(Thanh tra) - Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong quý I/2025, ngành tôm Việt Nam ghi nhận kết quả ấn tượng với kim ngạch xuất khẩu đạt 939 triệu USD, tăng 37% so với cùng kỳ năm 2024. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra 3 kịch bản dự báo cho ngành nông lâm thủy sản.
Tìm thị trường xuất khẩu châu Á, châu Âu
Hiện, nhiều doanh nghiệp đã chủ động mở rộng sang các nước châu Á, châu Âu và đặc biệt là Singapore nhằm đa dạng hóa thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm và đảm bảo chuỗi sản xuất không bị gián đoạn, qua đó giữ vững đà tăng trưởng.
Việc đa dạng sản phẩm và không phụ thuộc vào một thị trường là cách ứng phó chủ động và hiệu quả trong bối cảnh hiện nay.
Trung Quốc tiếp tục là thị trường dẫn đầu, với kim ngạch xuất khẩu đạt 288 triệu USD, tăng vọt 125% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhu cầu nhập khẩu thủy sản, đặc biệt là tôm hùm, tăng mạnh để phục vụ tiêu dùng nội địa và chuẩn bị cho kỳ nghỉ lễ Lao động (1 - 5/5). Giá tôm sú xuất khẩu sang Trung Quốc duy trì ở mức 9,6 USD/kg, tăng nhẹ so với đầu năm, nhưng giá tôm chân trắng vẫn chịu áp lực cạnh tranh, chỉ đạt 6,6 USD/kg do sự gia nhập của các đối thủ như Ecuador và Ấn Độ.
Mỹ là thị trường lớn thứ hai, ghi nhận xuất khẩu tôm đạt 134 triệu USD, tăng 11%. Nhu cầu tiêu thụ tại Mỹ tăng, kết hợp với hiệu quả từ Triển lãm Thủy sản Bắc Mỹ 2025 (diễn ra từ 16 - 18/3 tại Boston), đã thúc đẩy đơn hàng. Doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng sự kiện này để mở rộng gian hàng, tiếp cận khách hàng mới và tái kết nối với các đối tác truyền thống. Giá xuất khẩu tại Mỹ cũng ở mức cao nhất, với tôm chân trắng đạt 10,9 USD/kg và tôm sú 17,7 USD/kg, ổn định hơn so với các thị trường khác.
Thị trường EU cũng ghi nhận tăng trưởng khả quan với kim ngạch 107 triệu USD, tăng 33%. Giá tôm chân trắng đi ngang ở mức 7,6 USD/kg, trong khi tôm sú tăng nhẹ lên 10,9 USD/kg trong tháng 3. Triển lãm Thủy sản toàn cầu 2025, diễn ra từ 6 - 8/5 tại Barcelona, Tây Ban Nha, được kỳ vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy đơn hàng từ EU trong quý II, giúp ngành tôm duy trì đà tăng trưởng.
Nhật Bản và Hàn Quốc là hai thị trường cho thấy sự phục hồi tích cực, với kim ngạch lần lượt đạt 124 triệu USD (tăng 20%) và 77 triệu USD (tăng 16%). Nhật Bản đặc biệt ưa chuộng tôm chế biến và đông lạnh tiện lợi, nhưng giá xuất khẩu có xu hướng giảm: tôm chân trắng từ 9,5 xuống 8,4 USD/kg, tôm sú từ 14,7 xuống 13,6 USD/kg. Hàn Quốc cũng chứng kiến biến động giá tương tự, phản ánh áp lực cạnh tranh từ các nước châu Á khác.
Thị trường khối Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương cũng đạt kim ngạch 269 triệu USD, tăng 40%, nhưng vẫn phụ thuộc lớn vào Nhật Bản và Canada. Các thị trường nhỏ khác ngoài top 5 có xu hướng giảm, do chi phí logistics cao và rào cản kỹ thuật.
Việc Chính phủ vừa chỉ đạo triển khai gói tín dụng 100.000 tỷ đồng cho nông, lâm, thủy sản đang mở ra cơ hội cho bà con nuôi tôm. Tuy nhiên, về lâu dài ngành hàng này phải là tăng cường liên kết, sản xuất tập trung… để có giá thành thấp, chất lượng cao, cạnh tranh xuất khẩu bền vững.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa ra 3 kịch bản
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay Mỹ là thị trường xuất khẩu nông lâm thuỷ sản lớn thứ 2 của Việt Nam (sau Trung Quốc), chiếm 20,2% tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam. Năm 2024, xuất khẩu nông lâm thủy sản sang Mỹ đạt hơn 14,3 tỷ USD, tăng 25% so với năm 2023. Trong quý I/2025, xuất khẩu nông lâm thủy sản sang thị trường này đạt hơn 3,2 tỷ USD, tăng gần 15% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực gồm: gỗ, tiêu, điều, thủy sản, cà phê và rau quả.
Hiện nay, Mỹ đang hoãn áp thuế đối ứng 46% với hàng nhập từ Việt Nam. Tuy nhiên, để ứng phó với việc thời gian tới, Mỹ vẫn quyết định áp mức thuế cao, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã đưa ra 3 kịch bản dự báo cho ngành nông lâm thủy sản Việt Nam trong năm 2025. Mỗi kịch bản đều gắn liền với những mức thuế cụ thể mà Mỹ có thể áp dụng, từ đó phản ánh tác động tương ứng đến kim ngạch xuất khẩu và tăng trưởng ngành.
Kịch bản 1: Nếu thuế suất giữ ở mức 10% suốt năm 2025 và áp dụng đồng đều cho các nước, xuất khẩu và mục tiêu tăng trưởng ngành nông nghiệp sẽ gần như không bị ảnh hưởng.
Kịch bản 2: Nếu sau thời gian hoãn, hai bên thống nhất mức thuế 20%, xuất khẩu 6 tháng cuối năm có thể giảm 20%, kéo tăng trưởng ngành nông lâm thủy sản giảm 0,15 - 2 điểm %, còn khoảng 3,8 - 3,85%.
Kịch bản 3: Nếu Mỹ vẫn áp thuế 46%, xuất khẩu nửa cuối năm dự kiến giảm 40%, khiến tăng trưởng ngành giảm 0,3 - 0,4 điểm %, còn 3,6 - 3,8%.
Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường cũng đưa ra các giải pháp ứng phó như tăng cường đối thoại với Mỹ, hỗ trợ khẩn cấp và mở rộng thị trường xuất khẩu.
