Cắm mốc đền bù lên tận đỉnh đồi trong khi xác nhận cấp đất của của UBND xã Đăk Nia cho ông Ruệ là giáp sông Đồng Nai. Việc làm này đã làm mấy ha của ông bị biến thành đất không được đền bù. Ảnh: Nam Dũng

Dự án Thuỷ điện Đăk R’Tih có tổng công suất thiết kế 144Mw, với tổng vốn đầu tư 4.300 tỷ đồng, đã vận hành 4 tổ máy vào năm 2011. Dự án có diện tích phải thu hồi gần 1,4 triệu m2, thuộc địa bàn thị xã Gia Nghĩa và 2 huyện là Đăk R’lấp và Đăk Song của tỉnh Đăk Nông, với 1.758 hộ hộ dân bị ảnh hưởng.

Do việc thực hiện công bố quy hoạch, triển khai xây dựng, kiểm kê, thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ và tái định cư chưa sâu sát, đồng bộ, nên có nhiều sai sót gây phản ứng bất bình trong nhân dân.

Công tác kiểm kê đất và tài sản của các hộ dân lần 1 (năm 2003 - 2004) tại 17 hạng mục của dự án đã được thực hiện khi chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt và chưa có quyết định thu hồi đất.

Theo phản ánh của những hộ dân sinh sống tại thôn Đồng Tiến, xã Đăk Nia, thị xã Gia Nghĩa: Việc đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB) và hỗ trợ đối với người dân cho đến nay vẫn chưa được phía chủ đầu tư là Công ty Thủy điện Đăk R’Tih thực hiện đầy đủ và công khai.

Trong số hàng chục hộ dân có đất bị thu hồi nhưng chưa được đền bù đầy đủ có gia đình ông Vũ Văn Ruệ tại thôn Đồng Tiến, xã Đăk Nia, thị xã Gia Nghĩa. Cụ thể, mảnh rẫy nhà ông cùng nằm trên một quả đồi với tổng diện tích khoảng hơn 9 ha, theo bản đồ đo đạc được ghi nhận là tờ bản đồ có thửa số 25, nhưng Ban Đền bù GPMB không hiểu căn cứ vào đâu lại tách ra thành 2 thửa 23 và 25, và chỉ đền bù trên thửa số 23.

 Trên cùng 1 quả đồi đang canh tác, nhưng Ban Đền bù GPMB chỉ đền cho hộ ông Ruệ phần trên đỉnh. Ảnh: Nam Dũng

Trong đơn xác nhận “thời điểm sử dụng đất, xây dựng nhà, hộ khẩu, nhân khẩu và nghề nghiệp” của UBND xã Đăk Nia vào năm 2007, đã xác nhận nguồn gốc đất hộ ông Ruệ đang sử dụng là khai hoang và hiện tại không có tranh chấp, đủ điều kiện được đền bù.

Cũng theo đơn xác nhận, vị trí của lô đất phía Bắc giáp với sông Đồng Nai, nhưng khi chủ đầu tư đền bù thì cắm mốc giới lên tận đỉnh đồi. Như vậy, diện tích đất nhà ông Ruệ đã bị thiếu hụt đi mấy ha.

Cách tính giá đất đền bù của chủ đầu tư cũng gây thiệt hại cho người dân. Cụ thể: Đối với phần đất của hộ ông Vũ Văn Ruệ, mặc dù trong biên bản “kiểm kê đất đai, cây trồng và tài sản hộ trong khu vực giải tỏa” đã ghi rõ là đất trồng cây lâu năm loại 3 và phải đền bù theo đơn giá do UBND tỉnh Đăk Nông quy định cho loại đất này là 10.500 đồng/m2 tại thời điểm ban hành quyết định thu hồi đất. Nhưng Ban Đền bù GPMB lại “hóa phép” thành đất khai hoang để đền bù với giá 1.200 đồng/m2.

Không chấp nhận mức giá quá rẻ, các hộ tiếp tục có kiến nghị lên chủ đầu tư, sau nhiều lần kiến nghị, chủ đầu tư nâng mức giá lên 5.800 đồng/m2. Như vậy, tổng 2 lần người dân nhận được 7.000 đồng/m2.

Trao đổi với PV Báo Thanh tra ông Vũ Văn Ruệ cho biết: "Gia đình tôi đang có đất canh tác trồng cây công nghiệp lâu năm như: Điều, gió bầu, củ mỳ. Đến ngày 1/4/2008, UBND thị xã Gia Nghĩa ban hành Quyết định 850/QĐ-UBND về việc thu hồi đất đối với gia đình. Nhưng đến khi Dự án Thủy điện Đăk R’Tih đền bù lại không đền bù cho gia đình tôi theo đơn giá quy định của UBND tỉnh tại Quyết định số 19/QĐ-UBND ngày 24/10/2007 với lý do cây trồng mới chăm sóc 1 năm nên không đền bù”.

Ngoài ra, việc thực hiện chính sách hỗ trợ nhân khẩu và hỗ trợ đào tạo nghề đến nay Công ty Thủy điện Đăk R’Tih vẫn chưa thực hiện.

Không chỉ đất đai, cây cối hoa màu của người dân bị tính thiếu, bớt xén mà những tài sản gắn liền trên đất của những hộ bị thu hồi như nhà cửa, công trình, chuồng trại…. cũng bị tính toán mập mờ làm người dân ở đây bị "thiệt đơn, thiệt kép".

Ngoài trường hợp nhà ông Vũ Văn Ruệ, tại xã Đăk Nia và phường Nghĩa Đức có hàng chục hộ dân cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự như hộ ông Trần Văn Đạt, Nguyễn Văn Nhất, Mai Văn Tho, Nguyễn Thị Hồ, Nguyễn Văn Cương, Nguyễn Văn Vinh, Lê Viết Đường…

Vậy số tiền đền bù, hỗ trợ hàng tỷ đồng của những hộ dân nằm trong vùng dự án mà Công ty Thủy điện Đăk R’Tih đang còn thiếu bây giờ ở đâu?. Câu hỏi này xin dành cho các ban ngành chức năng của tỉnh Đăk Nông và Công ty Thủy điện Đăk R’Tih.

Được biết, trước đó, do tình hình khiếu kiện thu hồi đất, đền bù giải toả tại công trình xây dựng Nhà máy Thủy điện Đăk R’Tih diễn biến phức tạp, kéo dài, UBND tỉnh Đăk Nông đã thành lập Đoàn Thanh tra liên ngành do Thanh tra tỉnh chủ trì, đi sâu tìm hiểu từng trường hợp và đã kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh quyết định nâng mức đền bù cho các hộ dân bị giải tỏa tại huyện Đăk R’lấp thêm gần 30 tỷ đồng.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.

Nam Dũng