(Thanh tra) - Nhiều chuyên gia đánh giá Nghị quyết số 68-NQ/TW giúp tháo gỡ những điểm nghẽn, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ và thực chất hơn.
Khu vực kinh tế tư nhân, vốn được xác định là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, hiện đang đóng góp khoảng 51% GDP và hơn 30% thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, xét về quy mô, năng lực cạnh tranh và sức lan tỏa, khu vực này vẫn chưa phát huy hết tiềm năng vốn có.
Trong bối cảnh đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị không chỉ đơn thuần là một chính sách phát triển kinh tế tư nhân, mà còn là một “cú hích thể chế lịch sử”, mở ra cơ hội tạo lập một môi trường kinh doanh thông thoáng, hiện đại và hội nhập, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân vươn lên trở thành trụ cột của nền kinh tế.
Tiếp sức khởi nghiệp sáng tạo
Chia sẻ với Báo Thanh tra, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi (NTU), nhận định: Nghị quyết 68 không chỉ là một văn bản chính sách về phát triển kinh tế tư nhân, mà là một “cú hích thể chế lịch sử”, một lời hiệu triệu quốc gia xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo có tầm vóc, chiều sâu và tính đồng bộ chiến lược. Đây là nơi tư duy đổi mới không còn là sự lựa chọn, mà trở thành tất yếu để dân tộc vươn lên trong kỷ nguyên kinh tế số, trí tuệ nhân tạo và toàn cầu nhiều biến động.
Theo ông Huy, điểm cốt lõi của Nghị quyết là sự chuyển dịch tư duy khởi nghiệp không đơn thuần là hành trình làm giàu cho cá nhân, mà là phụng sự quốc gia. Khu vực kinh tế tư nhân không còn đứng bên lề, mà trở thành một động lực chiến lược, góp phần đưa nền kinh tế Việt Nam vươn tầm thế kỷ XXI.
Ông nhấn mạnh, tầm nhìn sâu xa nhất của Nghị quyết 68 không nằm ở những chỉ tiêu kinh tế, mà ở tinh thần phụng sự quốc gia thông qua hành động khởi nghiệp. “Khởi nghiệp hôm nay không chỉ vì lợi nhuận, mà vì giải quyết các bài toán lớn của đất nước như nông nghiệp bền vững, chuyển đổi năng lượng, tài chính bao trùm, y tế công nghệ, giáo dục tương lai…”, ông Huy nói.
Những startup trong các lĩnh vực này cần được nhìn nhận là “hạt giống của tương lai”, và doanh nhân sáng tạo cần được xem là “chiến sĩ thời bình”, những người tiên phong trong trận tuyến đổi mới đất nước. Ông Huy phân tích, từ ưu đãi đến hệ sinh thái, Nghị quyết 68 không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp mà tạo nền móng phát triển bền vững, với các chính sách đột phá mang tính “đòn bẩy chiến lược”. Đó là miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và thu nhập cá nhân; hỗ trợ tiếp cận đất đai; thành lập Quỹ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Những chính sách này giúp giải phóng năng lượng sáng tạo và giảm ma sát thể chế, từng bước tháo gỡ các rào cản lớn nhất về tài chính và hạ tầng khởi nghiệp.
Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng chuyển tư duy chính sách từ “cấp vốn” sang “trao quyền”. Theo ông Huy, khác với các thế hệ hỗ trợ truyền thống, Nghị quyết 68 hướng đến trao quyền làm chủ, quyền thử nghiệm và quyền thất bại cho doanh nhân khởi nghiệp. Điều này thể hiện qua việc mở rộng không gian pháp lý thử nghiệm (sandbox) cho công nghệ mới; kết nối startup với thị trường công và quốc tế; thúc đẩy xúc tiến thương mại xuyên biên giới, giúp doanh nghiệp tiếp cận hợp đồng đầu ra thực chất, thay vì chỉ dừng lại ở các hội thảo hay lễ ra mắt sản phẩm.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa các mục tiêu này, ông Huy cho rằng cần thể chế hóa nhanh, sâu, rộng và thông minh. Đồng thời, phải giao quyền cho địa phương chủ động xúc tiến thương mại và kết nối thị trường toàn cầu; xây dựng mô hình cộng sinh giữa startup và doanh nghiệp lớn; hình thành đội ngũ CEO tinh hoa có tư duy toàn cầu, tầm nhìn dân tộc và năng lực đổi mới.
Một điểm quan trọng khác là cần chuyển từ tư duy “tự lực cánh sinh” sang “cộng sinh doanh nghiệp”. Theo ông Huy, khởi nghiệp không nên là hành trình đơn độc. Nghị quyết 68 cần được thể chế hóa theo hướng phát triển startup trong hệ sinh thái cộng sinh với các doanh nghiệp lớn – nơi các tập đoàn đầu tàu đóng vai trò là vườn ươm thực tiễn, hỗ trợ công nghệ, thị trường, vốn mồi; là đối tác chiến lược nhận chuyển giao sản phẩm, tích hợp vào chuỗi giá trị; là nhà bảo trợ thương mại tạo ra “hệ sinh thái mở” giúp startup phát triển từ trong ra ngoài.
Ông Huy nhấn mạnh, cần định danh những doanh nghiệp mang “sứ mệnh bệ đỡ” cho startup và dành cho họ cơ chế ưu đãi riêng về thuế, đất đai, tín dụng, đấu thầu… nếu tích cực đóng vai trò xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp. “Chỉ khi khởi nghiệp không còn là phong trào, mà trở thành động lực tăng trưởng mới, ý chí phát triển mới và bản lĩnh quốc gia mới, Việt Nam mới có thể bước vào giai đoạn tăng trưởng đột phá, chủ động dẫn dắt tương lai”, ông Huy khẳng định.
Nâng tầm kinh tế tư nhân
Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Chủ tịch Ban Cố vấn cấp cao VIOD, nhận định nếu được thực thi đúng và đầy đủ, Nghị quyết 68-NQ/TW sẽ trở thành cú huých về chất, nâng tầm khu vực kinh tế tư nhân, đưa nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế.
Đặc biệt, Nghị quyết nhấn mạnh nguyên tắc không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế; không áp dụng hồi tố bất lợi và yêu cầu tách bạch rõ giữa doanh nghiệp và cá nhân quản lý. Theo ông Hiếu, đây là cơ sở pháp lý quan trọng để tạo dựng một môi trường pháp lý an toàn, nhất quán, từ đó củng cố niềm tin cho nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Cũng theo ông Hiếu, Nghị quyết 68 đã khơi thông 5 nguồn lực then chốt cho kinh tế tư nhân: đất đai, nguồn vốn, nhân lực chất lượng cao, nguồn lực bị “mắc kẹt” do các tranh chấp dân sự, hợp đồng kéo dài và các thủ tục hành chính phức tạp.
Đưa ra khuyến nghị đối với doanh nghiệp, ông Phan Đức Hiếu nhấn mạnh Nghị quyết 68 chỉ thực sự tạo ra thay đổi khi được chuyển hóa thành hành động cụ thể trong từng doanh nghiệp. Chuyển biến thể chế là điều kiện cần, nhưng sự chuyển động, chủ động đổi mới của doanh nghiệp mới là điều kiện đủ.
Trong bối cảnh thể chế đang dịch chuyển từ “quản lý” sang “kiến tạo”, ông Hiếu cho rằng các doanh nghiệp tư nhân cần thay đổi tư duy từ bị động sang chủ động, từ ngắn hạn sang chiến lược dài hạn. Mỗi doanh nghiệp phải trở thành một chủ thể kiến tạo sự phát triển của chính mình. Điều tiên quyết là nâng cao năng lực quản trị, tái cấu trúc vận hành, tăng cường minh bạch tài chính, quản trị rủi ro và chuẩn hóa bộ máy theo các chuẩn mực quốc tế.
Ở góc độ thể chế, GS.TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, chỉ rõ hai từ khóa quan trọng trong Nghị quyết lần này là “cởi trói” và “dẫn dắt”. Theo ông Cường, “cởi trói” là tháo bỏ các rào cản, thủ tục không cần thiết để doanh nghiệp được quyền làm những gì pháp luật không cấm. Còn “dẫn dắt” là vai trò chủ động của Nhà nước trong việc tạo lập và định hướng thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.
“Nhà nước kiến tạo không chỉ đơn thuần là không can thiệp, mà còn phải đưa ra tín hiệu, định hướng phát triển. Từ hỗ trợ cơ sở hạ tầng, điều kiện vật chất, đến cả việc đặt hàng doanh nghiệp trong những lĩnh vực chiến lược”, ông Cường nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy, nhận định Nghị quyết 68-NQ/TW sẽ là nền tảng quan trọng để nâng tầm kinh tế tư nhân, không chỉ tháo gỡ các điểm nghẽn về chính sách mà còn khơi dậy tinh thần đổi mới, sáng tạo. "Khi khu vực tư nhân trở thành động lực thực sự của nền kinh tế, được trao quyền, bảo vệ quyền lợi và khuyến khích đổi mới, kinh tế Việt Nam có thể vươn tới những mục tiêu phát triển bền vững, dài hạn", ông Huy chia sẻ.
