(Thanh tra) - Những năm gần đây, tỉnh Lào Cai đã có bước chuyển mình mạnh mẽ trong phát triển nông nghiệp, đặc biệt là ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất. Từ những mô hình nhỏ lẻ ban đầu, đến nay, nhiều vùng chuyên canh rau, hoa, cây ăn quả, dược liệu của tỉnh đã áp dụng công nghệ cao, hướng tới nền nông nghiệp xanh, sạch và bền vững.
Nhờ cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách, tỉnh Lào Cai đã thu hút hơn 20 dự án đầu tư nông nghiệp công nghệ cao với tổng vốn hàng nghỉn tỷ đồng. Các dự án lớn đang dần hình thành, tiêu biểu như trang trại chăn nuôi lợn sinh sản công nghệ cao, hay Nhà máy chế biến gia vị quế – hồi của Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà ở xã Xuân Ái… Khi đi vào hoạt động, các dự án này hứa hẹn tạo cú hích quan trọng cho chuỗi giá trị nông sản địa phương.
Không chỉ doanh nghiệp, nhiều hợp tác xã (HTX) và nông dân cũng mạnh dạn đổi mới. Toàn tỉnh hiện có hàng nghìn hecta rau, hoa sản xuất trong nhà kính, nhà lưới, áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, bón phân tự động theo công nghệ Israel. Một số vùng trồng quế, na, chuối, dược liệu còn được quản lý bằng mã QR, nâng cao giá trị sản phẩm và uy tín trên thị trường.
Riêng thị xã Sa Pa đã hình thành khoảng 300 ha nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tập trung vào rau, hoa, dược liệu. Doanh thu bình quân đạt 1,4 tỷ đồng/ha/năm, lợi nhuận trên 500 triệu đồng. Đặc biệt, hoa lily đạt tới 2,7 tỷ đồng/ha, trở thành một trong những mô hình tiêu biểu.
Ông Tô Ngọc Liễn, Chủ tịch UBND phường Sa Pa khẳng định: “Khí hậu đặc thù giúp Sa Pa phát triển nhiều sản phẩm vừa có giá trị nông nghiệp vừa tạo cảnh quan. Địa phương định hướng xây dựng vùng nông nghiệp hữu cơ, nâng tỷ lệ ứng dụng công nghệ cao lên 30% diện tích, thúc đẩy chuyển đổi số, gắn sản xuất với du lịch sinh thái để tạo động lực phát triển bền vững”.
Một trong những “người khai phá” đầu tiên là ông Bùi Trọng Trung, Giám đốc HTX nông nghiệp Mai Anh. Hơn 15 năm trước, ông đến Sa Pả, nơi chỉ toàn đồi trọc, đất cằn cỗi để trồng rau. Ông Trung nhớ lại: “Ngày đó bà con không tin có thể trồng được rau ở đất này. Nhưng khi vụ bắp cải đầu tiên thành công, họ bắt đầu thay đổi suy nghĩ. Chính quyền xã còn yêu cầu cán bộ gương mẫu trồng rau để dân tin theo”.
Từ 1 ha ban đầu, nay HTX đã mở rộng hơn 200 ha với hơn 300 hộ tham gia, sản phẩm rau đã có mặt trong nhiều siêu thị lớn từ Hà Nội đến TP.HCM.
Nếu ông Trung tiên phong với cây rau, thì anh Hà Mạnh Phong, Giám đốc Công ty TNHH Nấm Linh Hương, lại thành công với mô hình trồng nấm hương hữu cơ. “Năm đầu tiên tôi thất bại hoàn toàn, không thu được một cân nấm nào. Nhưng chính thất bại đã dạy tôi rằng không thể áp dụng công nghệ một cách cứng nhắc mà phải dung hòa với tự nhiên”, anh Phong chia sẻ.
Đến nay, trang trại của anh có hơn 4.000 m² nhà màng, sản lượng gần 100 tấn nấm tươi/năm, doanh thu trên 10 tỷ đồng. Nấm hương Sa Pa được đánh giá cao về dinh dưỡng, dược tính, đang hướng tới chứng nhận ISO và hữu cơ.
Trong số hàng trăm hộ tham gia HTX Mai Anh, gia đình anh Hạng A Vảng ở tổ 1, phường Sa Pa là minh chứng rõ nét cho sự đổi đời. Anh kể: “Trước đây chỉ trồng ngô, lúa một vụ, quanh năm chẳng đủ ăn. Khi tham gia HTX, được hướng dẫn trồng bắp cải, chỉ 1.000 cây mà thu về 5 triệu đồng trong hai tháng. Nhờ vậy, tôi có tiền cho con đi học, mua sắm được nhiều thứ mà trước đây chưa dám nghĩ tới”.
Câu chuyện của anh Vảng đã lan tỏa đến nhiều hộ khác, góp phần hình thành thương hiệu rau sạch Sa Pa vững chãi trên thị trường.
Không chỉ ở Sa Pa, hộ gia đình anh Nguyễn Văn Hùng ở thôn 13, xã Lục Yên cũng gặt hái thành công nhờ công nghệ. Với 2 sào vườn trong nhà lưới và 2 sào hoa cúc mâm xôi, anh áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, quạt thông gió, đèn chiếu sáng và châm hút phân bón hoàn toàn tự động. Cây trồng được trồng trên giá thể xơ dừa, không dùng đất, bán qua mạng xã hội và cửa hàng lớn. Nhờ vậy, mỗi vụ dưa lưới anh thu 40 – 50 triệu đồng, một năm 2–3 vụ, cuộc sống khấm khá hơn.
Thực tế cho thấy, nông nghiệp công nghệ cao ở Lào Cai không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần phát triển du lịch. Các mô hình farmstay, tour trải nghiệm “Một ngày làm nông dân Sa Pa” đang thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mỗi năm, đem lại doanh thu hàng trăm tỷ đồng.
Anh Hà Mạnh Phong nhấn mạnh: “Muốn nông nghiệp xanh bền vững, điều quan trọng là bảo vệ rừng, giữ nguồn nước, môi trường sinh thái. Nếu còn những đồi trọc, nói đến nông nghiệp hữu cơ chỉ là xa vời. Cần đánh giá lại đất, nguồn nước để quy hoạch vùng sản xuất, hình thành các vùng chuyên canh lớn gắn với du lịch nông nghiệp”.
Trong thời gian tới, Lào Cai xác định sẽ tiếp tục hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp tiếp cận công nghệ hiện đại; xây dựng vùng sản xuất tập trung; đẩy mạnh chuyển đổi số; chú trọng quảng bá, xây dựng thương hiệu nông sản đặc trưng.
Với sự đồng hành của khoa học công nghệ, cùng tinh thần đổi mới, sáng tạo từ chính người nông dân, Lào Cai đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp xanh, sạch, bền vững vừa làm giàu cho người dân, vừa góp phần giữ gìn bản sắc, cảnh quan và môi trường của vùng đất nơi cực Tây Tổ quốc.
