngay dưới làn bom đạn. Nhiều khi vừa dựng xong cột điện, kéo xong đường dây, máy bay Mỹ lại quay lại ném bom, nhưng chỉ sau vài giờ, đường dây lại được khôi phục để đảm bảo dòng điện thông suốt.
Trước tình hình đó, Công ty đã tập trung huy động mọi nguồn lực, tận dụng khả năng, trí tuệ của tập thể cán bộ, công nhân viên, đồng thời tranh thủ thời gian đế quốc Mỹ "tạm ngừng ném bom miền Bắc", Ban lãnh đạo Công ty đã chỉ đạo khẩn trương khôi phục sản xuất, củng cố các mặt quản lý, sắp xếp lại tổ chức, chuẩn bị các điều kiện vật chất - kỹ thuật để vừa sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu, vừa xây dựng và mở rộng công trình điện mới có công suất và sản lượng lớn hơn, đáp ứng được nhu cầu trước mắt và chuẩn bị đón nhận những thời cơ, thách thức mới.
Trong những năm tháng ác liệt của chiến tranh chống Mỹ, cứu nước, nhiều nhà máy điện và các trạm biến áp đầu mối bị đánh phá ác liệt như nhà máy điện Vinh (Nghệ An), nhà máy điện Thượng Lý (Hải Phòng), nhà máy điện Uông Bí (Quảng Ninh), nhà máy điện Yên Phụ (Hà Nội), nhà máy điện Thác Bà (Yên Bái), nhà máy điện Hàm Rồng (Thanh Hóa)... qua hai đợt Mỹ đánh phá miền Bắc, các cơ sở của Công ty Điện lực phải đương đầu với 1.634 trận oanh kích của địch.
Nhưng bom đạn và mất mát không khuất phục được ý chí tinh thần cách mạng của những người thợ điện kiên cường bám trụ với tinh thần "vừa sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu", vừa tập trung mọi năng lực, công sức, trí tuệ để khôi phục các nhà máy điện bị tàn phá, củng cố hoàn thiện hệ thống lưới điện và tổ chức lại sản xuất, đảm bảo dòng điện vận hành liên tục.
Một thời kỳ hào hùng của Công ty Điện lực vừa đánh giặc vừa sản xuất đã góp phần ghi danh vào lịch sử đất nước và lịch sử ngành Điện cách mạng Việt Nam. Với tinh thần bất khuất “Trái tim người thợ điện còn đập thì dòng điện không bao giờ tắt” và lòng quả cảm “Tổ quốc cần điện như cơ thể cần máu”, nhiều cán bộ, công nhân đã ngã xuống vì mục tiêu "Giữ vững dòng điện trong mọi tình huống". Sau hai cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc xã hội chủ nghĩa do đế quốc Mỹ phát động, đã có 123 cán bộ, công nhân viên của Công ty Điện lực đã anh dũng hy sinh để giữ vững dòng điện cho Tổ quốc.
Năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, Công ty Điện lực vừa phải khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục sản xuất, vừa san sẻ đội ngũ cán bộ lãnh đạo, công nhân lành nghề vào tiếp quản các cơ sở vật chất của ngành ở miền Nam.
Năm 1979, khi chiến tranh biên giới xảy ra, hệ thống điện tại 6 tỉnh biên giới phía Bắc trở thành mục tiêu đánh phá ác liệt của địch và hư hại nặng nề. Nhà máy điện Lạng Sơn và Lào Cai bị phá hoại hoàn toàn; lưới điện của các tỉnh Hà Giang, Quảng Ninh, Cao Bằng… hư hỏng nặng. Phát huy truyền thống anh dũng, bất khuất, tập thể CBCNV Công ty Điện lực đã kiên cường bám địa bàn duy trì dòng điện, với quyết tâm “Địch phá hỏng ta lập tức khôi phục”. Có thể nói, những người thợ điện thời kỳ ấy chính là những “chiến sĩ trên mặt trận thầm lặng”, góp phần giữ vững hậu phương lớn miền Bắc, chi viện cho tiền tuyến miền Nam.
Chiến tranh qua đi, với nỗ lực của CBCNV Công ty Điện lực, đến cuối năm 1980, tổng công suất nguồn đạt 590,4MW; các đường dây điện có cấp điện áp từ 3kV đến 110kV đạt hơn 9.286km; tổng dung lượng máy biến áp các loại đạt 2.560MVA đáp ứng công suất sử dụng cho công nghiệp Trung ương tăng hơn 1,6 lần và công nghiệp địa phương tăng hơn 1,4 lần, công suất sử dụng cho bơm thủy lợi tăng 1,2 lần so với năm 1976.
Trong suốt chặng đường 56 năm, Tổng công ty Điện lực miền Bắc đã phải đối diện với nhiều thử thách khắc nghiệt. Trên bình diện quốc tế, các cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu diễn ra đã tác động mạnh đến Việt Nam. Giá nhiên liệu cho phát điện như than, dầu, khí biến động khó lường, nhiều thời điểm tăng vọt, gây áp lực lớn đến chi phí sản xuất và vận hành hệ thống điện. Trong bối cảnh đó, EVNNPC đã linh hoạt điều hành, tối ưu nguồn lực, triển khai các giải pháp tiết kiệm điện, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ để giảm tổn thất điện năng, duy trì cung cấp điện ổn định cho khách hàng.
Bên cạnh đó, thiên nhiên khắc nghiệt cũng là thử thách thường trực. Bão lũ ở các tỉnh miền núi phía Bắc, hay hạn hán khốc liệt tại nhiều địa phương không chỉ gây thiệt hại về tài sản, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hạ tầng điện. Sau cơn bão Yagi tháng 9/2024, hàng nghìn cột điện, trạm biến áp từng bị gió bão quật ngã; nhiều khu vực bị cô lập, lưới điện gián đoạn. Thế nhưng, vượt lên trên tất cả, những người thợ điện miền Bắc đã không quản hiểm nguy, ngày đêm có mặt tại hiện trường, khẩn trương khắc phục sự cố, khôi phục cấp điện trong thời gian sớm nhất.
Nhiều hình ảnh đẹp đã in đậm trong lòng nhân dân: công nhân trèo cột điện giữa mưa gió, băng qua dòng nước xiết để dựng lại đường dây, hay trắng đêm khắc phục sự cố nhằm đưa ánh sáng về bản làng. Đó chính là minh chứng rõ ràng nhất cho bản lĩnh, tinh thần sáng tạo và ý chí đoàn kết của tập thể EVNNPC.
Nhờ sự kiên cường đó, dù trong hoàn cảnh khó khăn đến đâu, mạch điện miền Bắc vẫn được giữ vững, liên tục và an toàn, đảm bảo cho sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt của hàng triệu hộ dân. Đây cũng là yếu tố quan trọng giúp EVNNPC khẳng định vai trò tiên phong trong việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Trong giai đoạn 2021-2025, Tổng công ty Điện lực miền Bắc đã đạt được những bước tiến vững chắc về mặt tăng trưởng điện thương phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng. Sản lượng điện thương phẩm của EVNNPC đã tăng từ khoảng 74,86 tỷ kWh năm 2020 lên ~ 99,15 tỷ kWh vào năm 2024, tương đương mức tăng trung bình ~ 7,3%/năm. Việc đảm bảo điện liên tục, đáng tin cho phát triển kinh tế của 27 tỉnh thành phía Bắc trước sáp nhập và nay là 17 tỉnh sau sáp nhập đã được thực hiện tốt, góp phần phát triển sản xuất và nâng cao đời sống người dân.
Công tác kinh doanh dịch vụ khách hàng, EVNNPC đã áp dụng toàn bộ dịch vụ điện theo phương thức điện tử cấp độ 4 và đưa 100% dịch vụ điện kết nối lên Cổng Dịch vụ công quốc gia; thời gian cấp điện mới cho khách hàng trung áp được rút ngắn đáng kể, bình 3,25 ngày năm 2024, giảm so với quy trình trước và so với quy định của tập đoàn. Tỷ lệ thanh toán điện không dùng tiền mặt tăng mạnh, đạt ~ 92% trong năm 2024 và ~ 95,8% trong 6 tháng đầu năm 2025; doanh thu qua các kênh không dùng tiền mặt ~ 99%. Tổn thất điện năng cũng có xu hướng giảm, là minh chứng cho hiệu quả vận hành và quản lý kỹ thuật được nâng cao.
Về xếp hạng tín nhiệm quốc tế trong thời gian từ năm 2020, EVNNPC đã lần đầu được Tổ chức Fitch Ratings đánh giá xếp hạng tín nhiệm đạt mức BB/ Ổn định. Hai năm tiếp theo là năm 2021 và 2022, EVNNPC được đánh giá ở mức BB-, triển vọng “Tích cực”. Cho đến năm 2023 là năm đầu tiên EVNNPC được Tổ chức Fitch Ratings nâng xếp hạng tín nhiệm lên mức BB+, triển vọng "Ổn định".
Bên cạnh nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh điện năng, EVNNPC luôn tiên phong trong công tác an sinh xã hội và hỗ trợ cộng đồng, thể hiện rõ trách nhiệm của một doanh nghiệp nhà nước vì lợi ích nhân dân. Hằng năm, Tổng công ty và các đơn vị thành viên đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực như: xây dựng nhà tình nghĩa, hỗ trợ hộ nghèo, tặng học bổng cho học sinh vượt khó, ủng hộ Quỹ Vì người nghèo, Quỹ Đền ơn đáp nghĩa, cùng nhiều chương trình thiết thực cho cộng đồng tại vùng sâu, vùng xa.
Đặc biệt, trong những giai đoạn khó khăn như dịch bệnh COVID-19 hay khi thiên tai bão lũ gây thiệt hại nặng nề, lực lượng cán bộ, công nhân viên EVNNPC không chỉ nỗ lực khôi phục điện nhanh chóng mà còn trực tiếp ủng hộ vật chất, nhu yếu phẩm, chung tay cùng chính quyền địa phương giúp nhân dân ổn định cuộc sống.
Những nghĩa cử ấy đã góp phần lan tỏa hình ảnh đẹp của “người thợ điện miền Bắc”, khẳng định EVNNPC không chỉ là trụ cột của ngành điện, mà còn là doanh nghiệp vì cộng đồng, vì nhân dân, gắn bó mật thiết với sự phát triển bền vững của xã hội.
Bước sang giai đoạn phát triển mới, Tổng công ty Điện lực miền Bắc xác định tầm nhìn trở thành một doanh nghiệp hiện đại, chuyên nghiệp và phát triển bền vững. Để hiện thực hóa mục tiêu đó, EVNNPC đang tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, ứng dụng công nghệ 4.0 vào quản lý, vận hành và kinh doanh điện năng. Song song với công nghệ, EVNNPC coi khách hàng là trung tâm, không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ, rút ngắn thời gian cấp điện, mở rộng kênh chăm sóc trực tuyến và tương tác đa chiều. Những đổi mới này giúp trải nghiệm của khách hàng ngày càng tiện lợi, nhanh chóng, góp phần khẳng định hình ảnh một doanh nghiệp điện lực hiện đại, lấy sự hài lòng của khách hàng làm thước đo thành công.
Không chỉ dừng lại ở cung cấp điện, EVNNPC còn tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đồng hành cùng các địa phương trong thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp và nâng cao đời sống nhân dân. Đây là đóng góp thiết thực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững của đất nước.
56 năm – một chặng đường đầy tự hào. Từ những ngày đầu gian khó trong khói lửa chiến tranh đến thời kỳ hội nhập, đổi mới và hiện đại hóa, EVNNPC đã viết nên truyền thống đáng tự hào của “người thợ điện miền Bắc”. Ngày nay, Tổng công ty Điện lực miền Bắc tiếp tục tỏa sáng như một biểu tượng của niềm tin và khát vọng, xứng đáng với sự tin tưởng mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
