Điểm sạt lở kéo dài cả trăm mét khiến một lượng lớn cát nạo vét bị sóng cuốn ngược ra biển. Ảnh: Minh Tân

Sạt lở nghiêm trọng

Để đảm bảo an toàn hàng hải, trong 3 năm (2018, 2019 và 2020), Cục Hàng hải Việt Nam và các đơn vị liên quan tiến hành nạo vét, duy tu luồng hàng hải Cửa Việt nhằm tạo thuận lợi cho tàu thuyền ra, vào cảng. Sau khi hoàn thành dự án, đã có hơn 270.000m³ sản phẩm nạo vét, cát được tập kết và bàn giao cho địa phương quản lý. Trong đó, số sản phẩm nạo vét này được tập kết tạm tại khu vực bờ biển thôn Phú Hội, xã Triệu An, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.

Tại hiện trường, khu vực tập kết sản phẩm nạo vét qua thời gian còn lại đa phần là cát nhiễm mặn, rộng trên khoảng 1ha. Bao quanh bãi tập kết được che chắn, gia cố bởi hệ thống đê bao bằng các ống địa kỹ thuật. Tuy nhiên, trải qua thời gian dài, nhiều đoạn đê bao với các đoạn ống địa kỹ thuật bị sóng đánh rách tơi ra và cuốn trôi ra phía biển. Khu vực bãi tập kết đã bị sạt lở kéo dài gần 100m, cao trên 5m so với bờ biển và sát ngay khu vực luồng lạch cảng Cửa Việt.

Chưa kể, nhiều khu vực đê bao bằng ống địa kỹ thuật đã xuất hiện vết nứt lớn, tiềm ẩn nguy cơ tiếp tục sạt lở nếu không sớm có biện pháp xử lý. Trong khi đó, việc sạt lở gây bồi lấp khiến nước biển ăn sâu vào bãi tập kết. Sau mỗi cơn sóng lại cuốn một lượng lớn cát nạo vét ra biển trở lại.

Theo phản ánh của người dân địa phương, tình trạng sạt lở tại khu vực tập kết cát xuất hiện khoảng một năm trở lại đây và ngày càng nghiêm trọng. Dù chưa có số liệu cụ thể, nhưng ước đã có hàng nghìn m³ cát bị cuốn trôi, vùi lấp mỗi khi biển động, sóng biển dâng cao. Ngư dân cũng không dám đi vào các khu vực này vì nguy cơ sạt lở từ bãi chứa luôn rình rập bất cứ lúc nào.

Bao đê bị sóng đánh vỡ, khiến một lượng lớn cát nạo vét bị cuốn ra biển. Ảnh: Minh Tân

Qua tìm hiểu của phóng viên, đối với sản phẩm nạo vét năm 2018, 2019, thì vào tháng 10/2019, UBND tỉnh Quảng Trị đã ban hành văn bản về việc xác định vị trí đổ chất thải nạo vét duy tu luồng hàng hải và sử dụng sản phẩm sau nạo vét. Trong đó, UBND tỉnh Quảng Trị giao Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh “nghiên cứu phương án hỗ trợ các dự án thu hút đầu tư của tỉnh sử dụng sản phẩm nạo vét để san lấp mặt bằng”.

Đến ngày 26/3/2020, Cục Hàng hải Việt Nam, Tổng Công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc, Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh đã bàn giao sản phẩm nạo vét, duy tu luồng hàng hải Cửa Việt trong năm 2018, 2019 cho Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh quản lý với khối lượng trên 153.000m³. Tiếp đó, trong năm 2020, khối lượng sản phẩm nạo vét được tập kết thêm tại một khu vực khác thuộc bờ biển thôn Phú Hội là gần 120.000m³.

Trên cơ sở đề xuất của Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh về việc sử dụng sản phẩm nạo vét, hỗ trợ san lấp mặt bằng một dự án xăng dầu, ngày 23/6/2020, UBND tỉnh đã có văn bản đồng ý để doanh nghiệp được sử dụng khối lượng sản phẩm sau nạo vét, duy tu luồng hàng hải Cửa Việt trong các năm 2018, 2019 để san lấp mặt bằng, thực hiện dự án. Dù vậy, đến nay, dự án trên vẫn chưa triển khai khiến hàng trăm nghìn khối cát nạo vét chưa được xử lý.

Cần xử lý sớm, tránh thất thoát tài nguyên

Lãnh đạo UBND xã Triệu An cho biết việc chậm xử lý khối lượng cát nạo vét không những gây lãng phí mà còn đẩy nguy cơ cát cùng các sản phẩm nạo vét khác bồi lấp trở lại luồng lạch cảng Cửa Việt. Trong khi đó, UBND xã cũng đã nêu ý kiến, phản ánh về tình trạng này. “Chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng sớm xử lý các khu vực tập kết cát nạo vét này để trả lại mặt bằng bờ biển. Đồng thời, đảm bảo an toàn cho ngư dân đánh bắt thủy, hải sản ven bờ cũng như đi lại tại khu vực bờ biển này”, ông Nguyễn Văn Phương, Chủ tịch UBND xã Triệu An bày tỏ.

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Văn Quảng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Quảng Trị cho biết: Vừa qua, sở đã cử các phòng chuyên môn đến khu vực tập kết sản phẩm nạo vét tại thôn Phú Hội để kiểm tra, khảo sát. Qua đó, đoàn kiểm tra ghi nhận tình trạng sạt lở xảy ra tại các bãi tập kết sản phẩm nạo vét. Đồng thời, lãnh đạo Sở TN&MT Quảng Trị cũng thừa nhận nếu để tình trạng sạt lở tại các bãi tập kết này kéo dài sẽ gây lãng phí tài nguyên cũng như gây bồi lắng, ảnh hưởng việc đi lại của tàu thuyền.

Một lượng lớn cát nạo vét tiếp tục bị sạt lở, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đến an toàn của ngư dân. Ảnh: Minh Tân

“Ngay sau khi nắm tình hình trên, chúng tôi sẽ báo cáo lên UBND tỉnh và đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo theo 2 phương án. Trong đó, UBND tỉnh chỉ đạo Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh rà soát, giao các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ, tận dụng sản phẩm nạo vét đang tập kết để san lấp mặt bằng. Trường hợp nhà đầu tư không có nhu cầu thì Ban Quản lý Khu Kinh tế nên đề xuất UBND tỉnh giao cho địa phương tiếp nhận, thẩm định, đấu giá thu ngân sách cho địa phương”, ông Quảng nhấn mạnh.

Tương tự, tại xã Trung Giang, huyện Gio Linh, đang tập kết khoảng 48.000m³ sản phẩm nạo vét, phần lớn là cát nhiễm mặn của công trình duy tu luồng hàng hải Cửa Việt năm 2022. Trước đó, ngày 1/11/2022, UBND huyện Gio Linh và xã Trung Giang đã tổ chức tiếp nhận, quản lý và bảo vệ khối lượng sản phẩm nạo vét trên từ Tổng Công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc.

Bãi tập kết cát nạo vét tại xã Trung Giang giờ chỉ còn một lượng nhỏ do bị sóng cuốn trôi ngược ra biển. Ảnh: Minh Tân

Thế nhưng, qua các đợt mưa bão và tác động của thời tiết cực đoan khiến hệ thống đê bao xung quanh bãi tập kết bị sóng cuốn trôi, cát nạo vét thất thoát một lượng lớn ra biển. Khối lượng cát nạo vét còn lại đang tiếp tục có nguy cơ bị sóng biển cuốn trôi cũng như ảnh hưởng đến việc đi lại, đánh bắt hải sản của ngư dân địa phương.

Đến giờ này, chưa có con số thống kê cụ thể số lượng cát nạo vét đã thất thoát, cuốn trôi ra biển. Trong khi đó, việc nạo vét đảm bảo an toàn cho các tàu thuyền ra, vào cảng Cửa Việt được triển khai hiệu quả, thì việc hàng trăm nghìn m³ cát này bị sạt lở rồi cuốn ngược ra biển, gây bồi lắng khiến người dân địa phương ví von như việc “dã tràng xe cát”.