Gian nhà tạm không phép của bà Nguyễn Thị Liên (ở số nhà 36) “đè đầu, cưỡi cổ” căn hộ số 34 của bà Phùng Thị Biên từ năm 2007, nhưng đang được Sở Xây dựng hợp lý hóa quyền sở hữu nhà, QSD đất. Ảnh: Ngân Hà

Nhưng, hiện nay, có lúc, có nơi, những điều tưởng như hiển nhiên ấy đã trở thành “của hiếm”, gây bức xúc công luận và dân chúng. Chỉ xin lấy một vài vụ giải quyết khiếu nại về nhà, đất trên địa bàn quận Hai Bà Trưng, Hà Nội làm ví dụ.

Đó là điều cấn cộm trong quá trình giải quyết khiếu nại của vợ chồng ông bà Phùng Thị Biên, Nguyễn Văn Hải về thủ tục bán nhà, cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất (QSDĐ) khi được mua căn nhà số 34 ngõ 105  (ngõ Quang Trung cũ) phố Bạch Mai, phường Thanh Nhàn theo Nghị định 61/CP.

Theo bản vẽ hiện trạng lập năm 1960 do cụ Nguyễn Phúc Ước để lại cho con cháu, nhà số 34 (1 tầng, mái bằng phía trước), nhà số 36 (có 4 phòng tầng 1 và 2 phòng tầng 2, nằm phía sau), đều thuộc ngõ 105 phố Bạch Mai.

Trong thời kỳ cải tạo kinh tế tư bản tư nhân lần thứ nhất trên miền Bắc (1959 - 1961), cụ Nguyễn Phúc Ước thuộc diện phải tập trung học tập và giao qua Nhà nước quản lý toàn bộ nhà số 34. Do vậy, trong chúc thư để lại cho con cháu lập ngày 15/4 năm 1979, vợ chồng cụ Nguyễn Phúc Ước chỉ chia cho các con được quyền thừa kế 6 gian thuộc nhà số 36, không hề di chúc cho ai được sử dụng nhà số 34 cũng như khoảng không trên nóc nhà 34.

Từ ngày thay mặt Nhà nước quản lý và tiếp tục cho thuê, Xí nghiệp Quản lý và Phát triển Nhà quận Hai Bà Trưng (Xí nghiệp Nhà HBT) đã nhiều lần sửa chữa, lát lại mái bằng nhà 34 (chứng tỏ trên nóc nhà 34 là khoảng không). Bản vẽ mặt cắt, mặt bằng căn hộ do chính Xí nghiệp Nhà HBT lập ngày 1/3/1994 cũng chứng minh: Nhà số 34, ngõ 105 Phố Bạch Mai do bà Phùng Thị Biên làm chủ hộ là nhà mái bằng 1 tầng, trần bê tông cốt thép, lát gạch xi măng, phía trên là khoảng không, không có bất cứ một công trình xây dựng nào khác.

Ngày 29/11/2007, khi lập hồ sơ bán nhà theo Nghị định 61/CP, Xí nghiệp Nhà HBT phát hiện trên nóc nhà 34 có gian nhà tạm (không phép) của người khác. Nội dung này đã được lãnh đạo Công ty TNHH MTV Quản lý và Phát triển Nhà Hà Nội (Công ty Nhà Hà Nội) phát hiện và “yêu cầu kiểm tra lại phần diện tích trong hợp đồng của bà Biên, là nhà 1 tầng, mái bê tông, sao lại bán chỉ sử dụng tầng 1”. Tuy nhiên sau đó, Xí nghiệp Nhà HBT và Công ty Nhà Hà Nội không kiểm tra, xử lý gian nhà tạm trên nóc và vẫn bán nhà 34, đồng thời hạn chế QSD nhà (chỉ sử dụng tầng 1) và QSDĐ ở (sử dụng chung) đối với bên mua.

Nhìn ra sai phạm, nhưng suốt 5 năm qua, Công ty Nhà Hà Nội, Xí nghiệp Nhà HBT không chịu sửa sai và vẫn khăng khăng khẳng định: “Quy trình bán nhà số 34 và cấp GCNQSDĐ cho gia đình bà Phùng Thị Biên là đúng các quy định pháp luật”.

Trong khi đó, là nơi vẫn còn lưu trữ hồ sơ gốc về lai lịch nhà 34, Sở Xây dựng Hà Nội lại đầy mâu thuẫn. Tại Văn bản số 5164/SXD-PC, ngày 14/8/2012 (do ông Nguyễn Quốc Tuấn, Phó Giám đố Sở ký tên, đóng dấu), trả lời Xí nghiệp Nhà HBT “v/v sử dụng mái bằng trên nóc nhà 34”, đã khẳng định: “Sau khi giao nhà, đất cho Nhà nước quản lý, vợ chồng cụ Nguyễn Phúc Ước (và con cháu sau này) chỉ còn được sử dụng 6 gian nhà (gồm 4 gian tầng 1, 2 gian tầng 2) tại số nhà 36, ngõ 105 phố Bạch Mai, nhưng ngay sau đó lại ban hành Văn bản số 5267/SXD-B61, ngày 17/8/2012 (vẫn do Phó Giám đốc Nguyễn Quốc Tuấn ký tên, đóng dấu) với nội dung: “Trên mái bằng (nóc nhà 3 hộ bà Biên, bà Lùn, bà Thúy - nhà 34), gia đình ông Nguyễn Phúc Nguyên đang sử dụng, lối đi lên là cầu thang xây gạch đi từ nhà tư nhân (gia đình ông Nguyễn Phúc Nguyên và vợ là Trịnh Thị Tạ) số nhà 36, ngõ 105 phố Bạch Mai sang mái bằng nhà số 34 ngõ 105 (không có lối đi nào khác). Ngoài ra, gia đình ông Nguyên, bà Tạ còn sử dụng một số công trình gian nhà mái tôn…”.

Nhận định kể trên tại Văn bản số 5267/SXD-B61, ngày 17/8/2012 của Sở Xây dựng không chính xác. Thực chất, trên nóc nhà 34 chỉ có gian nhà tạm của bà Nguyễn Thị Liên (cháu dâu và cùng ở số nhà 36 với ông bà Nguyễn Phúc Nguyên, Trịnh Thị Tạ) làm vào giữa năm 2007. Trước khi làm, ông Hùng (chồng bà Liên) có nói với vợ chồng bà Biên: “Do nhà số 36 chật chội nên làm ở tạm, khi nào xây xong nhà tại số 36 thì dỡ bỏ”. Khi đó, nhà 34 vẫn do Nhà nước quản lý, gia đình bà Biên chỉ là người ở thuê nên không dám có ý kiến gì. Còn Sở Xây dựng (trực tiếp là ông Nguyễn Quốc Tuấn, Phó Giám đốc), không rõ vì lý do nào đã có các văn bản nhằm hợp lý hóa QSD khoảng không và đất ở tại nhà 34 cho vợ chồng bà Trịnh Thị Tạ và bà Nguyễn Thị Liên, là những người có hộ khẩu thường trú tại nhà 36 và không có bất cứ một thứ giấy tờ gì liên quan tới quyền quản lý, sử dụng nhà 34.

Lạ nữa, những nội dung không đúng với nguồn gốc và thực tế quản lý, sử dụng nhà số 34 của Sở Xây dựng tại Văn bản số 5267/SXD-B61, ngày 17/8/2012 lại được Thanh tra TP trích dẫn và lấy đó làm cơ sở để ngày 25/9/2014, ban hành Văn bản số 2230/TTTP-P2, đề nghị UBND TP cho tạm dừng thực hiện Quyết định giải quyết khiếu nại số 1313/QĐ-UBND, ngày 15/5/2014 (đúng thẩm quyền, đúng quy định pháp luật, thực hiện đúng chỉ đạo của HĐND và UBND TP Hà Nội) của UBND quận Hai Bà Trưng.

Không rõ vô tình hay cố ý, nhưng rõ ràng Văn bản số 2230/TTTP-P2 của Thanh tra TP Hà Nội đã “tiếp tay” cho những sai phạm của Xí nghiệp Nhà HBT, Công ty Nhà Hà Nội và quan điểm thiếu nhất quán của Sở Xây dựng trong quá trình quản lý, cho thuê, bán nhà, cấp GCNQSDĐ theo Nghị định 61/CP và giải quyết các khiếu nại liên quan đến việc mua, bán căn hộ số 34, ngõ 105 phố Bạch Mai.

Đề nghị UBND TP Hà Nội chỉ đạo UBND quận Hai Bà Trưng tiếp tục tổ chức thực hiện Quyết định số 1313/QĐ-UBND, ngày 15/5/2014 của UBND quận “v/v giải quyết khiếu nại (lần đầu) của bà Phùng Thị Biên” nhằm “Giải quyết dứt điểm vụ việc” như chỉ đạo của Thường trực HĐND TP Hà Nội tại Thông báo số 07/TB-HĐND, ngày 7/4/2014 về kết quả tiếp công dân tháng 3/2014 và Văn bản số 305/UBND-TNMT, ngày 17/1/2014; Văn bản số 2625/UBND-BTCD, ngày 15/4/2014 của UBND TP.

Kỳ II: Uẩn khúc quanh “Giấy phép sử dụng đất” số 1477

Ngân Hà